Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhà “Kiều học” Nguyễn Khắc Bảo

Đông Khánh - 10:07, 14/10/2020

Ông Nguyễn Khắc Bảo, sinh năm 1947 ở phường Tiền An, TP. Bắc Ninh (Bắc Ninh) không chỉ danh tiếng trong nghề bốc thuốc nam gia truyền mà còn được mệnh danh là nhà “Kiều học”, nhà giáo, nhà sưu tập đồ cổ, nhà ngôn ngữ học… Ông đã “cả gan” sửa Truyện Kiều và được các tạp chí chuyên ngành Hán Nôm, Ngôn ngữ, Văn học ghi nhận đăng tải, được các nhà “Kiều học” trong nước đánh giá cao.

Nhà “Kiều học” Nguyễn Khắc Bảo

Cơ duyên với Truyện Kiều

Là chủ hiệu thuốc đông y có tiếng (hiệu Cao Chọi) nhưng ông Bảo lúc nào cũng tự nhận mình là “vô sản” bởi hơn chục năm nay, hễ kiếm được đồng nào là ông lại đem “nướng” hết vào việc “chơi Kiều” và sưu tầm cổ vật.

Mấy chục năm qua, ông Nguyễn Khắc Bảo luôn chuyên tâm nghiên cứu, tìm hiểu truyện Kiều. Ông đã chứng minh và làm sáng tỏ nhiều vấn đề mà giới khoa học đã thừa nhận. Theo ông Bảo, bản dịch quốc ngữ Truyện Kiều do học giả Đào Duy Anh biên soạn năm 1979 được truyền bá và thông dụng nhất hiện nay, thế nhưng ít ai biết rằng, ông Bảo đã sửa đến 918 chữ ở 701 câu trong đó, với tinh thần “Câu chữ nào của Nguyễn Du xin trả lại cho Nguyễn Du”.

Xuất thân trong gia đình làm nghề thuốc Đông y gia truyền, lúc nhỏ ông Bảo được ông nội và cha dạy cho ít chữ Hán, nhưng lớn lên lại gắn bó với nghề giáo, dạy môn Toán. Khi về “hưu non”, ông tiếp tục hành nghề Đông y. Ông lôi tất cả các đơn thuốc cổ của tư gia ra để nghiên cứu. Ngặt nỗi, đơn thuốc, sách thuốc toàn viết bằng chữ Hán Nôm, không có giáo trình dạy chữ Nôm, ông bèn nghĩ đến cuốn “Truyện Kiều” bằng chữ Nôm mà các cụ để lại. Vậy là ông đi mua thêm một quyển Kiều bằng chữ Quốc ngữ để đối chiếu và tình cờ phát hiện có một số từ trong Truyện Kiều chữ Nôm khác với Truyện Kiều chữ Quốc ngữ.

Tìm hiểu rộng thêm, ông thấy Truyện Kiều có khá nhiều dị bản nên ông quyết tâm tìm tòi, phát hiện và lý giải những điểm sai hoặc chưa phù hợp của một số bản dịch Truyện Kiều đang được lưu hành phổ biến.

Ông Nguyễn Khắc Bảo đã có trên 20 năm sưu tầm, nghiên cứu, chỉnh sửa lại bản dịch Truyện Kiều.
Ông Nguyễn Khắc Bảo đã có trên 20 năm sưu tầm, nghiên cứu, chỉnh sửa lại bản dịch Truyện Kiều.

Nhà “Kiều học”

Ngôi nhà nhỏ của ông lang Chọi cất giữ một gia sản đáng giá gồm 45 bản Kiều nôm, cùng một bản Kiều chữ Quốc ngữ cổ nhất của học giả Trương Vĩnh Ký, in năm 1875. Trong hành trình sưu tầm các bản Kiều cổ, ông đã đi đến nhiều vùng miền khác nhau, có bản Kiều, ông phải nhờ người quen Photo từ một thư viện bên Anh quốc.

Hơn 20 năm đi sưu tầm, nghiên cứu Truyện Kiều, ông Bảo đã có trong tay một loạt bản Truyện Kiều được in bởi những nhà xuất bản nổi tiếng như: Bảo Hoa Các; Chu Mạnh Trinh, năm 1906; Phúc An Hiệu, năm 1933 do Tiên điền lễ Tham Nguyễn Hầu soạn; Liễu Văn Đường, năm 1866, năm 1871; Thịnh Mĩ Đường và Quan Văn Đường, năm 1879; Văn Nguyên Đường 1879... Đó cũng là cơ sở để ông làm sáng tỏ nhiều vấn đề còn chưa chuẩn xác của các bản dịch Truyện Kiều.

Ông Bảo đưa ra ví dụ, ở câu thứ 1951-1952, đoạn Thúc Sinh tâm sự với Thúy Kiều ở Quan Âm các, các bản Kiều quốc ngữ đều chép rằng: “Quản chi lên thác xuống ghềnh/Cũng toan sống thác với tình cho xong” ông Bảo đã chữa thành: “Quản chi trên các, dưới duềnh/Cũng toan sống thác với tình cho xong”. Ông lập luận: “Tôi đã căn cứ vào 20 bản Kiều cổ, đều thấy mặt chữ ghi là “trên các dưới duềnh”. Tìm hiểu thêm thì được biết có điển tích “Dương Hùng đầu các nhi tử - Khuất Nguyên tự trầm Mịch La”. Dương Hùng là một nhà nho đời Hán, do xấu hổ vì sự phản bội của mình mà đâm đầu từ trên gác xuống. Còn vị quan thanh liêm Khuất Nguyên do sự oan khuất mà phải gieo mình xuống sông Mịch La tự vẫn. Ở đây, Thúc Sinh ngụ ý nói với Kiều là mình không quản ngại việc “nhảy lầu” hay “trầm mình”, song vì chưa có con nối dõi (Tông đường chút chửa cam lòng/Cắn răng bẻ một chữ đồng làm hai) nên chưa thể chết.

Còn nếu như Thúc Sinh nói là “lên thác xuống ghềnh” thì có nghĩa anh ta sẽ chấp nhận vượt mọi gian khó, chông gai để sát cánh cùng Thúy Kiều, chứ có đâu lại khuyên Thúy Kiều “Liệu mà cao chạy xa bay/Ái ân ta có ngần này mà thôi” - một cách vô trách nhiệm như thế”…

Năm 2004, ông Bảo được mời dự Hội nghị quốc tế về chữ Nôm và trình bày bản tham luận “Phiên âm chính xác Truyện Kiều để bảo tồn từ ngữ cổ của tiếng Việt”, trong đó công bố phục nguyên 21 câu Kiều theo 41 bản Kiều Nôm có trong bộ sưu tập của ông. Bản tham luận đã gây được nhiều chú ý của dư luận. Năm 2010, ông được bầu làm Phó Chủ tịch Hội Kiều học Việt Nam và hiện vẫn đang tích cực đóng góp cho xã hội, với công việc chữa bệnh theo phương pháp Đông y và nghiên cứu Truyện Kiều.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.