Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghịch lý thiếu-thừa đất sản xuất

PV - 16:26, 20/07/2018

Từ năm 2002 đến nay, nhiều quyết định triển khai chính sách hỗ trợ đất sản xuất cho đồng bào DTTS nghèo đã được ban hành. Tuy vậy, sau nhiều năm, các địa phương vẫn mải miết đuổi theo mục tiêu bố trí đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS có nhu cầu.

Bài 4: Hành trình bất tận?

Đuổi theo mục tiêu

Năm 2002, theo khảo sát của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT), cả nước có khoảng 421.405 hộ đồng bào DTTS không có hoặc thiếu đất ở, đất sản xuất. Từ đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 132/2002/QĐ-TTg, triển khai chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS nghèo; mục tiêu đến hết năm 2003 cơ bản giải quyết xong đất cho hộ đồng bào DTTS tại chỗ chưa có đất hoặc chưa có đủ đất sản xuất và chưa có đất ở.

Hết hạn nhưng mục tiêu không đạt, trên cơ sở ý kiến các bộ, ngành liên quan, ngày 20/7/2004, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 134/2004/QĐ-TTg, trong đó có chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất. Mục tiêu hết năm 2006 sẽ hoàn thành cơ bản mục tiêu giải quyết đất ở, đất sản xuất cho các hộ có nhu cầu.

đất sản xuất Giải quyết tốt chính sách hỗ trợ về đất ở, đất sản xuất sẽ giúp đồng bào DTTS nghèo sớm ổn định cuộc sống. Ảnh MH

Ngày 21/4/2009, Hội nghị Tổng kết chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất theo Quyết định 132/2002/QĐ-TTg và 134/2004/QĐ-TTg được tổ chức. Kết quả, từ 2002-2008, các địa phương đã hỗ trợ đất ở, đất sản xuất được 210.377 hộ, đạt 49,9% so với tổng số hộ thiếu đất theo kế hoạch đã được phê duyệt. Sau rà soát, tổng số hộ thiếu đất ở, đất sản xuất tại thời điểm năm 2008 là 347.457 hộ.

Kiên trì mục tiêu, giai đoạn 2009-2011, thực hiện Quyết định số 1592/QĐ-TTg ngày 12/10/2009, các địa phương tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS nghèo. Nhưng dường như đây là một hành trình bất tận khi càng thực hiện hỗ trợ thì số lượng hộ thiếu đất gần như không giảm.

Theo Báo cáo của Đoàn giám sát thực hiện chính sách pháp luật về đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS tại phiên họp chiều 13/9/2012 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đến tháng 9/2012, cộng đồng các DTTS cả nước vẫn còn khoảng 32 nghìn hộ thiếu đất ở, khoảng 329 nghìn hộ thiếu đất sản xuất. Như vậy, so với thời điểm 2008 thì số hộ thiếu đất ở, đất sản xuất gần tương đương nhau.

Giai đoạn 2012-2016, chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS nghèo tiếp tục được triển khai tại nhiều quyết định, trong đó có Quyết định 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013; Quyết định 29/2013/QĐ-TTg ngày 20/5/2013,... Ngoài ra, chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất còn được lồng ghép thực hiện trong các Quyết định 1342/QĐ-TTg và Quyết định số 33/QĐ-TTg về chính sách định canh định cư.

Tuy vậy, mục tiêu hoàn thành hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào DTTS nghèo vẫn không đạt. Tại phiên họp toàn thể tại Hội trường thảo luận về dự kiến chương trình giám sát năm 2019 diễn ra ngày 7/6/2018, đại biểu Quốc hội Âu Thị Mai (Đoàn Tuyên Quang) đã đưa ra con số: hiện cả nước còn trên 80.000 hộ thiếu đất ở, 221.000 hộ thiếu đất sản xuất.

“Liệu cơm gắp mắm”?

Như vậy, chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS nghèo được thực hiện liên tiếp từ năm 2002 đến nay nhưng tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất dường như vẫn là bài toán khó giải. Nếu nhìn trực quan thì sau 16 năm, cả nước mới giải quyết đất ở, đất sản xuất cho 1/3 tổng số hộ có nhu cầu (hiện vẫn còn hơn 300 nghìn hộ thiếu đất ở, đất sản xuất; trước đó năm 2002 là 421.405 hộ).

đất sản xuất Giải quyết đất sản xuất vẫn là bài toán khó.

Để cấp đất cho đồng bào DTTS nghèo có nhu cầu thì điều kiện quan trọng nhất là phải có quỹ đất. Nhưng khi triển khai, hầu như địa phương nào cũng than quỹ đất không còn. Trong khi đó, như các số báo trước đã phản ánh, rất nhiều diện tích đất rừng do các công ty lâm nghiệp đang quản lý không hiệu quả; hàng trăm nghìn ha đất lâm nghiệp được giao cho doanh nghiệp nhưng lại bỏ hoang;… Vậy tại sao không quyết liệt thu hồi để giải bài toán quỹ đất?

