Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo: Hai mươi năm-Một chặng đường

PV - 10:17, 26/04/2018

Hai mươi năm qua, nguồn lực bố trí để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo là không hề nhỏ, nhưng kết quả thu được chưa như kỳ vọng. Điều này đặt ra một yêu cầu cấp bách trong việc thay đổi tư duy giảm nghèo, cả về hoạch định chính sách cũng như trong quá trình thực hiện.

Bài 3: Điều chỉnh giải pháp giảm nghèo

Tăng cường giảm nghèo thu nhập

Giai đoạn 2016-2020, việc xác định hộ nghèo được quy chiếu theo bộ tiêu chí đa chiều theo Quyết định 59/2015/QĐ-TTg, ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Bộ tiêu chí được đánh giá sẽ tạo điều kiện để nhận dạng đối tượng nghèo chính xác, cụ thể hơn, từ đó có giải pháp hỗ trợ phù hợp hơn với nhu cầu và đặc tính của hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Tuy nhiên, bước vào năm 2018-năm bản lề của giai đoạn 2016-2020, đại đa số hộ nghèo vẫn là nghèo về thu nhập. Theo kết quả điều tra, rà soát của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thì hộ nghèo về thu nhập hiện chiếm tỷ lệ hơn 79,7% tổng số hộ nghèo (1.583.764/1.986.697 hộ nghèo).

Sản xuất của đồng bào DTTS chủ yếu phụ thuộc vào tự nhiên nên thu nhập thấp, lại bấp bênh (Trong ảnh: người dân huyện Minh Hóa-Quảng Bình có thêm thu nhập khi cây đót vào mùa cho lộc). Sản xuất của đồng bào DTTS chủ yếu phụ thuộc vào tự nhiên nên thu nhập thấp, lại bấp bênh
(Trong ảnh: người dân huyện Minh Hóa-Quảng Bình có thêm thu nhập khi cây đót vào mùa cho lộc).

Trở lại thời điểm năm 1998, lần đầu tiên chuẩn nghèo được tiền tệ hóa. Theo đó, hộ nghèo là hộ có thu nhập 55 nghìn đồng đối với khu vực miền núi, hải đảo; dưới 70 nghìn đồng đối với vùng nông thôn đồng bằng; dưới 90 nghìn đồng đối với khu vực thành thị. Còn trước đó, chuẩn nghèo được quy ra thóc/người/tháng.

Như vậy, sau hai mươi năm, phương pháp đo lường hộ nghèo đã có sự thay đổi, trước hết về mặt lý thuyết. Nhưng trên thực tế, thực trạng nghèo ở nước ta chưa có sự thay đổi, vẫn là nghèo về thu nhập.

Hơn nữa, hiện thu nhập bình quân đầu người của nước ta dù tăng gần 20 lần so với năm 1998, nhưng vẫn thấp hơn nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, hết năm 2017, thu nhập bình quân đầu người đạt 53,5 triệu đồng/người/năm, tương đương 2.385 USD/người/năm.

Tại một hội nghị của Chính phủ với các địa phương ngày 29/11/2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trăn trở: “Đất nước thu nhập bình quân đầu người đạt 2.385 USD thì có gì là phấn khởi. Đây là nỗi buồn của những người lãnh đạo khi thu nhập người dân thấp như vậy”.

Rõ ràng, thực trạng nghèo của nước ta hiện nay đã đặt ra vấn đề phải điều chỉnh tư duy giảm nghèo. Đành rằng, chuẩn nghèo đa chiều là hướng tiếp cận căn cơ để giảm nghèo bền vững, hướng tới một đất nước không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo (như tỉnh Bình Dương hiện nay). Điều này thể hiện tầm nhìn bao quát của các nhà hoạch định chính sách.

Nhưng hiện nay, thực trạng thu nhập thấp, lại bấp bênh của hộ nghèo vẫn là vấn đề cốt lõi. Do vậy, để giảm nghèo bền vững thì phải giải quyết vấn đề cốt lõi này. Còn nếu muốn giảm nghèo nhanh (không loại trừ thực trạng chạy theo thành tích) thì sẽ phải ôm đồm giảm nghèo đa chiều; trong điều kiện ngân sách eo hẹp thì sẽ phải phân tán nguồn lực để thực hiện. Như vậy, bảo đảm yếu tố bền vững trong giảm nghèo là rất khó.

