Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người phụ nữ Chăm mang danh hiệu "Bàn tay vàng thổ cẩm Việt Nam"

Lê Thuận - 12:11, 08/03/2021

Hơn 50 năm gắn bó với khung dệt, đến nay, thổ cẩm của bà đã có mặt tại hơn 20 quốc gia như Mỹ, Pháp, Nhật, Bỉ, Canada, Hàn Quốc…Tổ chức Kỷ lục Việt Nam cũng đã xác lập kỷ lục gia đối với bà về thành tích “Người phụ nữ Chăm giới thiệu và phát triển thổ cẩm Chăm ra nước ngoài nhiều nhất”. Bà là Nghệ nhân Thuận Thị Trụ (Inrahani).

Nghệ nhân Thuận Thị Trụ bên tấm bằng xác lập kỷ lục “Người phụ nữ Chăm giới thiệu và phát triển thổ cẩm Chăm ra nước ngoài nhiều nhất”
Nghệ nhân Thuận Thị Trụ bên tấm bằng xác lập kỷ lục “Người phụ nữ Chăm giới thiệu và phát triển thổ cẩm Chăm ra nước ngoài nhiều nhất”

Hồi sinh nghề dệt làng Chakleng

Nghệ nhân Thuận Thị Trụ sinh ra và lớn lên tại làng Chakleng (làng Mỹ Nghiệp) - có nghĩa là nghề đẹp, thuộc thị trấn Phước Dân (Ninh Phước, Ninh Thuận). Làng Chakleng có nghề truyền thống làm thổ cẩm của đồng bào dân tộc Chăm. 

Ở làng Chakleng, nghề dệt thổ cẩm mang tính “mẹ truyền con nối”. Con gái lớn lên phải biết dệt vải, mới được xem là trưởng thành. Chính vì thế, Thuận Thị Trụ đã sớm được tiếp xúc với khung dệt và học cách dệt từ bà, mẹ của mình. 

Ngay từ khi còn là thiếu nữ, Thuận Thị Trụ đã có thể tự dệt cho mình những tấm vải để may quần áo và đồ dùng cá nhân đẹp mắt. Tình yêu thổ cẩm cũng bắt đầu từ đó.

Lớn lên, Thuận Thị Trụ trở thành cô giáo mầm non, hàng ngày dạy trẻ. Thế nhưng, cô gái trẻ vẫn không quên nghề dệt thổ cẩm. Mỗi tối, sau giờ lên lớp, cô đều miệt mài ngồi vào khung cửi.

Cùng lúc đó, nghề dệt trên quê hương Mỹ Nghiệp đang đứng trước nguy cơ mai một dần. Nguyên liệu khan hiếm, bà con chủ yếu chỉ chăm lo mấy mảnh ruộng, nương rẫy khô cằn nên số hộ gia đình theo nghề chỉ còn trên đầu ngón tay, chủ yếu là tự cung tự cấp.

Không “nỡ lòng” nhìn làng nghề truyền thống bao đời nay của các thế hệ trước để lại bị quên lãng, Thuận Thị Trụ nung nấu nuôi hi vọng, một ngày nào đó sẽ làm cho làng nghề “sống lại”. Ước mơ người dân trong làng có việc làm, có cái ăn có cái mặc đủ đầy, cuộc sống sung túc hơn từ nghề dệt thổ cẩm, một lần nữa trỗi dậy mạnh mẽ.

Bà Trụ nhớ lại: Cuối năm 1989, một doanh nghiệp nhà nước ở Phan Thiết về Chakleng đặt hàng thổ cẩm số lượng lớn. Cả làng xôn xao, tấp cập dệt ngày đêm để đáp ứng yêu cầu hợp đồng. Đơn hàng đã hoàn thành, xe tải chở hàng đi, người dân Chakleng ngày đêm chờ tiền về. Nhưng sau đó đối tác chở toàn bộ hàng thổ cẩm trả lại vì ra màu đỏ loe, đỏ loét. 

Nghệ nhân Thuận Thị Trụ bên khung dệt
Nghệ nhân Thuận Thị Trụ bên khung dệt

Không nản chí, Thuận Thị Trụ bàn với chồng xử lý đơn hàng cho người dân bằng cách cắt những tấm vải dệt lớn ra thành áo, quần thổ cẩm và những vật dụng như túi, ví, giỏ xách…mang vào TP. Hồ Chí Minh bán lẻ. Chuyển bại thành thắng, Thuận Thị Trụ từng bước hồi sinh nghề dệt dân tộc.

Để lấy hàng cho quán và cung cấp hàng thổ cẩm cho các cửa hàng trong thành phố, bà  đi về Ninh Thuận-Sài Gòn thường xuyên như đi chợ. Sau một năm, bà đã đã đủ tiền thuê một cửa hàng nhỏ ở Thương xá TAX để tự tiêu thụ sản phẩm của mình.

