Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Dữ liệu tham chiếu để xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù

Tùng Nguyên - 07:16, 09/09/2024

Cuộc điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 tiến hành điều tra toàn bộ những hộ thuộc nhóm các dân tộc có dân số dưới 10.000 người. Dữ liệu của cuộc điều tra có giá trị tham chiếu quan trọng để xây dựng bộ tiêu chí khoa học, xác định các DTTS có khó khăn đặc thù cho giai đoạn 2026 – 2030.

Dữ liệu tham chiếu để xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù
Điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 là cơ sở để hoạch định chính sách cho giai đoạn 2026 – 2030. (Trong ảnh: Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Nông Thị Hà cùng đoàn công tác giám sát quá trình thu thập thông tin của hộ ông Đặng Văn Cam, dân tộc Dao, ở thôn Làng Má, xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ngày 01/7/2024)

Xác lập căn cứ thực tiễn từ thu thập số liệu

Ngày 15/01/2024, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 53/QĐ-TTg, trong đó giao Ủy ban Dân tộc xây dựng “Đề án tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2026 - 2030” (gọi tắt là Đề án) trình Thủ tướng Chính phủ vào tháng 12/2024.

Việc xây dựng Đề án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, làm cơ sở để triển khai thực hiện chính sách đầu tư, hỗ trợ thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn II: Từ năm 2026 – 2030.

Đặc biệt, việc xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù là nhằm thực hiện mục tiêu “không bỏ ai lại phía sau” trong quá trình phát triển. Từ những tiêu chí xác định rõ ràng, khoa học, các dân tộc có khó khăn đặc thù sau khi được xác định sẽ được hưởng thêm các chính sách hỗ trợ với định mức cao, đặc thù hơn so với các dân tộc khác trong một vùng, trên cùng địa bàn để các dân tộc này sớm hòa nhập với sự phát triển chung trong vùng DTTS và miền núi.

Để Đề án bảo đảm tính khoa học thì bên cạnh việc đánh giá lại tác động của các chính sách đã được triển khai trong giai đoạn 2021 – 2025 đối với các dân tộc có khó khăn đặc thù (danh sách được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg ngày 31/12/2020) thì ban soạn thảo phải đưa ra các căn cứ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn xây dựng Đề án.

Để hoàn thiện Đề án tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2026 – 2030 thực sự khoa học, hiệu quả hướng đến cộng đồng, hộ gia đình, đồng bào các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù, thời gian qua, Ủy ban Dân tộc đã tổ chức hội thảo tham vấn ý kiến của các địa phương tại khu vực các tỉnh phía Bắc, khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Trong đó, dữ liệu để xây dựng bộ tiêu chí xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù là căn cứ thực tiễn có tính thuyết phục nhất. Những thông số về quy mô dân số, trình độ phát triển của các DTTS sẽ xác định được những dân tộc nào có khó khăn đặc thù.

Trở lại thời điểm Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 phê duyệt danh sách các dân tộc có khó khăn đặc thù, các dân tộc còn nhiều khó khăn giai đoạn 2021 – 2025 để thấy rõ hơn điều này.

Theo Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg, tiêu chí để xác định dân tộc có khó khăn đặc thù là các dân tộc có dân số dưới 10.000 người; sinh sống tập trung thành cộng đồng trên địa bàn các xã khu vực III và thôn đặc biệt khó khăn vùng DTTS và miền núi. Trên cơ sở các tiêu chí tại Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg, ngày 14/7/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1227/QĐ-TTg phê duyệt danh sách 14 dân tộc có khó khăn đặc thù và 32 dân tộc còn nhiều khó khăn giai đoạn 2021 – 2025, làm cơ sở để triển khai chính sách đầu tư, hỗ rợ đặc thù.

Quy mô dân số là cơ sở quan trọng nhất để xác định 14 dân tộc có khó khăn đặc thù theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg. Dữ liệu này đã được xác lập từ cuộc điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2019; được Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê xuất bản ấn phẩm kết quả của cuộc điều tra vào tháng 7/2020.

Tham chiếu đa chiều

Trong quá trình áp dụng tiêu chí để xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù, quy mô dân số là tiêu chí đầu tiên, quan trọng nhất; tuy nhiên, Ủy ban Dân tộc còn tham chiếu các dữ liệu về trình độ phát triển của các dân tộc đã được xác lập từ kết quả phân tích cuộc điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2019 để tham mưu, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt danh sách các dân tộc có khó khăn đặc thù.

