Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghi thức rước y trang của người Chăm và người Raglay trong Lễ hội Katê: Biểu hiện tình đoàn kết keo sơn giữa hai dân tộc

Thành Nhân - 17:29, 01/11/2020

Nghi thức đón rước y trang được xem là phần “hồn” của Lễ hội Katê của đồng bào Chăm theo đạo Bà-la-môn ở tỉnh Ninh Thuận. Thế nhưng, có một điều lạ là hàng trăm năm qua, bộ y trang lại do đồng bào dân tộc Raglay, xã Phước Hà, huyện Thuận Nam (Ninh Thuận) cất giữ cẩn thận, để mỗi khi mùa Katê về, Lễ rước y trang lại được tái hiện một cách trang trọng và đầy đủ nhất.

Lễ rước y trang được trong Lễ hội Katê
Lễ rước y trang được trong Lễ hội Katê

Gìn giữ di sản trao truyền...

Trong thành ngữ của người Chăm có câu “Chăm sa-ai Raglay adei”, nghĩa là người Chăm là chị cả, còn người Raglay là con gái út. Và con gái út là người có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ để lại, đồng thời, thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, thờ phụng cha mẹ khi về già. Chính vì thế, từ xa xưa, người Raglay được giao vai trò đảm trách việc bảo quản y trang của vua chúa và các đồ cúng lễ trên đền tháp để thờ phụng ông bà, tổ tiên và thần linh.

Được biết hiện nay, người Raglay có hai tộc họ đang giữ y trang, đó là Chamalé và Pa Tâu A Xá và một tộc họ giữ những đồ vật bằng đồng như ly, chén... để phục vụ việc rước y trang cũng như cúng đầu năm của làng, đó là tộc họ A Né.

Bà Tâu Xá Thị Nhân ở thôn Giá, xã Phước Hà, người thuộc một trong hai tộc họ đang giữ y trang, chia sẻ: “Tộc họ tôi đã giữ y trang được 3 đời nay. Theo tục lệ, đồ y trang sẽ truyền lại cho con gái trong tộc. Bởi đồng bào Raglay theo chế độ mẫu hệ, mọi tài sản của tổ tiên sẽ được để lại cho người con gái trong gia đình cất giữ”.

Còn ông Chamaléa Ơi, người cúng lễ y trang cho hay: Người Raglay không ai biết họ đã gìn giữ y trang từ khi nào. Chỉ biết rằng, nó được trao truyền cho người con gái trong tộc họ từ nhiều đời nay. “Trước giờ, rước y trang được đưa từ thôn Giá về làng Chăm ở thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước. Việc cúng y trang sẽ được tiến hành tại hai nhà tộc họ đang giữ y trang, nhưng chỉ có y trang của tộc họ Pa Tâu A Xá được đem đi. Vì người Raglay cho rằng, nếu như y trang của tộc họ kia mất đi hoặc bị rách, thì còn có y trang khác thay thế”, ông Ơi cho biết thêm.

Xưa kia, để rước y trang từ Phước Hà đến Lễ hội Katê ở làng Hữu Đức, bà con phải đi bộ sau lưng tháp Pô Rômê. Tuy nhiên, hiện nay đường đi đã được Nhà nước đầu tư nâng cấp bê tông nên việc rước y trang của đồng bào Raglay được tiến hành đi trước mặt tháp Pô Rômê. Đồng bào Raglay quan niệm, dù hướng rước y trang có sự thay đổi, nhưng khi đoàn rước y trang đi ngang qua tháp, sẽ phải dừng lại để thực hiện nghi thức cúng trầu cau, rượu, trứng... Việc này có ý nghĩa xin đường đi qua tháp để đồng bào Raglay rước y trang xuống cho đồng bào Chăm mừng Lễ hội Katê ở đền Pô Inư Nưgar.

Lễ hội của kết nối tình đoàn kết dân tộc

Về làng Chăm Hữu Đức những ngày diễn ra Lễ hội Katê, chứng kiến sự chuẩn bị công phu của người dân cho lễ cúng rước y trang, mới hiểu được đó là cái “hồn” của lễ hội. 

Ông Hán Đậu, Cả sư đền thờ Pô Inư Nưgar cho biết, tầm quan trọng của y trang trong Lễ hội Katê: Vào năm 2013, người đại diện đi thưa chuyện thông tin ngày diễn ra Lễ hội Katê đã gây ra sự xích mích, hiểu lầm đối với các tộc họ đồng bào Raglay đang giữ y trang ở xã Phước Hà. Vì vậy, nghi thức đón rước y trang của đồng bào Chăm đã không được tái hiện trong Lễ hội Katê năm đó, khiến cho Lễ hội mất đi phần hồn. Hơn thế nữa, đồng bào Chăm Hữu Đức đón Katê buồn, vì không có y trang. Sự việc xảy ra buộc Ban phong tục đền thờ Pô Inư Nưgar đã thay đổi người đi thưa chuyện. Những năm sau, y trang đã trở lại với làng Chăm Hữu Đức trong Lễ hội Katê. Từ đó, mối đoàn kết giữa đồng bào Chăm và đồng bào Raglay ngày càng khăng khít hơn.

Y trang phải có mặt trong nghi lễ, đây là quy định của tổ tiên từ xưa để lại cho con cháu đồng bào Raglay. Tại đây, các tộc họ sẽ đem y trang ra phơi, kiểm tra y trang có bị cũ, hư hỏng và báo lại cho Ban Phong tục đền thờ Pô Inư Nưgar của người Chăm ở Hữu Đức biết, để may hoặc bổ sung y trang trước ngày diễn ra Lễ hội Katê”.

Ông Chamaléa Ơi, người cúng lễ y trang

Y trang không những được tái hiện trong Lễ hội Katê của làng Chăm Hữu Đức mà còn xuất hiện trong nghi thức cúng đầu năm của đồng bào Raglay ở Phước Hà. “Y trang phải có mặt trong nghi lễ, đây là quy định của tổ tiên từ xưa để lại cho con cháu đồng bào Raglay. Tại đây, các tộc họ sẽ đem y trang ra phơi, kiểm tra y trang có bị cũ, hư hỏng và báo lại cho Ban Phong tục đền thờ Pô Inư Nưgar của người Chăm ở Hữu Đức biết, để may hoặc bổ sung y trang trước ngày diễn ra Lễ hội Katê”, ông Chamaléa Ơi, người cúng lễ y trang giải thích.

Điều lo lắng nhất hiện nay của người dân và của chính quyền địa phương là những ngôi nhà cất giữ y trang của các tộc họ đang xuống cấp, nên việc bảo quản y trang gặp khó khăn... 

Ông Tạ Yên Mơn, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Hà chia sẻ: Đồng bào Raglay mong muốn được xây dựng một ngôi nhà cố định để cất giữ y trang và những vật dụng cúng y trang. Qua đó, sẽ dễ dàng thực hiện nghi thức cúng đầu năm và phát huy được bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào Raglay.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.