Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lạ lùng giống lúa của đồng bào dân tộc M'nông ở tỉnh Đắk Lắk, phải cúng thần linh trước khi tuốt bằng tay

PV - 20:41, 03/12/2021

Vào những ngày cuối tháng 11 này, hạt lúa trên những quả đồi ở xã Krông Nô (huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk) đã to tròn, chắc nịch, vàng ươm. Nhưng kỳ lạ là đồng bào dân tộc M’nông nơi đây không dùng liềm hay máy để gặt lúa mà phải tuốt bằng đôi tay trần. Và trước khi thu hoạch lúa phải cúng thần linh.

Đối với người M’nông (huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk), cây lúa rẫy ngoài việc mang lại lương thực duy trì cuộc sống cho họ thì còn mang tín ngưỡng, bản sắc văn hóa riêng. Ảnh: Khánh Huyền
Đối với người M’nông (huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk), cây lúa rẫy ngoài việc mang lại lương thực duy trì cuộc sống cho họ thì còn mang tín ngưỡng, bản sắc văn hóa riêng. Ảnh: Khánh Huyền

Đối với đồng bào dân tộc M’nông, hạt lúa rẫy có giá trị tinh thần rất lớn. Nhiều người cao tuổi ở huyện Lắk kể lại, truyền thống trồng lúa rẫy của người M’nông đã có từ rất lâu đời.

Hàng ngàn năm vẫn duy trì giống lúa rẫy

Mặc dù đời sống hiện đại, phương thức canh tác hiện đại trong đó có trồng lúa, nhưng đồng bào dân tộc M'nông ở xã K rông Nô, huyện Lắk (tỉnh Đắk Lắk".

Cây lúa rẫy ngoài việc mang lại lương thực duy trì cuộc sống cho người M'nông thì còn mang ý nghĩa tín ngưỡng, bản sắc văn hóa riêng. Do đó vào thời điểm lúa chín, bà con người M’nông phải tuốt lúa về giã ra cúng các vị thần linh trước rồi mới được thu hoạch.

Vì quãng đường vào rẫy rất xa, nên vào mỗi vụ, bà con người M’nông lại chuẩn bị đồ ăn, nước uống và dụng cụ sẵn sàng cho một ngày thu hoạch lúa.

Anh Y Than Ndu (buôn Trang Yúk, xã Krông Nô) cho biết, nhà anh cách rẫy lúa tầm 10 km nên phải dùng xe máy cày để tới tuốt lúa, chở về. Từ tờ mờ sáng, anh đã cùng bà con họ hàng xếp những bao đựng lúa, thức ăn nấu sẵn vào gùi để lên rẫy tuốt lúa.

Vào những ngày cuối tháng 11 này, hạt lúa rẫy ở đồi tiểu khu 1427 (xã Krông Nô) to tròn, chắc nịch, vàng ươm. Những cây lúa cao khoảng 1m, được người dân dùng tay để tuốt.

Từng hạt lúa rẫy to, tròn được chị H’Lý Tryék (buôn Trang Yúk, xã Krông Nô, huyện Lắk) hái đầy ắp gùi rồi đổ vào bao. Ảnh: Khánh Huyền
Từng hạt lúa rẫy to, tròn được chị H’Lý Tryék (buôn Trang Yúk, xã Krông Nô, huyện Lắk) hái đầy ắp gùi rồi đổ vào bao. Ảnh: Khánh Huyền

“Đây là tín ngưỡng, văn hoá của đồng bào dân tộc M'nông chúng tôi. Nhờ các vị thần linh phù hộ mới có lúa rẫy, nên nếu chúng tôi dùng liềm hay máy cắt sẽ làm đau họ, mùa sau sẽ không có thu hoạch. Hơn nữa, tuốt bằng tay sẽ tách được hạt thóc ra không phải tốn tiền hay mất thời gian thuê máy tuốt lúa”, anh Y Than chia sẻ.

Thứ cháo bầu đặc sắc nấu từ gạo lúa rẫy

Gia đình chị H’Lý Tryék (buôn Trang Yúk, xã Krông Nô) cũng đang rộn ràng tuốt những hạt lúa rẫy vàng ươm. Theo chị H’Lý, lúc còn nhỏ chị thường theo cha mẹ lên rẫy nên tuốt lúa bằng tay trần. Ban đầu hai bàn tay cũng đau nhức, thậm chí đầy vết xước, song làm mãi thành quen.

