Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Cú hích chiến lược làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Hồi sinh tiếng mẹ đẻ - Bài 5

PV - 16:16, 07/05/2025

Một trong những hiệu quả nổi bật của Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là ở lĩnh vực bảo tồn ngôn ngữ.

Công tác bảo tồn và phát triển tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số hiện đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo đặc biệt quan tâm và đẩy mạnh triển khai trên phạm vi cả nước.
Công tác bảo tồn và phát triển tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số hiện đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo đặc biệt quan tâm và đẩy mạnh triển khai trên phạm vi cả nước

Ngày 27 tháng 01 năm 2022, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 142/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình “Nâng cao chất lượng dạy học các môn tiếng dân tộc thiểu số trong chương trình giáo dục phổ thông giai đoạn 2021–2030”. Đây là một định hướng chiến lược nhằm bảo tồn và phát triển ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên phạm vi cả nước.

Theo Quyết định này, các bộ, ngành Trung ương và chính quyền địa phương được phân công rõ ràng trách nhiệm phối hợp tổ chức thực hiện chương trình. Bộ Giáo dục và Đào tạo giữ vai trò chủ trì trong việc xây dựng kế hoạch tổng thể, tổ chức triển khai và giám sát toàn bộ quá trình thực hiện. Đây là một bước tiến quan trọng khẳng định cam kết của Nhà nước trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc thông qua giáo dục, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững và toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Theo đó, ngay từ năm học 2021–2022, tiếng dân tộc thiểu số đã được đưa vào dạy học ở cấp tiểu học theo Chương trình Giáo dục phổ thông mới 2018. Nhiều ngôn ngữ dân tộc đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành tài liệu dạy học, như: Mông, Ê Đê, Ba Na, Chăm, Khmer, Thái... Các tài liệu này được biên soạn phù hợp với từng vùng miền, trên nguyên tắc tôn trọng ngôn ngữ bản địa và dễ tiếp cận với học sinh.

Công tác bảo tồn và phát triển tiếng nói, chữ viết của các dân tộc thiểu số hiện đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo đặc biệt quan tâm và đẩy mạnh triển khai trên phạm vi cả nước. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 6 ngôn ngữ dân tộc thiểu số được đưa vào giảng dạy chính thức trong hệ thống trường phổ thông tại 22 tỉnh thành, chủ yếu thuộc các vùng miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ. Sáu ngôn ngữ đó bao gồm: Khmer, Chăm, Ê Đê, Jrai, Bahnar và Mông, với tổng cộng 535 trường phổ thông đang triển khai giảng dạy và gần 118.000 học sinh theo học.

Tại nhiều địa phương như Sơn La, Đắk Lắk, Lào Cai, Trà Vinh, chương trình dạy học tiếng dân tộc được triển khai bài bản, thu hút hàng ngàn học sinh DTTS tham gia.
Tại nhiều địa phương như Sơn La, Đắk Lắk, Lào Cai, Trà Vinh, chương trình dạy học tiếng dân tộc được triển khai bài bản, thu hút hàng ngàn học sinh DTTS tham gia

Tại nhiều địa phương như Sơn La, Đắk Lắk, Lào Cai, Trà Vinh, chương trình dạy học tiếng dân tộc được triển khai bài bản, thu hút hàng ngàn học sinh DTTS tham gia. Việc học tiếng mẹ đẻ không chỉ giúp học sinh hiểu nhanh, nhớ lâu hơn khi tiếp cận các môn học khác, mà quan trọng hơn, giúp các em hình thành lòng tự hào về dân tộc mình, vượt qua mặc cảm và chủ động hội nhập. Nhiều địa phương còn chủ động đào tạo, tuyển dụng giáo viên là người DTTS để giảng dạy tiếng dân tộc, tạo nên sự gần gũi và chất lượng trong dạy – học.

Bên cạnh việc triển khai chính thức, một số ngôn ngữ khác cũng đang được đưa vào dạy thử nghiệm tại 16 tỉnh, với quy mô thử nghiệm lên tới hàng chục nghìn học sinh. Đáng chú ý, còn có 8 thứ tiếng dân tộc thiểu số khác như: Hoa, Thái, Cơ Tu, Tà Ôi, Pa Cô, Bru Vân Kiều, Stiêng và Chăm, đang được tổ chức giảng dạy dành riêng cho đối tượng là cán bộ, công chức, viên chức tại 28 tỉnh trên toàn quốc.