Dữ liệu tham chiếu để xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù 1
Do còn nhiều khó khăn, dù dân số trên 10.000 người nhưng giai đoạn 2021 – 2030, dân tộc La Ha được đưa vào danh sách các dân tộc có khó khăn đặc thù theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg (Trong ảnh: Đồng bào dân tộc La Ha ở bản Huổi Lọng, xã Nong Lay, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La bảo tồn văn hóa truyền thống. Ảnh: N.C)

Theo kết quả điều tra năm 2019, dân tộc Ngái có 564 hộ, với 1.649 nhân khẩu (881 nam, 768 nữ). Nhưng trong Quyết định số 1227/QĐ-TTg, Ngái không đưa vào danh sách dân tộc có khó khăn đặc thù.

Theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg, dân tộc La Ha là một trong 14 dân tộc có khó khăn đặc thù, mặc dù tại thời điểm tháng 4/2019, quy mô dân số của dân tộc La Ha đã trên 10.000 người (10.157 người). Việc đưa dân tộc La Ha vào nhóm các dân tộc có khó khăn đặc thù là do điều kiện kinh tế - xã hội của dân tộc này còn rất khó khăn, tỷ lệ tăng dân số bình quân năm giai đoạn 2009 – 2019 chỉ là 2,17%.

Việc không đưa dân tộc Ngái vào nhóm các dân tộc có khó khăn đặc thù xuất phát từ những dữ liệu về trình độ phát triển của dân tộc này so với mặt bằng chung, được thu thập từ cuộc điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2019.

Kết quả điều tra tại thời điểm tháng 4/2019 cho thấy, dân tộc Ngái có trình độ phát triển cao hơn so với bình quân chung của 53 DTTS cũng như trong nhóm 14 dân tộc rất ít người.

Cụ thể, trong lĩnh vực việc làm, tỷ lệ lao động làm việc “Nghề đơn giản” của dân tộc Ngái là thấp nhất (44,5%), trong khi tỷ lệ chung của 53 DTTS là 68,6%. Dân tộc Ngái có 1,1% lao động làm “Nhà lãnh đạo” (tỷ lệ chung của 53 DTTS trong nghề này là 0,5%); có 12,6% lao động là chuyên môn kỹ thuật bậc cao (chung 53 DTTS là 2,0%); có 2,2% lao động là chuyên môn kỹ thuật bậc trung…

Điều kiện sống của đồng bào dân tộc Ngái cũng được đáp ứng cao hơn so với nhiều DTTS rất ít người. Kết quả điều tra thu thập thông tin kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2019 cho thấy, tại thời điểm tháng 4/2019, dân tộc Ngái có 86,9% hộ có tivi; 23,6% hộ có máy vi tính; 98,1% sử dụng điện thoại, 84,8% hộ có tủ lạnh, 60,9% hộ sử dụng máy giặt, 52,9% hộ sử dụng bình nóng lạnh, 35,1% hộ có điều hòa nhiệt độ…. Trong khi đó, nhiều dân tộc rất ít người gần như chưa tiếp cận được các điều kiện sống cơ bản này.

Từ năm 2021 đến nay, với nguồn lực đầu tư, hỗ trợ từ các chương trình, dự án, nhất là Chương trình MTQG 1719, mọi mặt đời sống của đồng bào các dân tộc có khó khăn đặc thù nói riêng, đồng bào các DTTS nói chung, đã có nhiều chuyển biến.

Dữ liệu tham chiếu để xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù 2
Ngoài quy mô dân số, các dữ liệu về trình độc phát triển của các dân tộc cũng được tham chiếu để xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù. (Trong ảnh: Đồng bào dân tộc Ngái ở tổ dân phố Tam Thái, thị trấn Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên - Ảnh: Chí Cường)

Để tiếp tục ưu tiên đầu tư, hỗ trợ những dân tộc có khó khăn đặc thù trong giai đonạ 2026-2030, việc xác định các dân tộc có khó khăn đặc thù có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Nhưng khác với năm 2019, quá trình xây dựng Đề án tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2026-2030 đang được triển khai khi chưa có kết quả tổng hợp từ cuộc điều điều tra, thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS năm 2024 gửi về Tổng cục Thống kê và Ủy ban Dân tộc.

