Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa

Cùng dự Lễ kỷ niệm có: Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh văn phòng Trung ương Đảng Lê Hoài Trung; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính...

Về phía lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng; Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình; các Thứ trưởng: Tạ Quang Đông, Trịnh Thị Thủy, Hồ An Phong, Phan Tâm.

Cùng dự buổi lễ có lãnh đạo Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và TP. Hà Nội; các đại sứ, đại diện của một số quốc gia; lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch qua các thời kỳ; giám đốc và nguyên giám đốc các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch các tỉnh, thành phố; 80 gương điển hình tiên tiến trong lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch; văn nghệ sĩ, nhà khoa học, trí thức, vận động viên tiêu biểu…

Trình bày diễn văn kỷ niệm, đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Từ khi có Đảng lãnh đạo, văn hóa được xác định là một mặt trận trọng yếu. Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 - bản tuyên ngôn đầu tiên của Đảng về văn hóa đã xác định ba nguyên tắc cơ bản: “Dân tộc - Khoa học - Đại chúng” trong xây dựng, phát triển văn hóa; đến Nghị quyết các kỳ Đại hội, Nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đều khẳng định văn hóa là hồn cốt dân tộc, là động lực của sự phát triển, là “sức mạnh mềm” của quốc gia.

Bộ trưởng nhấn mạnh, nhờ vào đường lối đúng đắn, sáng tạo đó, hành trình 80 năm qua ngành Văn hóa đã làm nên một trường ca với nhiều cung bậc cảm xúc: Văn hóa đã nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc, từ khúc nhạc hào hùng của nền văn hóa kháng chiến, đến những vũ điệu tự tin của thể thao hội nhập với những khát vọng vươn cao, với những bước chân du lịch đưa đất nước ra thế giới và báo chí trở thành mạch dẫn tri thức kết nối niềm tin giữa Đảng với Nhân dân.

Nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước ngày càng toàn diện và sâu sắc; văn hóa được hiện diện trong hầu hết các Nghị quyết, Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế về văn hóa được chú trọng, toàn ngành đã chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ “làm văn hóa” sang “quản lý nhà nước về văn hóa”, tiệm cận định hướng quản trị phát triển văn hóa. Điểm nhấn đặc biệt là Quốc hội đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa 2025 - 2035.

Công tác xây dựng môi trường văn hóa được đề cao, trở thành phong trào sâu rộng và thực chất, nơi người dân vừa là chủ thể sáng tạo vừa là người thụ hưởng. Di sản được gìn giữ, bảo tồn và phát huy thành tài sản, nguồn lực, quan trọng của đất nước. Công nghiệp văn hóa định hình nhiều hướng đi sáng tạo, từng bước chuyên nghiệp, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế. Ngoại giao văn hóa chuyển từ “giao lưu, gặp gỡ” sang “hợp tác thực chất”, nâng cao sức mạnh mềm của đất nước trên trường quốc tế; thể thao quần chúng phát triển sâu rộng, thể thao thành tích cao đã khẳng định vị thế, có nhiều bước tiến quan trọng tại các đấu trường khu vực và quốc tế.

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ghi nhận những thành tích ấy, ngày 22/8/2025, Chủ tịch nước đã ký Quyết định tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. 

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chỉ rõ: “Với tinh thần ‘nhìn lại để tiến xa hơn’, chặng đường phía trước có nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức. Hơn lúc nào hết, toàn Ngành phải có các giải pháp để khắc phục những ‘điểm nghẽn’ này; đồng thời phải "giữ được nhịp" và tạo ra "nhịp mới"". 

Ông giải thích: “‘Giữ nhịp" là giữ lấy giá trị cốt lõi, giữ cho dòng chảy văn hóa dân tộc không lạc hướng, giữ sự ổn định về tổ chức, về niềm tin, về đạo lý. ‘Tạo nhịp mới’ là thúc đẩy bản lĩnh, tạo động lực mới cho sự phát triển, tạo dòng chảy sáng tạo trong tư tưởng lãnh đạo, tạo bứt phá sáng tạo trong các lĩnh vực mà Bộ và Ngành đang quản lý, quản trị”.

Bốn nhóm nhiệm vụ đột phá được ông nêu rõ: xây dựng nghị quyết về chấn hưng và phát triển văn hóa trong kỷ nguyên mới; thực hiện đồng bộ công tác cán bộ; tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh; huy động và phát huy hiệu quả nguồn lực cho phát triển văn hóa, thể thao, du lịch.

