Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thể thao - Giải trí

Nghệ sĩ Thanh Loan - người đầu tiên hát “Việt Bắc nhớ Bác Hồ”

PV - 14:07, 07/07/2021

Nghệ sĩ Thanh Loan (sinh năm 1936, dân tộc Tày) là thế hệ nghệ sĩ thứ 2 của Đoàn Văn công Khu tự trị Việt Bắc (nay là Nhà hát Ca múa nhạc dân gian Việt Bắc). Nhắc đến bà là nhắc đến người nghệ sĩ đầu tiên (song ca cùng Nghệ sĩ Ưu tú Nông Văn Khang) thể hiện ca khúc “Việt Bắc nhớ Bác Hồ” của nhạc sĩ Phạm Tuyên.

Nghệ sĩ Thanh Loan trong chương trình biểu diễn phục vụ bà con cuối những năm 50 của thế kỷ trước. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Nghệ sĩ Thanh Loan trong chương trình biểu diễn phục vụ bà con cuối những năm 50 của thế kỷ trước. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Năm 1969, trước khi Bác Hồ qua đời vài tháng, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã có chuyến đi biểu diễn phục vụ đồng bào các dân tộc ở Việt Bắc và thấy được những tâm tư, tình cảm, tấm lòng của đồng bào các dân tộc nơi một thời là căn cứ địa cách mạng đối với Bác. Chính vì lẽ đó, ông đã có “sản phẩm” là ca khúc “Việt Bắc nhớ Bác Hồ” mà sau này, người dân nơi đây thường gọi là “Việt Bắc ca”.

Bài hát mang âm hưởng điệu “Nàng ới” của người Tày, Nùng nên dễ đi vào lòng đồng bào các dân tộc Việt Bắc. Có điều, nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác bằng tiếng Việt và muốn được phổ biến rộng rãi đến đồng bào các dân tộc nơi đây. Nhà thơ dân tộc Tày Nông Quốc Chấn, nguyên Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam đã dịch sang tiếng Tày - dân tộc chiếm phần lớn ở Việt Bắc.

Ca sĩ Thanh Loan hồi đó mới 33 tuổi, đang là nữ ca sĩ có giọng hát đẹp, trữ tình, da diết nổi tiếng của vùng Việt Bắc, chính vì vậy, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã “nhắm” đến bà cùng ca sĩ Nông Văn Khang để gửi gắm “đứa con tinh thần” của mình.

“Nhận được nhiệm vụ này, tôi vô cùng sung sướng, cảm thấy thật vinh dự và tự hào. Bản thân tôi thấy đây là bài hát rất hay, phù hợp với giọng hát của mình. Mặc dù rất xúc động khi cầm bản nhạc trên tay, nhưng chúng tôi phải cố kìm nén cảm xúc để thu cho được âm thanh tốt nhất, thể hiện đúng tư tưởng, tình cảm của người dân Việt Bắc dành cho Bác Hồ kính yêu. Đã hơn nửa thế kỷ trôi qua, nhưng tôi vẫn nhớ như in những ngày thu thanh cùng anh Khang, đó là một “phòng thu” ngay trong rừng, thiếu thốn cơ sở vật chất đủ bề. Ngày ấy, phải thu từ đầu đến cuối, nếu như có bất kỳ lỗi nào thì phải thu lại toàn bài, rất mất công chứ không như bây giờ” - Ca sĩ Thanh Loan nhớ lại trong niềm xúc động nghẹn ngào.

Sau những ngày khổ luyện, cuối cùng, ca sĩ Thanh Loan và ca sĩ Nông Văn Khang đã hoàn thành xuất sắc hai bản thu bằng cả tiếng Việt và tiếng Tày cho ca khúc “Việt Bắc nhớ Bác Hồ”. Tuy nhiên, hiện nay, bản thu đầu tiên bằng tiếng Việt đã bị thất lạc, chỉ còn bản thu đầu tiên bằng tiếng Tày còn lưu giữ. Trong sự nghiệp ca hát của mình, bà đã từng thể hiện rất thành công nhiều tác phẩm âm nhạc cách mạng Việt Nam như: “Cánh chim báo tin vui”, “Bài ca hy vọng”, “Lên ngàn”, “Đảng đã cho tôi sáng mắt, sáng lòng”, “Aria Cô Sao”... nhưng được là người đầu tiên thể hiện ca khúc được ví như “Việt Bắc ca” là niềm vinh dự nhất trong cuộc đời bà.