Tuy nhiên, với việc tiến hành điều tra toàn bộ những hộ thuộc nhóm các dân tộc có dân số dưới 10.000 người, địa bàn, đối tượng không nhiều thì những thông số sơ bộ về các dân tộc có dân số dưới 10.000 người đã được các địa phương thu thập được cũng là dữ liệu tham chiếu quan trọng để xây dựng bộ tiêu chí khoa học, xác định các DTTS có khó khăn đặc thù cho giai đoạn 2026 – 2030.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Thời sự - L.Minh - 17:49, 22/08/2025
Chiều 22/8, tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (xã Đông Anh, TP. Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm và Họp báo về Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”.
Quyết tâm hoàn thành xây dựng 100 trường học tại các xã biên giới trước ngày 30/8/2026

Quyết tâm hoàn thành xây dựng 100 trường học tại các xã biên giới trước ngày 30/8/2026

Thời sự - Minh Thu - 17:35, 22/08/2025
Tại Văn bản số 438/TB-VPCP ngày 22/8/2025, Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại cuộc họp về triển khai chiến dịch xây dựng trường học cho các xã biên giới. Chiến dịch bao gồm nhà ở nội trú cho học sinh và giáo viên.
Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã hội - Dương Ngọc Đức - 17:31, 22/08/2025
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hướng tới chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, xã Lũng Cú (tỉnh Tuyên Quang) đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, lan tỏa tinh thần yêu nước, thi đua lập thành tích, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Miên man Gò Cỏ

Miên man Gò Cỏ

Phóng sự - Tiêu Dao – Văn Linh - 17:25, 22/08/2025
Giữa ngôi làng của đá, thấp thoáng mái tranh tường đất, bóng người cần mẫn đan lưới bên bờ biển. Một ngôi làng mộc mạc, hoang sơ, như tách biệt khỏi những xô bồ, ồn ào nơi phố thị
Xã Tân Thành (Thái Nguyên): Chính quyền 2 cấp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính

Xã Tân Thành (Thái Nguyên): Chính quyền 2 cấp nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính

Xã hội - Vân Khánh - 16:45, 22/08/2025
Từ khi chính thức đưa Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tân Thành vào hoạt động, công tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) tại địa phương đã có nhiều chuyển biến tích cực. Sự đổi mới trong mô hình quản lý nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả đã giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí, đồng thời nâng cao niềm tin vào chính quyền cơ sở.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Gia Lai phấn đấu tăng trưởng GRDP đạt hai con số trong nhiệm kỳ 2025-2030

Gia Lai phấn đấu tăng trưởng GRDP đạt hai con số trong nhiệm kỳ 2025-2030

Thời sự - T.Nhân-H.Trường - 16:33, 22/08/2025
Sau hợp nhất, tỉnh Gia Lai đang từng bước ổn định tổ chức bộ máy, nhanh chóng triển khai các định hướng chiến lược phát triển kinh tế-xã hội. Ngày 22/8, Đảng bộ UBND tỉnh Gia Lai tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, với khát vọng vươn lên của một địa phương đang chuyển mình trong kỷ nguyên số.
Có cơ chế khuyến khích người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh

Có cơ chế khuyến khích người dân, doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh

Thời sự - PV - 16:23, 22/08/2025
Sáng 22/8, tại Hà Tĩnh, Phó Thủ tướng Chính Phủ Nguyễn Chí Dũng đã có buổi làm việc với các tỉnh: Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị để đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công.
Xã Trung Thành (Thanh Hóa) đoàn kết, vững bước phát triển

Xã Trung Thành (Thanh Hóa) đoàn kết, vững bước phát triển

Trang địa phương - Quỳnh Trâm - 16:22, 22/08/2025
Ngày 22/8, Đảng bộ xã Trung Thành (tỉnh Thanh Hóa) tổ chức thành công Đại hội đại biểu nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đại hội là sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới của Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc xã Trung Thành.
Vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển nhanh

Vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển nhanh

Tin tức - Anh Trúc - 11:21, 22/08/2025
Các chuyên gia khí tượng nhấn mạnh, đây là hệ thống xoáy thuận nhiệt đới có tốc độ di chuyển nhanh, cường độ tăng mạnh trong thời gian ngắn và quỹ đạo phức tạp, phạm vi ảnh hưởng rất rộng.
PC Quảng Ngãi triển khai ký lại hợp đồng mua bán điện

PC Quảng Ngãi triển khai ký lại hợp đồng mua bán điện

Chuyên đề - Ngọc Chí - 11:20, 22/08/2025
Thực hiện các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã, kể từ ngày 01/7/2025, nhiều thông tin địa chỉ trên hợp đồng mua bán điện (HĐMBĐ) đã ký trước đây không còn phù hợp với đơn vị hành chính mới. Để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ quy định pháp luật, Công ty Điện lực Quảng Ngãi (PC Quảng Ngãi) đã triển khai điều chỉnh thông tin và tổ chức ký lại HĐMBĐ với khách hàng.