Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đồng bào Bru-Vân Kiều với tiếng đàn Ta Lư

Phạm Tiến - 20:23, 08/03/2024

Với người Bru-Vân Kiều, các làn điệu dân ca và âm thanh của các loại nhạc cụ truyền thống, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong các dịp lễ, hội và cả đời sống thường ngày. Đặc biệt, tiếng đàn Ta Lư đã ăn sâu vào tâm hồn nhiều thế hệ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Bru-Vân Kiều.

Đàn Ta Lư đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi
Đàn Ta Lư đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi

Dân tộc Bru-Vân Kiều ở Việt Nam có các nhánh, nhóm địa phương như: Trì, Khùa, Ma Coong…với dân số khoảng 95 nghìn người (Số liệu điều tra 53 DTTS năm 2019). Đồng bào Bru-Vân Kiều ở nước ta cư trú chủ yếu là ở phía Đông dãy Trường Sơn kéo dài từ Quảng Bình vào đến Thừa Thiên Huế. Một điều đặc biệt, phần lớn người Bru-Vân Kiều ở Bắc Trung Bộ đều lấy họ Hồ (mang họ của Bác) làm họ chung. Đó là cách mà người Bru-Vân Kiều thể hiện lòng thành kính đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như lòng trung thành, niềm tin tuyệt đối dành cho Đảng ta.

Ông Hồ Viết Ái, nguyên Trưởng phòng Dân tộc huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế), là người  DTTS lại từng làm công tác dân tộc nên ông rất hiểu vai trò, ý nghĩa của tiếng đàn Ta Lư trong đời sống đồng bào. Mới đây, có dịp về A Lưới, chúng tôi được ông Hồ Viết Ái chia sẻ: Giữa đại ngàn Trường Sơn, một năm người Bru Vân Kiều có 6 lễ hội chính: Lễ hội mừng lúa mới, lễ hội cồng chiêng, lễ hội A riêu Ping (lễ cải táng cho người chết), lễ hội AdaPựt (tết cổ truyền của đồng bào Bru-Vân Kiều), lễ hội uống rượu thề và nhiều lễ hội phụ mang đậm bản sắc truyền thống. Trong các dịp lễ hội, những làn điệu dân ca Tà oải, Xa nớt, Roai troong, hay như những âm thanh thân thuộc từ đàn Ta Lư, chiêng Parama, cồng Coang…là thứ không thể thiếu.

Già Làng Hồ Hạnh giới thiệu nhạc cụ truyền thống
Già Làng Hồ Hạnh giới thiệu nhạc cụ truyền thống

Vừa dứt lời, ông dẫn tôi đi đến nhà già làng Hồ Văn Hạnh ở thôn A Niêng Triêng 1, xã Trung Sơn. Dù đã ở tuổi xưa nay hiếm nhưng giọng nói già Hạnh vẫn sang sảng, đôi chân vẫn thoăn thoắt đi lấy từng loại nhạc cụ. Rồi già giới thiệu cơ man nào là cồng, chiêng, tù và khèn bè...Chỉ tay lên cao, phía bức tường đốc nhà, già Hạnh chậm rãi: “đó là đàn Ta Lư, loại nhạc cụ đã ăn vào tâm hồn bao thế hệ đồng bào Bru-Vân Kiều và Tà Ôi”.

Đàn Ta Lư  có 2 dây, được làm bằng gỗ mực, có thùng đàn rỗng. Loại nhạc cụ này phục vụ cho các đôi nam nữ, vừa hát dân ca kết hợp với các bài hát đương đại. Đặc biệt nó được dùng trong các lễ hội vui tươi, nhộn nhịp. Tiếng đàn Ta Lư trong trẻo, bay bổng vượt qua cả dãy Trường Sơn thể hiện ước mong bình yên, no đủ của đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi…

Với đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi, đàn Ta Lư là báu vật được cất giữ cẩn thận
Với đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi, đàn Ta Lư là báu vật được cất giữ cẩn thận