Nghệ sĩ Thanh Loan hiện nay đã bước vào tuổi 85. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Nghệ sĩ Thanh Loan hiện nay đã bước vào tuổi 85. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Ca sĩ Thanh Loan sinh ra tại thôn Nà Cạn, xã Đại Đồng, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn và sớm bộc lộc năng khiếu ca hát khi tham gia Câu lạc bộ (CLB) văn nghệ thôn Nà Cạn - CLB mạnh nhất huyện Tràng Định thời điểm đó. Bước ngoặt trong cuộc đời đã đến với Thanh Loan vào năm 1956, trong lần cùng CLB xuống Thái Nguyên tham gia Hội diễn chào mừng sự ra đời của Khu tự trị Việt Bắc, giọng hát trong trẻo ấy đã lọt vào “mắt xanh” của nhạc sĩ Đỗ Minh, tác giả của ca khúc nổi tiếng “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam”.

Với cương vị là Phó Trưởng Đoàn Văn công Khu tự trị Việt Bắc, nhạc sĩ Đỗ Minh nhận thấy khả năng tiến xa trên con đường ca hát của Thanh Loan nên đã tuyển vào Đoàn. Năm 1961, Thanh Loan được cấp trên tạo điều kiện cho đi học và đã thi đỗ vào Khoa Thanh nhạc, Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam). Và với sự kiện này, bà là nữ ca sĩ người dân tộc Tày đầu tiên được đào tạo thanh nhạc bài bản. Năm 1980, bà chuyển về công tác tại Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật Việt Bắc (nay là Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Việt Bắc) với công việc giảng dạy cho đến khi về hưu.

Nhắc đến gia đình nghệ sĩ Thanh Loan là nhắc đến một gia đình có truyền thống âm nhạc bậc nhất xứ Lạng. Chồng của bà là cố nhạc sĩ Đinh Quang Khải, tác giả của nhiều bài hát nổi tiếng, như “Tiếng chim khảm khắc”, “Bài Then tặng mẹ”, “Nặm bó Bản Hẻo”, “Quê hương”... Người con trai của ông bà là nhạc sĩ Đinh Quang Trung, nguyên Phó Trưởng Đoàn Nghệ thuật Ca múa kịch Lạng Sơn, còn vợ là nghệ sĩ Vũ Thị Thúy Loan, hiện công tác tại Trung tâm Văn hóa nghệ thuật Lạng Sơn. Người con thứ 2 của ông bà là nghệ sĩ Đinh Thúy Phượng, từng công tác tại Đoàn Chèo Hà Nội, còn chồng là nhạc sĩ, Nghệ sĩ Ưu tú Đặng Mạnh Hà, nguyên Phó Trưởng Đoàn Văn công Tổng cục Chính trị Bộ Công an. Người con út của ông bà là nghệ sĩ Đinh Thiện Vỹ, hiện công tác tại Trung tâm Văn hóa nghệ thuật Lạng Sơn.

