Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đồng bào Bru-Vân Kiều với tiếng đàn Ta Lư

Phạm Tiến - 20:23, 08/03/2024

Với người Bru-Vân Kiều, các làn điệu dân ca và âm thanh của các loại nhạc cụ truyền thống, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong các dịp lễ, hội và cả đời sống thường ngày. Đặc biệt, tiếng đàn Ta Lư đã ăn sâu vào tâm hồn nhiều thế hệ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Bru-Vân Kiều.

Đàn Ta Lư đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi
Đàn Ta Lư đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi

Dân tộc Bru-Vân Kiều ở Việt Nam có các nhánh, nhóm địa phương như: Trì, Khùa, Ma Coong…với dân số khoảng 95 nghìn người (Số liệu điều tra 53 DTTS năm 2019). Đồng bào Bru-Vân Kiều ở nước ta cư trú chủ yếu là ở phía Đông dãy Trường Sơn kéo dài từ Quảng Bình vào đến Thừa Thiên Huế. Một điều đặc biệt, phần lớn người Bru-Vân Kiều ở Bắc Trung Bộ đều lấy họ Hồ (mang họ của Bác) làm họ chung. Đó là cách mà người Bru-Vân Kiều thể hiện lòng thành kính đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như lòng trung thành, niềm tin tuyệt đối dành cho Đảng ta.

Ông Hồ Viết Ái, nguyên Trưởng phòng Dân tộc huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế), là người  DTTS lại từng làm công tác dân tộc nên ông rất hiểu vai trò, ý nghĩa của tiếng đàn Ta Lư trong đời sống đồng bào. Mới đây, có dịp về A Lưới, chúng tôi được ông Hồ Viết Ái chia sẻ: Giữa đại ngàn Trường Sơn, một năm người Bru Vân Kiều có 6 lễ hội chính: Lễ hội mừng lúa mới, lễ hội cồng chiêng, lễ hội A riêu Ping (lễ cải táng cho người chết), lễ hội AdaPựt (tết cổ truyền của đồng bào Bru-Vân Kiều), lễ hội uống rượu thề và nhiều lễ hội phụ mang đậm bản sắc truyền thống. Trong các dịp lễ hội, những làn điệu dân ca Tà oải, Xa nớt, Roai troong, hay như những âm thanh thân thuộc từ đàn Ta Lư, chiêng Parama, cồng Coang…là thứ không thể thiếu.

Già Làng Hồ Hạnh giới thiệu nhạc cụ truyền thống
Già Làng Hồ Hạnh giới thiệu nhạc cụ truyền thống

Vừa dứt lời, ông dẫn tôi đi đến nhà già làng Hồ Văn Hạnh ở thôn A Niêng Triêng 1, xã Trung Sơn. Dù đã ở tuổi xưa nay hiếm nhưng giọng nói già Hạnh vẫn sang sảng, đôi chân vẫn thoăn thoắt đi lấy từng loại nhạc cụ. Rồi già giới thiệu cơ man nào là cồng, chiêng, tù và khèn bè...Chỉ tay lên cao, phía bức tường đốc nhà, già Hạnh chậm rãi: “đó là đàn Ta Lư, loại nhạc cụ đã ăn vào tâm hồn bao thế hệ đồng bào Bru-Vân Kiều và Tà Ôi”.

Đàn Ta Lư  có 2 dây, được làm bằng gỗ mực, có thùng đàn rỗng. Loại nhạc cụ này phục vụ cho các đôi nam nữ, vừa hát dân ca kết hợp với các bài hát đương đại. Đặc biệt nó được dùng trong các lễ hội vui tươi, nhộn nhịp. Tiếng đàn Ta Lư trong trẻo, bay bổng vượt qua cả dãy Trường Sơn thể hiện ước mong bình yên, no đủ của đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi…

Với đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi, đàn Ta Lư là báu vật được cất giữ cẩn thận
Với đồng bào Bru-Vân Kiều, Tà Ôi, đàn Ta Lư là báu vật được cất giữ cẩn thận

Theo đường mòn Hồ Chí Minh ngược ra Bắc, Đakrông và Hướng Hóa (Quảng Trị) là 2 huyện có phần lớn dân số là đồng bào Bru-Vân Kiều đang sinh sống. Ngỏ ý muốn được tìm hiểu về đàn Ta Lư, Trưởng phòng Văn hóa huyện Hướng Hóa Nguyễn Thị Huyền giới thiệu: “Nhà báo muốn tìm hiểu về đàn Ta Lư thì lên xã Hướng Lập, gặp chị Tâm, một người con của đồng bào Bru-Vân Kiều rất nặng lòng và am hiểu về đàn Ta Lư”.

Chị Hồ Thị Tâm ở thôn A Xóc Cha Lỳ, xã Hướng Lập là người có thâm niên 30 chơi đàn Ta Lư. Không những chơi đàn giỏi, chị Tâm còn chế tác được đàn Ta Lư. Đón khách lạ sau phút bối rối, chị nhập cuộc bằng tiếng đàn Ta Lư đệm lời “Cảm ơn người mà em thương/Cảm ơn cánh tay anh như cánh rừng già/Che chở em/Dù chân anh lội qua mười con suối/Trái tim vẫn ấm về em…”.

 Rồi giọng chị như trùng xuống, tuổi thơ của mình cũng như bao đứa trẻ ở đây đã gắn bó với tiếng đàn Ta Lư. Niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống đều được gửi gắm vào trong từng ca từ và giai điệu của chiếc đàn này. Giờ đây, đời sống của bà con dân bản đã được nâng lên, đời sống văn hóa cũng phong phú hơn nhiều. Giới trẻ có nhiều lựa chọn hơn trong thưởng thức âm nhạc. Mình cũng lo, rừng xanh thưa dần tiếng Ta Lư!

Chị Hồ Thị Tâm ở thôn A Xóc Cha Lỳ, xã Hướng Lập là người có thâm niên 30 chơi đàn Ta Lư
Chị Hồ Thị Tâm ở thôn A Xóc Cha Lỳ, xã Hướng Lập là người có thâm niên 30 chơi đàn Ta Lư

Đồng bào Bru-Vân Kiều không còn sử dụng đàn Ta Lư bó hẹp như trước, thay vào đó họ đã biết mở rộng, biết đưa đàn Ta Lư kết hợp với các làn điệu dân ca lên sân khấu biểu diễn. Tuy nhiên, để đàn Ta Lư của người Bru- Vân Kiều có cơ hội phát huy giá trị trong đời sống hiện đại, thì tất yếu cần sự hỗ trợ thích hợp để bảo tồn di sản văn hóa truyền thống này đúng nghĩa.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.