Cũng cần nói thêm rằng, với tình trạng di dịch cư tự do chưa được giải quyết triệt để như hiện nay thì việc địa phương này thiếu đất, địa phương khác thừa đất là khó tránh khỏi. Cùng với đó, tình trạng người dân được cấp đất ở, đất sản xuất nhưng vì nhiều lý do đã đem cầm cố, chuyển nhượng cũng là một nguyên nhân khiến việc hỗ trợ người dân có đất ở, đất sản xuất gặp rất nhiều khó khăn.

Một vấn đề cũng phải được thẳng thắn nhìn nhận là, từ năm 2002 đến nay, dù có chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất được triển khai liên tục nhưng lại không được bố trí đúng, đủ, kịp thời vốn thực hiện. Như việc thực hiện Quyết định 134/2004/QĐ-TTg, sau 4 năm (2004-2008) chỉ có 43% số hộ nghèo, hộ DTTS đời sống khó khăn được hỗ trợ đất sản xuất theo yêu cầu. Nguyên nhân một phần là do nguồn lực bố trí thiếu. Tính đến hết năm 2008, tổng kinh phí thực hiện Quyết định 134/2004/QĐ-TTg là 144,6 tỷ đồng, chỉ đạt 47,6% kế hoạch vốn đề ra.

Ngay việc thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013 cũng vậy. Tờ trình số 02/TTr-UBDT ngày 06/1/2016 của Ủy ban Dân tộc đã chỉ rõ, tính đến tháng 12/2015, tổng ngân sách Trung ương cấp để thực hiện QĐ 755 là 2.302 tỷ đồng, mới chỉ đạt 20,8% tổng nhu cầu vốn.

Từ năm 2017, chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất được tích hợp trong Quyết định 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016. Nhưng đến thời điểm này, vốn thực hiện vẫn là con số “không” tròn trĩnh.

Vốn thiếu, bố trí không kịp thời khiến các địa phương khó khăn khi triển khai hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, thậm chí buộc phải “liệu cơm gắp mắm”. Như ở Nghệ An, tổng nhu cầu vốn thực hiện Quyết định 1592/QĐ-TTg là hơn 241,4 tỷ đồng, nhưng chỉ được cấp 29 tỷ đồng. Do đó, tỉnh này chỉ có thể đầu tư một số công trình hạ tầng, còn nội dung hỗ trợ đất ở, đất sản xuất thì phải gác lại. Với việc thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg cũng vậy, tổng nhu cầu vốn để thực hiện của tỉnh là hơn 618,7 tỷ đồng; nhưng trong 3 năm (2014,2015,2016), tổng kinh phí Trung ương hỗ trợ cho Nghệ An chỉ được 48 tỷ đồng.

Những phân tích nêu trên cho thấy rõ những “điểm nghẽn” trong việc thực hiện chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất trong thời gian qua. Để “gỡ”, nhiều địa phương đã chú trọng chuyển đổi nghề cho phù hợp; tuy nhiên việc chuyển đổi nghề cũng chưa thực sự giúp hộ nghèo, hộ DTTS đời sống khó khăn. Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh vấn đề này trong số báo tiếp theo.

Chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ đồng bào DTTS nghèo được liên tiếp thực hiện từ năm 2002 đến nay nhưng tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất dường như vẫn là bài toán khó giải. Nếu nhìn trực quan thì sau 16 năm, cả nước mới giải quyết đất ở, đất sản xuất cho 1/3 tổng số hộ có nhu cầu (hiện vẫn còn hơn 300 nghìn hộ thiếu đất ở, đất sản xuất; trước đó năm 2002 là 421.405 hộ).

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vùng đồng bào DTTS Tây Ninh ngày càng khởi sắc

Vùng đồng bào DTTS Tây Ninh ngày càng khởi sắc

Những năm gần đây, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước thông qua các chương trình, dự án, chính sách dân tộc, sự lãnh đạo, chỉ đạo tích cực của các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự nỗ lực phấn đấu của Nhân dân, đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa vùng đồng bào DTTS tỉnh Tây Ninh ngày càng khởi sắc.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 08:42, 28/03/2024
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 08:37, 28/03/2024
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 08:33, 28/03/2024
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 08:25, 28/03/2024
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 08:24, 28/03/2024
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 08:20, 28/03/2024
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 08:17, 28/03/2024
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 08:05, 28/03/2024
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 07:53, 28/03/2024
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 07:34, 28/03/2024
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.