Với tuyên ngôn hành động: “Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối”, Bộ trưởng khẳng định toàn Ngành quyết tâm đưa sự nghiệp văn hóa bước vào kỷ nguyên mới, góp phần xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phồn vinh và hạnh phúc.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, trao tặng Huân chương lao động hạng Nhất cho Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Ngay từ khi Đảng mới ra đời, trong khói lửa của cách mạng và dự cảm về tương lai đất nước, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã xác định vị trí đặc biệt của Văn hóa. Đề cương về Văn hóa Việt Nam năm 1943 đã phác họa một tầm nhìn xa, xác lập ba nguyên tắc lớn: dân tộc, khoa học, đại chúng; khẳng định Văn hóa soi đường cho quốc dân đi, Văn hóa là một mặt trận và những người làm Văn hóa là chiến sĩ. 

Hiện nay, chúng ta đang xây dựng nền Văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; đề cao vai trò của con người là trung tâm, chủ thể, là mục tiêu, động lực của phát triển; đang tiến tới phát triển công nghiệp văn hóa, xây dựng thị trường văn hóa lành mạnh; xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa; phát huy hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị gia đình, hệ giá trị con người Việt Nam; phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên lĩnh vực tư tưởng-văn hóa.

Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: “Đảng luôn đặt trọng tâm xây dựng “Văn hóa trong Đảng”, văn hóa trong hệ thống chính trị; xây dựng phong cách nêu gương, liêm chính, tận tụy vì dân; đề cao văn hóa pháp quyền, văn hóa công vụ, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa trong kinh doanh. Đó là căn cốt để lan tỏa ra xã hội, củng cố niềm tin, tạo đồng thuận, khơi dậy khát vọng phát triển phồn vinh, hạnh phúc.

Để Văn hóa phải luôn gắn với đời sống chính trị, kinh tế, xã hội; văn hóa phải thẩm thấu vào từng quyết sách, từng công trình, từng con đường, cây cầu, từng cánh đồng, khu công nghiệp, đô thị, làng quê; hiện diện trong nếp nghĩ, cách làm, trong lối ứng xử và phẩm chất của con người Việt Nam. Văn hóa xây nên dáng hình của dân tộc, định hình hệ giá trị quốc gia, bồi đắp hệ giá trị gia đình, hệ giá trị con người Việt Nam thời kỳ mới: yêu nước, nhân ái, đoàn kết, trung thực, trách nhiệm, sáng tạo, kỷ cương, khát vọng.”

Sau khi chỉ rõ 5 bài học được rút ra trong thực tiễn cách mạng gần một thế kỷ qua đối với toàn ngành Văn hoá, Tổng Bí thư nhấn mạnh, Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa, do đó Văn hóa càng phải đi trước một bước, soi đường, dẫn dắt, bồi đắp bản lĩnh, củng cố niềm tin, hình thành năng lực mềm quốc gia.

Trên tinh thần này, Tổng Bí thư đề nghị thời gian tới toàn Ngành văn hoá tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, trong đó cần, tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai toàn diện đường lối, quan điểm của Đảng về Văn hóa; đặt Văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị, xã hội; cụ thể hóa bằng chiến lược, quy hoạch, chương trình, dự án có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm nguồn lực tương xứng, cơ chế đột phá, phân cấp, phân quyền rõ ràng; tăng cường giám sát, đánh giá, kiểm tra:

“Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh từ gia đình, nhà trường, xã hội; đề cao vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên; đẩy mạnh giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng số, văn hóa ứng xử; phòng, chống bạo lực gia đình, bạo lực học đường; phát triển văn hóa số văn minh, an toàn; xây dựng cộng đồng văn hóa cơ sở giàu bản sắc, sáng, xanh, sạch, đẹp. Bồi dưỡng, trọng dụng, tôn vinh đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên, doanh nhân du lịch, người làm công tác văn hóa ở mọi cấp, nhất là cơ sở. Xây dựng cơ chế đặt hàng, trao giải, hỗ trợ sáng tạo, bảo vệ quyền tác giả, các quyền liên quan; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho lực lượng Văn hóa; khuyến khích tài năng trẻ; phát hiện, ươm mầm hạt giống sáng tạo từ trường học, câu lạc bộ, thiết chế văn hóa cơ sở.

Phát triển công nghiệp Văn hóa và kinh tế sáng tạo trở thành trụ cột mới của tăng trưởng; hoàn thiện thể chế thị trường văn hóa, cơ chế tài chính, chính sách thuế, tín dụng, đất đai, đầu tư, dữ liệu; khuyến khích doanh nghiệp văn hóa, khởi nghiệp sáng tạo; phát triển hạ tầng số cho sản xuất, phân phối, tiêu dùng sản phẩm văn hóa; xây dựng cụm, khu công nghiệp sáng tạo, “thung lũng văn hóa” gắn với các đô thị lớn và trung tâm du lịch.” – Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa được tổ chức trang trọng, ấm áp và giàu ý nghĩa với nhiều nội dung đặc sắc, thể hiện sự tri ân, tự hào và khát vọng vươn lên của toàn ngành. 

Dịp này, 80 cá nhân điển hình tiên tiến tiêu biểu trong lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch được tuyên dương, khen thưởng.