Ở nhiều địa phương, nhờ có sự đầu tư của chương trình, việc dạy, học tiếng dân tộc đã có bước chuyển thực chất. Đội ngũ giáo viên được bồi dưỡng bài bản; tài liệu giảng dạy được biên soạn riêng theo phương ngữ; học sinh không chỉ học để biết nói, viết, mà còn hiểu về lịch sử, truyền thống dân tộc mình. Qua đó, ý thức tự hào dân tộc trong thế hệ trẻ được khơi dậy một cách tự nhiên. Điều này cho thấy một nỗ lực đồng bộ trong việc gìn giữ, phục hồi và phát huy giá trị văn hóa ngôn ngữ của các dân tộc trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay.

Không dừng lại trong phạm vi trường học, hiệu ứng tích cực từ Dự án 6 Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn lan tỏa mạnh mẽ ra đời sống văn hóa cộng đồng. Nhiều địa phương đã chủ động tổ chức các hội thi kể chuyện, ngâm thơ, hát dân ca bằng tiếng dân tộc; khuyến khích sáng tác văn học dân gian, làm phim tài liệu, truyền thông cộng đồng bằng tiếng mẹ đẻ. Nhờ đó, tiếng nói của các tộc người không chỉ tồn tại trong sách giáo khoa hay lớp học, mà còn hiện diện sinh động trong lễ hội, trong không gian văn hóa làng bản, trên sóng truyền thông đại chúng, và quan trọng hơn cả – trong tư duy và sáng tạo của thế hệ trẻ.

Bên cạnh việc triển khai chính thức, một số ngôn ngữ khác cũng đang được đưa vào dạy thử nghiệm tại 16 tỉnh
Bên cạnh việc triển khai chính thức, một số ngôn ngữ khác cũng đang được đưa vào dạy thử nghiệm tại 16 tỉnh

Chẳng hạn, ở tỉnh Đắk Nông, tiếng Mnông đã được đưa lên sóng phát thanh – truyền hình địa phương như một kênh gìn giữ văn hóa bản địa. Còn tại Sóc Trăng, tiếng Khmer được đưa vào giảng dạy từ lớp 1 đến lớp 5 cho học sinh người Khmer. Những nỗ lực ấy đang góp phần thiết thực vào việc bảo vệ bản sắc văn hóa và nâng cao sự tự tôn dân tộc trong cộng đồng người thiểu số, từ đó củng cố nền tảng bền vững cho phát triển lâu dài.

Một cộng đồng không thể phát triển toàn diện nếu bị mất đi tiếng mẹ đẻ của mình. Vì vậy, việc bảo vệ và phát triển ngôn ngữ dân tộc chính là bảo vệ chiều sâu và sự toàn vẹn văn hóa. Từ đó có thể thấy, chính sách bảo tồn ngôn ngữ trong Chương trình Mục tiêu quốc gia là một bước đi mang tính nền tảng cho sự phát triển bền vững vùng DTTS và miền núi.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tổ đình Quán Thế Âm từng là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng

Tổ đình Quán Thế Âm từng là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng

Đại lễ Phật Đản Vesak Liên Hợp Quốc 2025 đang diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh, dòng người đến chiêm bái, đảnh lễ xá lợi Phật Thích Ca Mâu Ni và xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức ngày một đông. Nhưng ít người biết đến ngôi chùa cuối cùng Hoà thượng Thích Quảng Đức trụ tr ì- Chùa Quán Thế Âm từng là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng.
Tin nổi bật trang chủ
Ngôn ngữ văn hóa trên trang phục truyền thống

Ngôn ngữ văn hóa trên trang phục truyền thống

Media - BDT - 7 phút trước
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 7/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ Thượng cờ và gắn biển công trình cột cờ A Pa Chải. Chùa Sinh Tồn - Không gian thiêng liêng nơi đầu sóng. Ngôn ngữ văn hóa trên trang phục truyền thống. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tổ đình Quán Thế Âm từng là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng

Tổ đình Quán Thế Âm từng là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng

Dân tộc - Tôn giáo - Duy Chí - 1 giờ trước
Đại lễ Phật Đản Vesak Liên Hợp Quốc 2025 đang diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh, dòng người đến chiêm bái, đảnh lễ xá lợi Phật Thích Ca Mâu Ni và xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức ngày một đông. Nhưng ít người biết đến ngôi chùa cuối cùng Hoà thượng Thích Quảng Đức trụ tr ì- Chùa Quán Thế Âm từng là nơi nuôi giấu cán bộ cách mạng.
Nhập thế giúp đời

