Toàn cảnh làng Thái cổ Mường Đán, xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong, Nghệ An.Làng Thái cổ độc đáo giữa đại ngàn
Từ thành phố Vinh, chúng tôi vượt hơn 200km để đến xã biên giới Hạnh Dịch, huyện vùng cao Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Con đường quanh co qua những sườn núi, cánh rừng tươi xanh thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt với những làn sương mỏng bồng bềnh tô thêm vẻ đẹp thơ mộng của bản làng miền Tây xứ Nghệ.
Từ trung tâm xã Hạnh Dịch, phải mất hơn 30 phút đi đường quanh co, leo qua các đỉnh dốc, chúng tôi mới đến được làng Thái cổ Mường Đán (nay là bản Long Thắng, sau khi được sáp nhập 2 bản Na Xái, Hủa Mương). Bản làng nằm dưới thung lũng, dưới quần thể thác 7 tầng, núi non hùng vĩ. Điều dễ nhận thấy là nét cổ được gợi lên từ những ngôi nhà sàn của đồng bào Thái, được dựng theo lối kiến trúc cổ, trong đó phần lớn mái được lợp bằng gỗ sa mu.
Một ngôi nhà cổ với mái lợp samu ở Mường Đán.Người dân địa phương cho biết, xưa kia xung quanh Mường Đán là bạt ngàn những cánh rừng sa mu cổ thụ. Đối với người Thái, việc lợp mái nhà gỗ sa mu được xem là bản sắc của cộng đồng bởi không gian sinh tồn thường gắn liền với những đỉnh núi cao, nhiệt độ thấp hơn so với mức bình thường. Những mái nhà với các tấm gỗ sa mu nhỏ, vuông vắn, được lợp lên rất ngay hàng, thẳng lối và trông rất đẹp mắt.
Trải qua thời gian, Mường Đán đã thành bản làng trù phú với những ngôi nhà khang trang, những khu rừng quế bạt ngàn và những thửa ruộng bậc thang màu mỡ. Tuy một số căn nhà sàn đã được làm mới bằng mái ngói nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng vốn có của nó.
Cuộc sống bình yên của bà con dân tộc Thái trong những căn nhà sàn truyền thống.Bà Hà Thị Cầm (77 tuổi ) cho biết, tên gọi Mường Đán đã in đậm trong ký ức như là những lớp trầm tích kết đọng lại qua dòng chảy thời gian, là niềm tự hào của cộng đồng người Thái nơi đây. Theo bà Cầm, về thời điểm khai bản, lập mường, đến nay không còn ai nắm rõ, chỉ biết Mường Đán có từ rất xa xưa và hàng chục đời đã cư trú trên vùng đất này.
Bí thư Chi bộ bản Long Thắng Vi Văn Thứ cho biết thêm, toàn bản hiện nay có gần 200 hộ, với 888 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái. “Bà con nơi đây chủ yếu chăn nuôi, trồng trọt, dệt vải, trồng quế... Vừa rồi địa phương có hỗ trợ cho 3 hộ xây dựng Homestay, mỗi nhà được 100 triệu đồng để phát triển du lịch, nơi có quần thể thác 7 tầng hùng vĩ”, ông Thứ chia sẻ.
Bà Hà Thị Cầm luôn tự hào về phụ nữ Mường Đán – những người đã làm nên danh tiếng cho vùng đất này nhờ đôi tay khéo léo, gắn bó với nghề trồng bông, dệt vải từ bao đời nay.Đường vào bản sẽ không còn xa xôi
Dẫn chúng tôi đến Mường Đán, ông Lô Văn Việt, Chủ tịch UBND xã Hạnh Dịch báo tin vui, Dự án đầu tư xây dựng, nâng cấp con đường từ Quốc lộ 48 vào đến tận Mường Đán đang được gấp rút thi công, dự kiến vào cuối năm nay hoàn thành sẽ rất thuận lợi cho việc đi lại của người dân, cùng với đó là phát triển du lịch cộng đồng.
Niềm vui hơn nữa khi cách đây không lâu, hệ thống điện lưới đã kéo về tận bản làng, cuộc sống sinh hoạt, sản xuất của bà con được nâng lên.
Người phụ nữ Thái chăm chỉ dệt vải bên khung cửi dưới mái nhà sàn.Qua trao đổi thêm với lãnh đạo địa phương, nét đặc trưng ở Mường Đán nói riêng và các bản làng khác của xã Hạnh Dịch, ngoài việc lưu giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống, các bà, các chị nơi đây giữ gìn được cả những làn điệu dân ca, dân vũ Thái.
Trên gương mặt bà Hà Thị Cầm đầy tự hào, những người phụ nữ Mường Đán nổi tiếng bởi nghề trồng bông, dệt vải. Trước hiên nhà sàn không lúc nào vắng bóng chiếc khung cửi, hằng đêm vang lên tiếng thoi đưa lách cách, tiếng cười nói rộn ràng.
Bởi thế, những sản phẩm dệt thổ cẩm bà con thường mịn, bền, đường nét hoa văn tinh xảo hơn. Đó là sự kết hợp tỉ mẩn, cần cù với đôi bàn tay khéo léo, tinh tế của bà con dân bản.
Một homesay được đầu tư, xây dựng ở làng Thái cổ Mường Đán.Mỗi khi bản làng đón tết hay vui hội, điệu khắp - lăm nhuôn xuối lại vang lên, hòa cùng tiếng cồng, chiêng, khèn pí reo vui bên dòng Nậm Việc. Mọi người cùng chung vui rượu cần, say điệu lăm vông quyến rũ, tiếng hát càng vang xa…
Đó là những yếu tố hết sức thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng để giúp người dân nơi đây có thêm nguồn thu nhập, cải thiện cuộc sống và góp phần quảng bá nét đẹp quê hương.
Chúng tôi tin tưởng rằng khi con đường mới được hoàn thành, sẽ có nhiều đoàn du khách du lịch tìm về Mường Đán khám phá nét hoang sơ, chiêm ngưỡng phong cảnh, tắm thác 7 tầng và trải nghiệm những nét văn hóa độc đáo của cộng đồng người Thái.
Và đường đến Mường Đán, nơi có quần thể thác 7 tầng hùng vĩ sẽ không còn xa xôi!