Theo đường mòn Hồ Chí Minh ngược ra Bắc, Đakrông và Hướng Hóa (Quảng Trị) là 2 huyện có phần lớn dân số là đồng bào Bru-Vân Kiều đang sinh sống. Ngỏ ý muốn được tìm hiểu về đàn Ta Lư, Trưởng phòng Văn hóa huyện Hướng Hóa Nguyễn Thị Huyền giới thiệu: “Nhà báo muốn tìm hiểu về đàn Ta Lư thì lên xã Hướng Lập, gặp chị Tâm, một người con của đồng bào Bru-Vân Kiều rất nặng lòng và am hiểu về đàn Ta Lư”.

Chị Hồ Thị Tâm ở thôn A Xóc Cha Lỳ, xã Hướng Lập là người có thâm niên 30 chơi đàn Ta Lư. Không những chơi đàn giỏi, chị Tâm còn chế tác được đàn Ta Lư. Đón khách lạ sau phút bối rối, chị nhập cuộc bằng tiếng đàn Ta Lư đệm lời “Cảm ơn người mà em thương/Cảm ơn cánh tay anh như cánh rừng già/Che chở em/Dù chân anh lội qua mười con suối/Trái tim vẫn ấm về em…”.

 Rồi giọng chị như trùng xuống, tuổi thơ của mình cũng như bao đứa trẻ ở đây đã gắn bó với tiếng đàn Ta Lư. Niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống đều được gửi gắm vào trong từng ca từ và giai điệu của chiếc đàn này. Giờ đây, đời sống của bà con dân bản đã được nâng lên, đời sống văn hóa cũng phong phú hơn nhiều. Giới trẻ có nhiều lựa chọn hơn trong thưởng thức âm nhạc. Mình cũng lo, rừng xanh thưa dần tiếng Ta Lư!

Chị Hồ Thị Tâm ở thôn A Xóc Cha Lỳ, xã Hướng Lập là người có thâm niên 30 chơi đàn Ta Lư
Chị Hồ Thị Tâm ở thôn A Xóc Cha Lỳ, xã Hướng Lập là người có thâm niên 30 chơi đàn Ta Lư

Đồng bào Bru-Vân Kiều không còn sử dụng đàn Ta Lư bó hẹp như trước, thay vào đó họ đã biết mở rộng, biết đưa đàn Ta Lư kết hợp với các làn điệu dân ca lên sân khấu biểu diễn. Tuy nhiên, để đàn Ta Lư của người Bru- Vân Kiều có cơ hội phát huy giá trị trong đời sống hiện đại, thì tất yếu cần sự hỗ trợ thích hợp để bảo tồn di sản văn hóa truyền thống này đúng nghĩa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quảng Ngãi - Cội nguồn cách mạng, vững bước tương lai

Quảng Ngãi - Cội nguồn cách mạng, vững bước tương lai

Ngày 23/8, bà Bạch Thị Mân, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi cho biết, đến nay, không gian trưng bày của tỉnh Quảng Ngãi tại Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc đã xây dựng cơ bản hoàn thành, sẵn sàng cho khâu tổng duyệt, chờ đón người dân đến tham quan.
Tin nổi bật trang chủ
Đến Bắc Hà cảm nhận “Nghiêng say mùa Thu

Đến Bắc Hà cảm nhận “Nghiêng say mùa Thu"

Du lịch - Trọng bảo - 21:21, 23/08/2025
Từ ngày 29/8 đến ngày 2/9 tới đây, xã Bắc Hà, tỉnh Lào Cai sẽ tổ chức Festival "Nghiêng say mùa Thu" năm 2025 với chuỗi hoạt động văn hóa, du lịch đặc sắc.
Đội tuyển Taekwondo Việt Nam đạt 43 Huy chương Vàng Giải vô địch Đông Nam Á 2025

