Trong thời tiết mùa Đông xen lẫn mưa phùn, trên cánh đồng xã Bình Lư không khí lao động vẫn đang diễn ra hăng say. Đang vào vụ thu hoạch chính, trên khắp cánh đồng bản: Hoa Lư, Vân Bình, Thống Nhất, bản Km2, Toòng Pẳn, bà con nông dân tất bật thu hoạch dong riềng. Tiếng nói cười hòa lẫn niềm vui phấn khởi hiện rõ trên khuôn mặt của từng người về vụ dong riềng thắng lợi.
Ghé thăm gia đình ông Nguyễn Duy Hạnh, bản Km2, được biết gia đình làm miến từ những năm thập kỷ 80 của thế kỷ trước. Theo ông Hạnh kể, ngày xưa trồng dong riềng giống cũ vất vả manh mún mà năng suất không cao. Từ năm 2010 khi có giống dong riềng mới, ông trồng khoảng 6.000m2. Vụ thu hoạch này, gia đình ông thu được khoảng 25 tấn củ tươi, trừ chi phí giống, phân bón, lãi trên 50 triệu đồng. “Trồng dong riềng có vất vả nhưng bù lại cho thu nhập cao hơn lúa 2-3 lần, thời gian chăm sóc chỉ bận lúc ban đầu. Ngoài ra, mỗi năm gia đình tôi chế biến khoảng 13 tấn miến khô để bán ở trong tỉnh và cả nước. Gia đình tôi cũng tham gia vào Hợp tác xã xây dựng sản phẩm OCOP miến dong Bình Lư 3 sao. Mỗi năm, thu nhập của gia đình đạt khoảng 200 triệu đồng, sau khi đã trừ chi phí”, ông Nguyễn Duy Hạnh thông tin.
Từ năm 2021 trở về trước, gia đình ông Lù Kim Sơn ở bản Thèn Thầu, xã Bình Lư trồng 2 vụ lúa. Đến năm 2022, ông quyết định chuyển đổi sang trồng dong riềng. Ông Sơn tính toán, trước kia trồng lúa cả 2 vụ, gia đình ông thu 1,2 tấn thóc, sau khi đã trừ hết chi phí lợi nhuận chỉ còn 1,2 triệu đồng. Cũng diện tích đó, khi trồng dong riềng, ông Sơn thu về tổng 27 triệu đồng, sau khi trừ chi phí, lãi tới 12 triệu đồng.
Những ngày này, các cơ sở sản xuất miến dong trên địa bàn xã Bình Lư đang huy động tối đa nguồn nhân lực, đồng thời đầu tư công nghệ hiện đại, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Gia đình bà Trần Thị Hương ở bản Toòng Pẳn, xã Bình Lư đã có 34 năm gắn bó với nghề làm miến dong truyền thống. Với nghề tay trái này đã giúp gia đình bà có thêm nguồn thu nhập cho gia đình. Bà Hương chia sẻ: Tranh thủ thời tiết nắng ấm, từ đầu tháng 11, gia đình bà đã bắt tay vào sản xuất miến dong. Mỗi ngày gia đình sản xuất 1,3 tạ miến, sản xuất tới đâu bán tới đó. Sản phẩm miến dong của gia đình bà Hương sợi nhỏ, dẻo dai, thơm ngon được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng.
Để nâng cao năng suất, chất lượng miến dong, cuối năm 2023, HTX sản xuất miến dong Vững Tâm ở bản Toòng Pẳn đầu tư nhà xưởng sản xuất và khu phơi miến dong kiên cố, với tổng diện tích gần 900m2. Đặc biệt, cơ sở đã đầu tư hệ thống máy móc hiện đại bao gồm: Nồi hơi cấp nhiệt cho hệ thống giàn sấy, máy tráng, giàn sấy, máy thái sợi, phòng sấy sợi… để tạo thành các loại sợi miến to, nhỏ khác nhau. Để làm hết hơn 3 tấn bột, máy phải chạy liên tục từ 9-10 tiếng đồng hồ, 2 nhân viên kĩ thuật thường xuyên theo dõi để kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo chất lượng.