Tập trung giảm nghèo “vùng lõi”

Phải khẳng định, nguồn lực để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) về xóa đói giảm nghèo (XĐGN) là không hề nhỏ. Từ CTMTQG về XĐGN giai đoạn 1998-2000 đầu tiên theo Quyết định số 133/1998/QĐ-TTg, ngày 23/7/1998 của Thủ tướng Chính phủ, khoảng 10.000 tỷ đồng đã được bố trí để thực hiện.

Hai mươi năm qua, nhiều chương trình, dự án giảm nghèo khác đã được triển khai, đưa tổng vốn thực hiện CTMTQG về XĐGN lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng. Tính riêng năm 2017, tổng kinh phí để thực hiện giảm nghèo cũng đạt khoảng 7.231 tỷ đồng.

Nguồn lực đó cùng với sự cố gắng của các cấp ngành, địa phương và người dân, hết năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo bình quân cả nước đã giảm xuống còn dưới 7% (chính thức là 6,72% theo công bố của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội mới đây). Tuy nhiên, hiện nhiều địa phương còn có tỷ lệ hộ nghèo trên 40%, cá biệt có những nơi hộ nghèo còn chiếm tỷ lệ trên 70-80%; đây đều là những địa phương thuộc vùng DTTS và miền núi.

Trên thực tế, bước vào năm 2018, cả nước vẫn còn 20.176 thôn ĐBKK, 1.935 xã khu vực III theo Quyết định 582/QĐ-TTg ngày 28/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ. Trước đó, giai đoạn 2011-2015, cả nước có 3.100 thôn, bản ĐBKK và 2.400 xã thuộc khu vực III.

Mới đây nhất, người đứng đầu Chính phủ đã ký Quyết định 275/QĐ-TTg, ngày 07/03/2018, phê duyệt danh sách 8 huyện thoát khỏi tình trạng ĐBKK; đồng thời bổ sung thêm 29 huyện thuộc 18 tỉnh/thành phố vào danh sách huyện nghèo giai đoạn 2018-2020. Như vậy, sau 10 năm thực hiện Chương trình 30a (2008-2018), số huyện nghèo cả nước không giảm mà lại tăng, từ 64 huyện lên thành 85 huyện.

Số lượng huyện nghèo, xã nghèo, thôn nghèo tăng lên, một mặt cho thấy việc điều tra, rà soát đã có sự chính xác, cụ thể hơn so với giai đoạn trước; mặt khác lại đặt ra những thách thức mới trong thực hiện CTMTG về XĐGN. Số lượng địa phương cần vốn giảm nghèo tăng lên, trong khi nguồn lực thực hiện không thay đổi, thậm chí giảm, đặt ra yêu cầu làm thế nào để sử dụng hiệu quả đồng vốn giảm nghèo để cho “ra tấm ra món”.

Lâu nay, vấn đề chính sách được ban hành nhưng không bố trí được vốn để thực hiện; hay có quá nhiều chương trình, dự án chồng chéo, “dẫm chân” nhau khiến nguồn lực bị phân tán,… đã được phân tích, mổ xẻ. Biết vậy nhưng giai đoạn 2016-2020, nhiều chương trình đầu tư phát triển kinh tế-xã hội vùng “lõi nghèo” được xây dựng, ban hành vẫn lại đi vào “vết xe đổ” này.

Bởi vậy, ngay từ lúc này, các cấp, ngành, địa phương cần phải đánh giá lại một cách toàn diện việc thực hiện CTMTQG về XĐGN trong hai mươi năm qua. Trên cơ sở đó tham mưu, hiến kế giúp Chính phủ có những quyết sách giảm nghèo phù hợp trong những giai đoạn tiếp theo, trước mắt là giai đoạn 2021-2025; để công tác giảm nghèo của nước ta đạt được yếu tố bền vững.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Những năm qua, việc triển khai Dự án 6, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719), công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các nét đẹp văn hóa của đồng bào DTTS ở Cần Thơ đã tạo ra động lực quan trọng, ngày càng lan tỏa và đi vào thực chất.
Tin nổi bật trang chủ
Thượng úy Công an gieo niềm tin nơi từng nếp nhà

