Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lễ Xên mường, Xên bản- Ngày hội văn hóa cộng đồng trong bản làng người Thái

Nguyệt Anh - 17:14, 18/05/2022

Lễ Xên bản, Xên mường là một nghi lễ dân gian mang đậm yếu tố tâm linh, phản ánh đời sống sinh hoạt văn hóa của đồng bào dân tộc Thái. Lễ hội này thường được đồng bào tổ chức vào mùa xuân với quy mô lớn hay nhỏ tùy theo điều kiện của từng địa phương.


Đồng bào Thái Tây bắc vui múa trong lễ Xên bản (Ảnh TL)
Đồng bào Thái Tây bắc vui múa trong lễ Xên bản (Ảnh TL)

Đồng bào dân tộc Thái luôn coi ông Trời (Pu Then) là vị thần quan trọng có ảnh hưởng và chi phối rất lớn đến đời sống con người và cộng đồng. Vì thế, tục cúng trời, cúng đất, cúng mường, bản là nét sinh hoạt tôn giáo không thể thiếu trong đời sống văn hóa tâm linh của đồng bào. Hàng năm, vào dịp đầu xuân, đồng bào Thái thường tổ chức lễ Xên mường, Xên bản nhằm tạ ơn Pu Then, các thần linh thổ địa, Pú mường, Pú bản (những người đầu tiên xây dựng nên bản mường) và tổ tiên… đã mang đến cuộc sống no ấm, bình yên cho con cháu, dân làng.

Lễ Xên bản, Xên mường được tổ chức tại miếu của mường (một mường ngày xưa là cả một vùng rộng lớn, tương đương một huyện hoặc vài ba xã bây giờ). Trước khi vào lễ, toàn mường làm cuộc tổng vệ sinh làng bản, sửa sang miếu cho đẹp hơn, sáng sủa hơn và chuẩn bị lễ vật để dâng cúng gồm: Trâu, lợn, gà do nhân dân góp lại.

Để chuẩn bị cho lễ hội, người trưởng họ (dòng họ đầu tiên đến khai phá, xây dựng bản, mường) sẽ mời thầy mo về cúng. Thầy mo mặc trang phục truyền thống của dân tộc Thái đến trước bàn thờ ở miếu thực hiện nghi lễ cúng. Thầy mo mời Pu Then và Pú mường, Pú bản (thần bản) về dự lễ, thụ hưởng những lễ vật dân bản thành tâm dâng cúng.

Mùa xòe trong lễ Xên bản (Ảnh TL)
Mùa xòe trong lễ Xên bản (Ảnh TL)

Lễ vật dâng cúng trong lễ Xên bản, Xên mường phải có thủ lợn (phải là lợn đen), gà luộc, trứng gà, bát gạo, hương, nến… Thầy mo lấy một bung thóc, một chiếc chài quăng cá, một chiếc búa đặt lên bàn cúng rồi đọc lời cúng cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, xua đuổi tà ma, đem lại sức khỏe, cuộc sống ấm no cho mọi nhà. Sau đó, thầy mo lấy một đoạn tre, bổ đôi rồi tung lên. Khi hai mảnh tre rơi xuống, nếu được xiếng (một úp một ngửa) đó là điềm tốt - lời cầu khấn đã được Pu Then chấp nhận.

Lễ cúng kéo dài khoảng 30 phút, sau đó mâm lễ sẽ được hạ xuống để bà con, dân bản cùng thụ lộc. Đầu tiên, ông trưởng dòng họ sẽ khơi một chum rượu cần mời thầy mo vít cần nếm trước, sau đó đến lượt bà con dân bản cùng vít cong vòi rượu cần chung vui và quây quần ăn uống, chúc tụng vui vẻ.

Khi tiếng chiêng vang lên cũng là lúc nhiều trò chơi, múa hát dân gian diễn ra sôi nổi trong ngày lễ Xên mường, Xên bản. Các điệu múa dân gian như múa xoè, múa khăn, khua luống (quánh lóng) và trò chơi dân gian như cù quay, ném còn, tó má lẹ, thi đối đáp,, kéo co, đẩy gậy, thi bắn nỏ... diễn ra sôi nổi. Người Thái quan niệm, vòng xòe càng rộng, tiếng chiêng càng vang xa, những quả còn được ném trúng qua vòng nhiều lần thì năm đó đời sống dân bản sẽ no ấm, bình yên, may mắn.

Đồng bào dân tộc Thái tham gia trò chơi thi đi cà kheo trong lễ Xên bản
Đồng bào dân tộc Thái tham gia trò chơi thi đi cà kheo trong lễ Xên bản (Ảnh TL)

Lễ Xên mường, Xên bản là một ngày hội cộng đồng dân tộc Thái, thể hiện nét đẹp văn hoá truyền thống của đồng bào. Qua lễ hội thắt chặt hơn tình đoàn kết trong dòng họ, bản làng, dân tộc, đồng thời lễ hội cũng là dịp để ôn lại truyền thống, bảo lưu di sản văn hoá dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.