Anh Y Than Ndu (buôn Trang Yúk, xã Krông Nô) cùng người thân trong gia đình hái lúa rẫy. Ảnh: Khánh Huyền
Anh Y Than Ndu (buôn Trang Yúk, xã Krông Nô) cùng người thân trong gia đình hái lúa rẫy. Ảnh: Khánh Huyền

Trong cuộc sống hằng ngày của bà con M’nông, lúa rẫy là nguồn lương thực không thể thiếu. Ngoài nấu cơm, bà con M’nông còn nấu cháo bầu từ gạo rẫy.

Gạo lúa rẫy nấu qua đêm sau đó bỏ vào trong vỏ bầu khô ủ, sáng sớm lên rẫy chỉ cần đổ nước vào phơi nắng đến trưa ăn sẽ có vị chua chua, thơm mùi gạo. Đặc biệt lúa rẫy còn được dùng để làm rượu. Rượu nấu từ gạo rẫy sẽ có vị cay nồng, thơm hơn các loại rượu khác.

Đối với người M’nông tại huyện Lắk, lúa rẫy được trồng để giữ gìn truyền thống văn hoá của đồng bào. Ảnh: Khánh Huyền
Đối với người M’nông tại huyện Lắk, lúa rẫy được trồng để giữ gìn truyền thống văn hoá của đồng bào. Ảnh: Khánh Huyền

Đối với người M’nông xã Krông Nô, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk dù trải qua nhiều thế hệ, lúa rẫy vẫn gắn bó không thể thiếu trong bữa ăn, tín ngưỡng.

Những năm gần đây, do chuyển đổi diện tích trồng cà phê, tiêu... và các loại cây lâm nghiệp nên diện tích trồng lúa rẫy dần bị thu hẹp. Tuy nhiên, tận dụng đất ở những đồi trọc hay vùng mới trồng cây lâm nghiệp từ 1 - 2 năm tuổi, người M’nông nơi đây vẫn trỉa hạt để giữ gìn truyền thống văn hóa lúa rẫy của đồng bào mình.

Khác với lúa nước, lúa rẫy có thời gian sinh trưởng và phát triển lâu hơn. Từ khi trỉa hạt đến lúc thu hoạch khoảng hơn 6 tháng. Khoảng tháng 5, người M’nông mang gùi lên rẫy trỉa lúa. Những chiếc gậy được vót nhọn là dụng cụ dùng để chọc lỗ trỉa giống. Lúa rẫy phát triển hầu như dựa vào các điều kiện tự nhiên, bà con không hề sử dụng thuốc hóa học trong quá trình chăm sóc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỹ thuật trồng cây ca cao mang lại hiệu quả kinh tế cao

Kỹ thuật trồng cây ca cao mang lại hiệu quả kinh tế cao

Hạt ca cao hay còn gọi là cù lắc, cacoyer là nguyên liệu chính trong sản xuất sôcôla. Để ca cao có năng suất cao, bà con nông dân cần thực hiện tốt từ khâu giống, chăm sóc đến thu hoạch và chế biến. Sau đây là kỹ thuật trồng cây ca cao mang lại hiệu quả kinh tế cao mời bà con tham khảo.
Tin nổi bật trang chủ
OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

OCOP – nâng tầm sản phẩm nông nghiệp xứ Nghệ

Kinh tế - An Yên - 1 giờ trước
Thành công sau 5 năm xây dựng Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) ở Nghệ An, không chỉ là 471 sản phẩm OCOP được công nhận; mà hơn hết là đã góp phần thay đổi tư duy, nhận thức của mỗi người dân, khơi dậy tiềm năng, thế mạnh của mỗi vùng đất… để những sản phẩm nông nghiệp được nâng tầm.
Về Khánh Sơn đắm say với thanh âm đàn đá

