Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người Khanty - Mansi nơi rừng Taiga hùng vĩ

Thành Nam - 16:10, 27/09/2022

Nước Nga hiện nay có hơn 200 dân tộc khác nhau cùng sinh sống trên một lãnh thổ rộng lớn. Mỗi dân tộc mang một sắc màu văn hóa riêng với những phong tục, tập quán và tiếng nói khác nhau. Tuy nhiên, một số dân tộc ít người đang đứng trước nguy cơ mai một, trong đó phải kể đến hai tộc người Khanty và Mansi, sinh sống ở các khu vực thuộc tây Siberia.

Người Khanty và Mansi có mối quan hệ họ hàng gần gũi (ảnh ST)
Người Khanty và Mansi có mối quan hệ họ hàng gần gũi (ảnh ST)

Khu tự trị Khanty-Mansi là một chủ thể liên bang của Nga (một khu tự trị), có trung tâm hành chính là thành phố Khanty-Mansiysk, một phần của vùng Tyumen, nằm trong vùng liên bang Urals. Khu vực này là một khu vực tự trị tự cung tự cấp về kinh tế. Đây là vùng dầu khí chính của Nga và là một trong những khu vực sản xuất dầu lớn nhất thế giới. Mặc dù trung tâm hành chính là thành phố Khanty-Mansiysk, nhưng thành phố lớn nhất lại là thành phố Surgut.

Khi nhắc tới các thành phố Kogalym, Khanty-Mansi hay Surgut thuộc Khu tự trị Khanty-Mansi, người Nga thường chỉ liên tưởng đến hai chữ “dầu mỏ”. Đây là khu vực tập trung trữ lượng “vàng đen” lên tới gần 12 tỷ tấn và được mệnh danh là “thủ đô dầu mỏ” của Nga. Nhưng không chỉ có vậy, khi đến với vùng đất này, khách du lịch còn bị chinh phục bởi cảnh quan thiên nhiên phương bắc hùng vĩ, với vô số sông, suối, ao, hồ cũng như sự đầy đủ, tiện nghi của những thành phố nơi đây. Thú vị hơn cả, du khách được tiếp xúc với những nền văn hóa đặc sắc của các dân tộc Khanty và Mansi bản địa, hai trong số năm dân tộc thiểu số có nguy cơ biến mất trên bản đồ dân số của Nga.

Dân tộc Khanty chia thành ba nhóm nhỏ, gồm các nhóm phía nam, phía bắc và phía đông. Trong đó, người Khanty phía nam từ lâu đã hòa chung dòng máu của mình với người Nga và Tatar. Xa xưa, tổ tiên của họ di cư đến hạ nguồn sông Obi từ phía nam, sinh sống ở các vùng đất mà ngày nay thuộc hai Khu tự trị Yamalo-Nenets và Khanty-Mansi. Cuối thiên niên kỷ thứ nhất, các nhóm dân tộc Khanty bắt đầu được hình thành trên cơ sở hòa trộn giữa thổ dân địa phương với các bộ lạc vùng Khanty-Mansi.

Trang phục của phụ nữ Khanty (ảnh ST)
Trang phục của phụ nữ Khanty (ảnh ST)

Người Khanty sống trong rừng Taiga giữa những ngọn đồi thấp và đầm lầy dọc theo bờ và các nhánh của sông Ob'Irtysh, hệ thống sông lớn thứ ba trên thế giới. Theo truyền thống, họ không sống trong các ngôi làng mà định cư rải rác. Ngày nay, người Khanty ở tây bắc Siberia còn khoảng 31.000 người, nhưng ngày càng có xu hướng giảm đi. Trong số đó, có tới 90% đang cư trú ở các khu tự trị Yamalo-Nenets và Khanty-Mansi, số còn lại sống rải rác ở các tỉnh Tomsk, Novosibirsk và Tyumen. Nhiều người bản địa biết tiếng Nga nhưng họ lại thích nói tiếng dân tộc mình hơn trong giao tiếp hàng ngày.