Anh Đỗ Tuấn Tâm, Giám đốc HTX Vững Tâm, xã Bình Lư cho biết: “Sản phẩm miến dong Vững Tâm được đóng gói cẩn thận, mẫu mã đẹp, có tem, nhãn mác, có đầy đủ thông tin về ngày sản xuất, hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng… tạo được sự tin tưởng của khách hàng. Nhờ nguồn nguyên liệu tại chỗ cùng với hệ thống máy móc hiện đại, mỗi ngày cơ sở sản xuất được 1,7-1,8 tấn miến, sợi miến đều, đẹp, chất lượng thơm ngon, được khách hàng ưa chuộng. Để đáp ứng nhu cầu hàng Tết, cơ sở sản xuất miến dong Vững Tâm sẽ sản xuất từ 140 - 150 tấn miến”.
Anh Nguyễn Mạnh Cường (32 tuổi) bản Thống Nhất, xã Bình Lư cho biết, để giữ gìn và phát triển nghề của gia đình, năm 2019, anh quyết định thành lập cơ sở kinh doanh sản xuất miến dong tại bản Thống Nhất. Sau 3 năm, anh mở rộng quy mô đưa sản phẩm tiếp cận thị trường lớn hơn. Theo đó, HTX sản xuất và thương mại nông nghiệp sạch Ngọc Cường được thành lập, cho ra thị trường sản phẩm miến cao cấp với tên gọi “Miến Gia Huy” với mẫu mã đẹp, sợi miến thẳng, đều, thơm, ngon.
Anh Nguyễn Mạnh Cường chia sẻ: “Tôi chú trọng đầu tư, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Đó là thay thế các loại máy truyền thống bằng máy ép sợi bán tự động; máy đánh bột tự chế; thay đổi phên tre, nứa bằng phên lưới trong quá trình phơi miến thành phẩm… Hiện nay, HTX có 3 cơ sở sản xuất miến dong, xuất ra thị trường từ 26-27 tấn/năm, trừ chi phí, thu lãi trên 200 triệu đồng, tạo việc làm ổn định cho 9 nhân công với mức lương 6 triệu đồng/người/tháng”.
Hiện nay, trên địa bàn xã Bình Lư có 2 làng nghề với gần 100 hộ sản xuất miến dong. Mỗi năm, các cơ sở sản xuất trên địa bàn xã cung ứng ra thị trường khoảng hơn 200 tấn miến. Sản phẩm “Miến dong Bình Lư” đã trở thành thương hiệu uy tín trên cả nước, được người tiêu dùng trong và ngoài ưa chuộng, tin dùng.
Để nâng cao sản lượng và chất lượng, thời gian qua, xã Bình Lư đẩy mạnh tuyên truyền, vận động Nhân dân trong xã trồng dong riềng, đồng thời liên kết với các hộ dân trồng dong riềng tại các địa phương lân cận để cung cấp nguồn nguyên liệu tại chỗ cho sản xuất miến dong. Cùng với đó, vận động các cơ sở sản xuất miến dong mạnh dạn đầu tư máy móc hiện đại, ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất để tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao năng suất, đáp ứng được nhu cầu của thị trường trong dịp Tết. Nhờ đó, sản phẩm miến dong Bình Lư sản xuất ra bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, sợi miến đều, mẫu mã đẹp, tạo được thương hiệu, chỗ đứng vững chắc trên thị trường.
Ông Lò Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Lư, huyện Tam Đường chia sẻ: “Những năm qua, việc nâng cao uy tín và sản lượng sản xuất miến dong trên địa bàn đã được đẩy mạnh, người làm miến dong có thu nhập khá cao. Cây dong riềng đã được người dân địa phương trồng và gắn bó bao đời nay; sản phẩm miến làm ra được thị trường ưa chuộng bởi sợi dai, thơm ngon. Thời gian tới, xã sẽ tìm hướng để tạo điều kiện cho các hộ trồng dong và bao tiêu sản phẩm liên kết với nhau. Từ đó, từng bước tăng thêm thu nhập, giải quyết việc làm cho người dân địa phương”.