Nhập thế giúp đời

Xã hội - An Yên - 1 giờ trước
Tinh thần ấy không chỉ là một phần giáo lý của Phật pháp răn dạy tín đồ, mà còn là thông điệp lan tỏa từ bi, cứu khổ độ sinh đến toàn xã hội. Để rồi, trên cơ sở là một bộ phận của khối đại đoàn kết toàn dân, Phật giáo Việt Nam đã luôn phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết, gắn bó đồng hành cùng dân tộc, sẻ chia trách nhiệm với xã hội và đất nước, tích cực hưởng ứng và tham gia các hoạt động từ thiện, an sinh xã hội.
Quảng Nam: Tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn các Chương trình MTQG

Quảng Nam: Tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn các Chương trình MTQG

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Ngày 7/5, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Anh Tuấn cùng đại diện các Sở, ban, ngành đã có buổi làm việc trực tuyến với huyện Đông Giang, về tình hình triển khai thực hiện các Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) trên địa bàn huyện.
Công an Tuyên Quang dựng mái ấm cho người nghèo

Công an Tuyên Quang dựng mái ấm cho người nghèo

Nhịp cầu nhân ái - Trần Thái- Hà Duyên - 1 giờ trước
Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ, Công an tỉnh Tuyên Quang, trong đó có Bệnh viện Công an tỉnh, tích cực chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát. Với tinh thần “lá lành đùm lá rách”, mỗi cán bộ, chiến sĩ đều chủ động, tự nguyện góp công, góp sức vì cộng đồng. Phong trào “180 ngày chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát” năm 2025 đang được triển khai mạnh mẽ. Hoạt động này góp phần giảm nghèo, chăm lo đời sống, sức khỏe Nhân dân.
“Báu vật” của làng

“Báu vật” của làng

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng nay, 7/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Rừng chè cổ thụ ở Vườn quốc gia Tà Đùng. “Báu vật” của làng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Hàng chục ngàn người về thăm nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp bên dòng Kiến Giang nhân Kỷ niệm 71 năm chiến thắng Điện Biên Phủ

Hàng chục ngàn người về thăm nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp bên dòng Kiến Giang nhân Kỷ niệm 71 năm chiến thắng Điện Biên Phủ

Tin tức - Minh Nhật - 1 giờ trước
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước và 71 năm chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”, đã có hàng chục ngàn người về thăm nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp bên dòng Kiến Giang ở Quảng Bình và đến Vũng Chùa-Đảo Yến viếng mộ Đại tướng.
Bình Thuận: Tập huấn phát triển Hợp tác xã gắn với du lịch cộng đồng, du lịch học đường

Bình Thuận: Tập huấn phát triển Hợp tác xã gắn với du lịch cộng đồng, du lịch học đường

Kinh tế - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Ngày 7/5, Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Bình Thuận đã mở lớp tập huấn về phát triển HTX gắn với du lịch cộng đồng, du lịch học đường. Lớp tập huấn có 50 người, là đại diện Ban Quản trị và thành viên các HTX trong tỉnh tham dự. Lớp tập huấn diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 7 - 9/5).
Bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam đầu tư hệ thống robot xạ phẫu tích hợp AI điều trị ung thư

Bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam đầu tư hệ thống robot xạ phẫu tích hợp AI điều trị ung thư

Sức khỏe - Minh Nhật - 1 giờ trước
Bệnh viện FV Thành phố Hồ Chí Minh đã công bố đầu tư mua hệ thống xạ phẫu CyberKnife S7 – hệ thống xạ phẫu bằng robot với giá gần 200 tỷ đồng.
Lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam thăm, chúc mừng Đại lễ Phật đản

Lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam thăm, chúc mừng Đại lễ Phật đản

Tôn giáo - Tín ngưỡng - T.Nhân - H.Trường - 18:06, 07/05/2025
Nhân Đại lễ Phật đản Phật lịch 2569, sáng 7/5, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh đã đến thăm, chúc mừng các cơ sở Phật giáo trên địa bàn tỉnh.
Tuyên Quang: Tín dụng chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Tuyên Quang: Tín dụng chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Kinh tế - Mai Hương - 18:04, 07/05/2025
Những năm qua, hoạt động tín dụng chính sách xã hội tại tỉnh Tuyên Quang đóng vai trò quan trọng trong công cuộc giảm nghèo, tạo việc làm, nâng cao đời sống Nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.