Người Khanty thường sống theo hình thức bán du mục. Họ di chuyển quanh vùng cùng đàn tuần lộc của mình, thỉnh thoảng dừng chân ở “chum” (lều bằng da tuần lộc). Đôi khi họ ở lại những ngôi nhà gỗ, nơi họ luôn có lửa để sưởi ấm và rêu được nhồi giữa những súc gỗ để cách nhiệt. Trong các loài động vật thì việc chăn nuôi tuần lộc mang lại nhiều lợi ích, từ kéo xe đến lấy thịt, lấy lông.

Thực phẩm chính của người Khanty là thịt động vật, họ cũng đi săn, bắt cá, nhặt quả mọng. Trong chế độ ăn uống hàng ngày của họ, cá chiếm đến 70%, còn lại là các loại thịt động vật và quả mọng.

Tín ngưỡng truyền thống của người Khanty là Shaman giáo, một hình thức tôn giáo cổ xưa thông qua những người trung gian để giao tiếp với thần linh, sau này được bổ sung một vài nét mới sau khi Thiên chúa giáo du nhập tới đây và có một số ảnh hưởng nhất định.

Người Mansi có quan hệ họ hàng gần gũi với người Khanty. Các nhà khoa học cho rằng người Mansi có nguồn gốc từ việc kết hợp giữa những bộ lạc vùng Ugor đến từ các khu vực thảo nguyên bắc Kazakhstan và tây Siberia, với những bộ lạc bản địa mang văn hóa Ural.

Tuần lộc là vật nuôi quan trọng của người Khanty - Mansi (ảnh ST)
Tuần lộc là vật nuôi quan trọng của người Khanty - Mansi (ảnh ST)

Ngày nay, người Mansi chỉ còn khoảng 12.000 nhân khẩu, chủ yếu sinh sống ở khu tự trị Khanty-Mansi. Ngoài ra, còn có khoảng 200 người sống ở phía bắc tỉnh Sverdlovsk và một vài người ở đông bắc tỉnh Perm. Cho đến nay, văn hóa của dân tộc này vẫn bảo tồn được sự kết hợp giữa những nét văn hóa đặc trưng của những tộc người chăn nuôi du mục trên thảo nguyên và những người thợ săn, ngư dân rừng Taiga, đánh bắt cá và săn bắn. Những hình thức lao động chủ yếu của họ bao gồm chăn nuôi tuần lộc và gia súc, đánh bắt cá, săn bắn và trồng trọt. Nghề đánh bắt cá chủ yếu được duy trì ở lưu vực sông Obi và bắc Sosva. Họ không ăn các loại nấm vì cho rằng đó là thứ “không sạch sẽ”. Người Mansi vẫn tôn sùng đạo Shaman giáo, thờ cúng tổ tiên, sùng bái thần linh bảo hộ và thờ thần gấu. Nền văn hóa Mansi có thần thoại và văn học dân gian phát triển.

Sự suy giảm dân số nói chung, sự mai một các dân tộc thiểu số nói riêng ở các khu vực thuộc Siberia đang là một bài toán khó cần giải quyết đối với đất nước Nga trong phát triển kinh tế - xã hội ở vùng đất khắc nghiệt nhưng giàu tài nguyên thiên nhiên này. Giải quyết được bài toán này sẽ góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số trong nền văn hóa quốc gia đa sắc tộc của Liên bang Nga.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Về với đồng bào Khmer ở các tỉnh như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu… mới cảm nhận được không khí đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khmer đang tới gần. Đi qua từng phum sóc, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng, náo nức chuẩn bị đón tết cổ truyền của đồng bào qua từng việc làm, hoạt động cụ thể.
Tin nổi bật trang chủ
Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Thời sự - Phương Nghi - 4 giờ trước
Về với đồng bào Khmer ở các tỉnh như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu… mới cảm nhận được không khí đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khmer đang tới gần. Đi qua từng phum sóc, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng, náo nức chuẩn bị đón tết cổ truyền của đồng bào qua từng việc làm, hoạt động cụ thể.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 4 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 4 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 4 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 4 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 4 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 4 giờ trước
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có Quyết định giao chỉ tiêu giảm nghèo năm 2024 cho các địa phương trong tỉnh.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 5 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 5 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 5 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.