Về Khánh Sơn đắm say với thanh âm đàn đá

Sắc màu 54 - T.Nhân - 2 giờ trước
Đàn đá là nhạc cụ độc đáo có từ lâu đời của đồng bào DTTS huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa). Mới đây, bộ đàn đá Khánh Sơn đã được công nhận là bảo vật Quốc gia tạo ra niềm vui lớn cho cộng đồng người Raglai. Tỉnh Khánh Hoà đang lên kế hoạch đưa du lịch văn hóa trở thành một trong các sản phẩm chủ đạo thu hút du khách trong nước, quốc tế.
Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Thành công từ nuôi lợn trong hang đá

Kinh tế - Hà Việt Lâm - 2 giờ trước
Học xong cấp 3, anh Đinh Văn Sơn ở xóm Sơn Lập, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình từng đi làm thuê nhiều nơi để kiếm sống. Cuộc sống nay đây mai đó, luôn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Sau khi bàn với vợ, Sơn quyết định về quê lập nghiệp bằng việc làm chuồng nuôi lợn rừng và lợn bản địa.
Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Sẻ chia khó khăn với trẻ em DTTS có hoàn cảnh khó khăn khu vực biên giới

Nhịp cầu nhân ái - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai vừa tổ chức ra mắt mô hình “Mẹ đỡ đầu” cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, là con em đồng bào DTTS ở khu vực biên giới.
Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Bắc Giang tập huấn chính sách pháp luật về đất đai cho đồng bào DTTS

Tin tức - Mạnh Cường - 2 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 4, Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG 1719), Ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã phối hợp UBND huyện Lục Ngạn tổ chức 15 lớp tập huấn “Nội dung cơ bản, chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình, cá nhân trong chính sách pháp luật về đất đai vùng đồng đồng bào DTTS và miền núi”.
Tin trong ngày - 18/3/2024

Tin trong ngày - 18/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 18/3, có những thông tin đáng chú ý sau: 50 triệu tin nhắn rác, 50.000 thuê bao lừa đảo bị chặn mỗi tháng. Số hóa gần 10.000 cây sầu riêng tại Đắk Lắk . Người truyền dạy tri thức dân gian dân tộc Dao cho lớp trẻ. Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Lào Cai đã giải ngân được gần 1.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Thời sự - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai, tính đến ngày 15/3, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh đạt 910 tỷ đồng, bằng 18% kế hoạch giao năm 2024.
Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Thanh Hóa: Công bố Lễ hội “Sết Boóc Mạy” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sắc màu 54 - Hà Khải - 2 giờ trước
Ngày 17/3, UBND huyện Như Thanh (tỉnh Thanh Hoá) đã long trọng tổ chức Lễ công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc công nhận Lễ hội “Sết Boóc Mạy” xã Cán Khê là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Hướng tới Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần thứ IV năm 2024: Tiếp tục khơi thông động lực phát triển vùng đồng bào DTTS

Trang địa phương - Như Tâm - 2 giờ trước
Cùng với các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi trên cả nước, tỉnh Kiên Giang đang tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh lần thứ IV- năm 2024. Là tỉnh duy nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có biên giới đất liền, biển và hải đảo, cũng là tỉnh có đông đồng bào DTTS sinh sống; tỉnh Kiên Giang xác định, đây là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, từ đó tiếp tục khơi dậy quyết tâm của cả hệ thống chính trị và ý chí của đồng bào các dân tộc, đóng góp vào sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lưu Trung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng Ban Chỉ đạo Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Kiên Giang lần IV năm 2024, xung quanh nội dung này.
Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Hậu Giang: Phá thành công một chuyên án làm tiền giả lớn

Pháp luật - Tào Đạt - Thế Phong - 2 giờ trước
Tối 18/3, phòng An ninh điều tra Công an tỉnh Hậu Giang cho biết vừa phối hợp các phòng nghiệp vụ phá thành công chuyên án “Làm, tàng trữ, lưu hành tiền giả” liên tỉnh, thu giữ số lượng lớn tiền giả tương đương hơn 640 triệu đồng.
Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Quảng Ngãi: Đổi mới cách làm đối với sản phẩm OCOP

Kinh tế - T.Nhân-H.Trường - 2 giờ trước
Quảng Ngãi vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2024. Theo đó, tỉnh yêu cầu đổi mới cách làm đối với các sản phẩm OCOP như tập trung phát triển các sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế, tiềm năng của địa phương, các sản phẩm được thị trường ưa chuộng và đón nhận.