Thượng úy Công an gieo niềm tin nơi từng nếp nhà

Gương sáng giữa cộng đồng - Trần Thái - 1 giờ trước
Thượng úy Lý Văn Hòa, Phó trưởng Công an xã Tân Mỹ, tỉnh Tuyên Quang là một trong 80 gương Công an xã, thị trấn tiêu biểu toàn quốc năm 2025. Với bà con các dân tộc Mông, Dao, Tày nơi vùng cao Tuyên Quang, anh không chỉ là chiến sĩ Công an Nhân dân tận tụy mà còn là người con của bản, gần gũi và tin cậy.
Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam thăm, chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau sáp nhập

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 23:37, 18/08/2025
Chiều 18/8, tại Thành ủy Cần Thơ, đoàn chư tôn đức Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) do Hòa thượng Thích Huệ Thông, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Pháp chế Trung ương, làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng lãnh đạo TP. Cần Thơ sau công tác sáp nhập.
Triển lãm tranh sơn mài khổ lớn

Triển lãm tranh sơn mài khổ lớn "Mùa Xuân Độc lập"

Tin tức - Minh Anh - 20:14, 18/08/2025
Chiều 18/8, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Ban Tuyên Giáo và Dân vận Trung ương phối hợp cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du Lịch tổ chức Khai mạc triển lãm tranh sơn mài mang tên “Mùa Xuân Độc lập” . Đây là một trong những sự kiện hướng tới Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.
Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Rà soát công tác chuẩn bị cho tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát

Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Rà soát công tác chuẩn bị cho tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát

Công tác Dân tộc - Minh Anh - 19:24, 18/08/2025
Chiều 18/8, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà chủ trì cuộc họp về công tác chuẩn bị Tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc. Tham dự cuộc họp có đại diện các vụ, đơn vị là thành viên tổ giúp việc về chuẩn bị Tổng kết xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc.
Thanh Hóa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát về đích trước hẹn

Thanh Hóa hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát về đích trước hẹn

Xã hội - Quỳnh Trâm - 19:22, 18/08/2025
Chiều 18/8, Tỉnh ủy Thanh Hóa tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Chương trình được kết nối trực tuyến tới 166 điểm cầu tại các xã, phường trên địa bàn tỉnh.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi

Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi

Bạn đọc - Ngọc Chí - 19:04, 18/08/2025
Ngày 18/8, UBND xã Sa Loong, tỉnh Quảng Ngãi có văn bản Công bố sự cố môi trường Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi. Điều đáng nói là sự cố “thủng” ô chứa rác gây ô nhiễm môi trường xảy ra từ ngày 30/7, nhưng đến nay chính quyền mới công bố sự cố môi trường.
Khu du lịch sinh thái KoTam: Chứa đựng tinh thần đại ngàn văn hóa Ê Đê

Khu du lịch sinh thái KoTam: Chứa đựng tinh thần đại ngàn văn hóa Ê Đê

Du lịch - Ngô Xuân Hiền - 18:45, 18/08/2025
Có những nơi khi đặt chân đến, người ta lập tức cảm nhận sự hòa quyện giữa thiên nhiên và văn hóa bản địa, như cùng chung một nhịp thở. Khu du lịch sinh thái KoTam ở phường Tân Lập, tỉnh Đắk Lắk là một điểm đến như thế: mộc mạc, sâu lắng, thấm đẫm tinh thần đại ngàn và văn hóa Ê Đê.
Phường đông dân thứ 2 cả nước lấy đời sống Nhân dân làm mục tiêu phát triển

Phường đông dân thứ 2 cả nước lấy đời sống Nhân dân làm mục tiêu phát triển

Tin tức - Duy Chí - 18:23, 18/08/2025
Với vị trí đắc địa, phường Dĩ An tiếp giáp tuyến Metro số 1, là phường đông dân nhất TP. Hồ Chí Minh và đứng thứ 2 cả nước. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2025 - 2030, phường lấy đời sống Nhân dân, quy hoạch và chỉnh trang đô thị làm mục tiêu phát triển.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Media - Ngọc Chí - 18:18, 18/08/2025
Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Bất ngờ kiểm tra phòng trọ, bắt quả tang 11 nam nữ đang “bay lắc”

Bất ngờ kiểm tra phòng trọ, bắt quả tang 11 nam nữ đang “bay lắc”

Pháp luật - Tào Đạt - Tiến Tầm - 18:11, 18/08/2025
11 đối tượng nam, nữ đang tụ tập sử dụng trái phép chất ma túy trong phòng trọ, thì bị lực lượng Công an tỉnh An Giang ập vào bắt quả tang.