Đội tuyển Taekwondo Việt Nam đạt 43 Huy chương Vàng Giải vô địch Đông Nam Á 2025

Thể thao - Hồng Phúc - 16:14, 23/08/2025
Các võ sĩ chủ nhà Việt Nam chiến thắng tuyệt đối để giữ vị trí số 1 với tổng 43 Huy chương Vàng trong các nội dung tham dự về biểu diễn quyền và đối kháng.
Bão số 5 “áp sáp” miền Trung: Nghệ An ban hành lệnh vận hành hồ chứa để giảm lũ vùng hạ du

Bão số 5 “áp sáp” miền Trung: Nghệ An ban hành lệnh vận hành hồ chứa để giảm lũ vùng hạ du

Thời sự - Phạm Tiến - 16:12, 23/08/2025
Để ứng phó với bão số 5 đang áp sát miền Trung, hôm nay 23/8, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn (PCTT-TKCN) và Phòng thủ dân sự tỉnh Nghệ An đã ban hành lệnh vận hành giảm lũ cho hạ du. Theo đó, lệnh vận hành giảm lũ vùng hạ du đã được gửi hỏa tốc đến Công ty Thủy điện Bản Vẽ để đơn vị thực hiện.
Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa

Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa

Thời sự - Hồng Phúc - 14:30, 23/08/2025
Sáng 23/8, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trang trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025). Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự buổi Lễ.
Quảng Ngãi - Cội nguồn cách mạng, vững bước tương lai

Quảng Ngãi - Cội nguồn cách mạng, vững bước tương lai

Sắc màu 54 - Ngọc Chí - 10:40, 23/08/2025
Ngày 23/8, bà Bạch Thị Mân, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi cho biết, đến nay, không gian trưng bày của tỉnh Quảng Ngãi tại Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc đã xây dựng cơ bản hoàn thành, sẵn sàng cho khâu tổng duyệt, chờ đón người dân đến tham quan.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
Chia sẻ tầm nhìn chiến lược, gỡ nút thắt phát triển du lịch Thanh Hóa

Chia sẻ tầm nhìn chiến lược, gỡ nút thắt phát triển du lịch Thanh Hóa

Du lịch - Quỳnh Trâm - 10:10, 23/08/2025
Nhằm tìm hướng đi mới, tạo dấu ấn riêng cho du lịch địa phương, tối 22/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa tổ chức Tọa đàm “Hương sắc bốn mùa”. Tại đây, các đại biểu đã cùng chia sẻ ý tưởng, tháo gỡ khó khăn và đề xuất giải pháp hoàn thiện sản phẩm du lịch của tỉnh.
Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm thành tựu đất nước

Thời sự - L.Minh - 17:49, 22/08/2025
Chiều 22/8, tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (xã Đông Anh, TP. Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức khai trương Trung tâm Báo chí Triển lãm và Họp báo về Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”.
Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã cực Bắc Tổ quốc lan tỏa phong trào thi đua yêu nước

Xã hội - Dương Ngọc Đức - 17:31, 22/08/2025
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, hướng tới chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, xã Lũng Cú (tỉnh Tuyên Quang) đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, lan tỏa tinh thần yêu nước, thi đua lập thành tích, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026

Thời sự - PV - 17:31, 22/08/2025
Chiều 22/8, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025 và triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026. Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; đại diện lãnh đạo các ban, bộ ngành, cơ quan Trung ương. Hội nghị được truyền trực tuyến đến các tỉnh, thành phố trên cả nước.
Miên man Gò Cỏ

Miên man Gò Cỏ

Phóng sự - Tiêu Dao – Văn Linh - 17:25, 22/08/2025
Giữa ngôi làng của đá, thấp thoáng mái tranh tường đất, bóng người cần mẫn đan lưới bên bờ biển. Một ngôi làng mộc mạc, hoang sơ, như tách biệt khỏi những xô bồ, ồn ào nơi phố thị