Từ lúc này, giấc mơ hồi sinh thổ cẩm Chăm, đã được thắp lên trong những người phụ nữ Chăm ở làng Mỹ Nghiệp bắt đầu. Những người phụ nữ nghèo ở làng đã quay trở lại với nghề dệt trong niềm phấn khởi. Trong làng, tiếng thoi đưa lại được vang lên đều đặn bên những khung dệt. Làng nghề hồi sinh từ đó.

Dấn thân để vươn tầm quốc tế

Trong kinh doanh có những lúc gặp khó khăn thất bại, nhưng không ngăn được bà Thuận Thị Trụ thực hiện tiếp giấc mơ thổ cẩm. Với tài năng của mình, bà đã nghiên cứu, khắc phục những điểm yếu của sản phẩm; đồng thời nắm bắt nhu cầu đa dạng từ thị trường cũng như khách du lịch và nghĩ ra mẫu mã mới.

Vượt qua nhiều gian nan thử thách, kiên định với con đường mình đã chọn, cuối cùng thành công cũng đã đến với người phụ nữ mạnh mẽ và giàu nghị lực này. Năm 2000, Công ty thổ cẩm Inrahani ra đời, do bà làm Giám đốc, giải quyết việc làm cho 200 phụ nữ nghèo ở Mỹ Nghiệp.

Đây là công ty thổ cẩm đầu tiên của Việt Nam, và bà là người tiên phong trong phong trào phục hồi nghề dệt thổ cẩm trong cả nước. Đến nay, Công ty đã sở hữu hơn 300 mặt hàng thổ cẩm như: ví, túi, balô, quần áo, drap phù hợp với thị hiếu khách hàng đủ tầng lớp, mọi lứa tuổi.

Sau thành công với thổ cẩm Chăm, bà lại chuyển sang nghiên cứu thổ cẩm của các dân tộc miền núi các tỉnh phía Bắc nhằm làm phong phú sản phẩm và đưa vào thị trường. Tại các hội chợ triển lãm, khi thấy hàng thổ cẩm Chăm bán được, trong khi hàng của các dân tộc khác như Thái, Mông… thì ế ẩm, bà bắt đầu nghĩ cách mua mặt hàng thổ cẩm của các dân tộc về bán cho các shop ở thành phố. Kết quả là hàng thổ cẩm dân tộc Thái bán chạy không thua hàng Chăm.

Nhờ có công sưu tầm hơn 30 hoa văn nền của thổ cẩm Chăm đang có nguy cơ thất truyền đã được lưu giữ, khôi phục thành công.
Nhờ có công sưu tầm hơn 30 hoa văn nền của thổ cẩm Chăm đang có nguy cơ thất truyền đã được lưu giữ, khôi phục thành công.

Với những đóng góp ấy, nghệ nhân Thuận Thị Trụ đã được tặng danh hiệu “Bàn tay Vàng thổ cẩm Việt Nam”. Ngoài ra, tổ chức Kỷ lục Việt Nam cũng đã xác lập kỷ lục gia đối với bà về thành tích “Người phụ nữ Chăm giới thiệu và phát triển thổ cẩm Chăm ra nước ngoài nhiều nhất”.

Nhờ đam mê thổ cẩm, đôi chân nhỏ bé của người phụ nữ Chăm tưởng chừng như chỉ quanh quẩn với thôn làng đã có cơ hội đặt chân đến hàng chục nước trên thế giới. Nhiều nước đã mời bà về trình diễn dệt vải và giải thích về nét đẹp của văn hoá Chăm. Thổ cẩm Chăm và các dân tộc thiểu số Việt Nam cũng theo bà có mặt ở các hội chợ triển lãm lớn ở Thuỵ Sĩ, Pháp, Bỉ, Nhật, Singapore, Malaysia, Lào, Thái Lan…

Từ tâm huyết với văn hóa truyền thống, bà đã sưu tầm, khôi phục được hơn 30 hoa văn nền của thổ cẩm Chăm đang có nguy cơ thất truyền. Không chỉ vậy, bà còn cách điệu thêm khoảng 50 hoa văn khác. Mới đây, Nhà Trưng bày Văn hóa Chăm Inrahani đầu tiên của Ninh Thuận vừa được xây dựng xong ở quê nhà, thêm một lần nữa ước mơ của bà đã thành hiện thực.

Dù gặt hái được những thành công nhất định song, đối với người phụ nữ Chăm này, danh tiếng chỉ là phù hoa. Bà chia sẻ rằng, bản thân muốn làm nhiều việc hơn nữa để giới thiệu văn hóa Chăm đến với mọi người. Với bà đó chính là bổn phận, trách nhiệm thiêng liêng và cả một niềm tự hào của người phụ nữ Việt Nam.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.