Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghi thức cúng vợt sợi bông của đồng bào Ba Na tỉnh Gia Lai

PV - 19:00, 04/01/2022

Nằm trong hoạt động “Chào năm mới 2022” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, đồng bào Ba Na tỉnh Gia Lai đã tổ chức Nghi thức cúng vợt sợi bông trước khi tiến hành các bước tạo ra sợi vải, với ý nghĩa xin chư vị phù hộ cho việc làm của gia chủ được thuận lợi, sợi bông bền chắc, sợi chỉ không phai màu.

Nghệ nhân Đinh Thị Tớp (bên trái) và Đinh Thị Hrỡ (ngoài cùng bên phải) thực hiện nghi lễ
Nghệ nhân Đinh Thị Tớp (bên trái) và Đinh Thị Hrỡ (ngoài cùng bên phải) thực hiện nghi lễ

Thực hiện nghi thức cúng là nghệ nhân Đinh Thị Tớp và Đinh Thị Hrỡ, với nội dung xin thỉnh mời tổ tiên, Yàng, thần đất Đồng Mô về chứng giám cho lòng thành của đồng bào Ba Na xin phép việc tạo sợi bông, nhuộm màu chỉ, xin chư vị phù hộ cho việc làm của gia chủ được thuận lợi, sợi bông bền chắc, sợi chỉ không phai màu.

Nghệ nhân thực hiện ép bông
Nghệ nhân thực hiện ép bông

Sau khi cầu khấn xong, hai nghệ nhân đã tiến hành quy trình để dệt nên những tấm vải thổ cẩm từ kéo sợi, nhuộm màu, dệt vải với các bước sau: Ép bông (Pơ tă): quá trình tách hạt ra khỏi bông; Đánh bông (Pơ mệnh): làm cho bông mịn và trắng. Quay sợi bông (Hyơ): Dùng một que tre vót nhẵn giống như que đũa, dài khoảng 30 - 40 cm, lấy một nắm bông vừa phải rồi trải ra đặt que tre lên và vò cho nắm bông săn to bằng ngón chân cái và dài chừng 20 - 25 cm.

Công đoạn đánh bông
Công đoạn đánh bông

Kéo sợi chỉ (Xi vi): Từ quay sợi bông trên đồng bào kéo thành sợi chỉ (sợi vải) kéo đến đâu thì cuộn đến đó thành ống chỉ, mỗi ống chỉ dài khoảng 15cm, to bằng cổ tay. Đây là bước để chia cho các tay chỉ đều nhau, đồng thời cũng là bước làm cho sợi chỉ không bị rối trước khi kéo thành từng ống chỉ nhỏ.

Quay sợi bông và Kéo sợi chỉ
Quay sợi bông và Kéo sợi chỉ

Đồng bào Ba Na thường dùng các loại rễ, vỏ, lá của các loại cây rừng để nhuộm màu như: lá trum dùng để nhuộm màu đen, nhuộm màu đen phức tạp và nhiều công đoạn nhất, thổ cẩm của người Ba Na màu đen là chủ đạo nên không thể thiếu loại cây này. Nhuộm màu đỏ thì dùng rễ cây nhau hoặc vỏ cây tơ nung. Màu vàng dùng cây sơ ring, sơ rông hoặc rễ cây kơ tơ rơ. Đây đều là các loại cây rừng, chỉ những người có kinh nghiệm mới nhận biết được, lấy về kết hợp tạo ra các màu sắc khác nhau của thổ cẩm. Sau khi đã nhuộm màu còn cần thêm một công đoạn là nấu gao (một dạng hồ) để làm cứng sợi chỉ giúp sợi bền, không bị đứt. Tuy nhiên, công đoạn nhuộm màu là hành trình công phu, vất vả và nhiều khó khăn nhất của nghề dệt.

Hướng dẫn và truyền dạy nghề dệt cho những cô gái Ba Na
Hướng dẫn và truyền dạy nghề dệt cho những cô gái Ba Na

Sau khi giới thiệu xong các bước tạo ra những sợi vải, đồng bào Ba Na đã thể hiện sự khéo léo, tinh tế thông qua việc dệt nên những tấm vải thổ cẩm mang nét đặc trưng của dân tộc mình, người Ba Na thường sử dụng các màu như đen, đỏ, vàng để dệt thổ cẩm, màu đen tượng trưng cho đất rừng trù phú, màu đỏ của khát vọng và tình yêu, màu vàng tượng trưng cho ánh sáng.

Một trong những hoa văn trên thổ cẩm của người Ba Na
Một trong những hoa văn trên thổ cẩm của người Ba Na

Hoạ tiết trên các sản phẩm thổ cẩm của người Ba Na thường trang trí đối xứng, phản ánh quan niệm triết lý về vũ trụ, âm dương, trời đất, thiên nhiên. Vải truyền thống của đồng bào rất đẹp và bền. Một tấm dệt thổ cẩm có khi phải dệt trong mấy năm, nhưng rất có giá trị vì dùng được rất lâu. Chất liệu lại êm, tiện lợi cho việc sử dụng.

Đồng bào Ba Na trong trang phục truyền thống vui múa trong ngày hội
Đồng bào Ba Na trong trang phục truyền thống vui múa trong ngày hội (Ảnh minh họa)

Những bộ trang phục thổ cẩm không chỉ được người Ba Na mặc vào ngày thường, mà còn được mặc vào dịp lễ hội như: lễ hội cầu an, cầu mùa, lễ hội cúng bến nước của đồng bào Ba Na…những bộ trang phục thổ cẩm rực rỡ nhất sẽ được các chàng trai cô gái khoác lên mình, tay trong tay nhảy múa bên ánh lửa bập bùng, hòa cùng âm vang cồng chiêng rộn rã giữa đại ngàn, với niềm tự hào và đầy kiêu hãnh. 

Đồng bào Ba Na trong lao động sinh hoạt thường ngày (Ảnh minh họa)
Đồng bào Ba Na trong lao động sinh hoạt thường ngày (Ảnh minh họa)
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.