Hiện nay, nghệ sĩ Thanh Loan đang sống vui vầy cùng con cháu ở phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn. Bà được mọi người yêu mến không chỉ bởi giọng hát trời phú, mà còn bởi vẻ bề ngoài hiền lành, giản dị, cởi mở và giàu tình cảm. Đáng quý là ở tuổi 85, nhưng bà vẫn được “trời thương” ban cho sức khỏe và sự minh mẫn đáng kinh ngạc. Bởi thế mà mỗi khi trên sóng phát thanh, truyền hình phát bài “Việt Bắc nhớ Bác Hồ” qua giọng hát của bà và nghệ sĩ Nông Văn Khang thì trong lòng bà lại ăm ắp tràn về những ký ức về một thời đã qua. Có điều, hơi tiếc nuối là dù được đánh giá là giọng sprano số 1 Việt Bắc, được ví như “chim sơn ca” của núi rừng Việt Bắc với rất nhiều giải thưởng, giấy khen, bằng khen của Bộ Văn hóa, của Sở Văn hóa Khu tự trị Việt Bắc, nhưng đến nay, bà vẫn chưa được phong tặng bất cứ danh hiệu nào.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Liverpool khẳng định sức mạnh tuyệt đối khi vô địch Ngoại hạng Anh sớm 4 vòng đấu

Liverpool khẳng định sức mạnh tuyệt đối khi vô địch Ngoại hạng Anh sớm 4 vòng đấu

Liverpool đã chính thức đăng quang ngôi vô địch Ngoại hạng Anh 2024/25 trước nhiều vòng đấu sau chiến thắng ấn tượng 5-1 trước Tottenham tại sân nhà Anfield. Đây cũng là lần thứ 20 trong lịch sử đội bóng vùng Merseyside giành chức vô địch quốc gia, qua đó trở thành đội bóng giàu thành tích bậc nhất xứ sở sương mù.
Tin nổi bật trang chủ
Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Bác

Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Bác

Nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025), sáng 19/5, Đoàn đại biểu Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch nước, Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã đặt vòng hoa, vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và dâng hương, tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Đài Tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ (đường Bắc Sơn, Hà Nội).
Khắc ghi lời Bác dạy, thanh niên các DTTS nỗ lực dựng xây tương lai

Khắc ghi lời Bác dạy, thanh niên các DTTS nỗ lực dựng xây tương lai

Sự kiện - Bình luận - Hồng Phúc - 10 phút trước
Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là kim chỉ nam, là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ trẻ hôm nay, đặc biệt là thanh niên các dân tộc thiểu số (DTTS). Được sinh ra và lớn lên trong hòa bình, mang trong mình niềm tự hào dân tộc và lý tưởng cống hiến, nhiều bạn trẻ đã không ngừng học tập, rèn luyện để viết tiếp khát vọng mà Bác Hồ từng gửi gắm: "Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang... chính là nhờ công học tập của các cháu".
Du lịch tâm linh về Ninh Thuận

Du lịch tâm linh về Ninh Thuận

Dân tộc - Tôn giáo - Thái Sơn Ngọc - 1 giờ trước
Ninh Thuận sở hữu tiềm năng du lịch đa dạng, đang được đầu tư khai thác hiệu quả, thu hút đông đảo du khách. Hệ thống chùa, thiền viện mang kiến trúc cổ xen hiện đại, hòa quyện thiên nhiên, mở ra triển vọng phát triển du lịch tâm linh. Nhân Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, quảng bá hình ảnh du lịch tâm linh Ninh Thuận.
“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 3 giờ trước
Nghệ nhân Châu Thị Đông được cộng đồng dân cư làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) trân trọng gọi là “báu vật sống”. Bà vượt qua định kiến giới, nỗ lực tự học chữ Chăm, học ngâm diễn Ariya và trình diễn dân ca Chăm, trở thành người truyền cảm hứng trong hành trình gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc mình.
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 11 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Linh Trường (Quảng Trị): Nơi toàn dân lập bàn thờ Bác Hồ

Vấn đề - Sự kiện - Đức Việt - 23:56, 18/05/2025
Với lòng tôn kính và biết ơn, suốt hàng chục năm qua, hàng trăm gia đình người đồng bào dân tộc Vân Kiều ở xã Linh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đã lập bàn thờ Bác Hồ một cách trang trọng. Vào mỗi dịp Tết, lễ kỷ niệm của quê hương, đất nước, hay những sự kiện quan trọng trong gia đình, người dân nơi đây luôn chăm sóc, thắp hương trên bàn thờ Bác với tấm lòng thành kính.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.