Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bùi Xuân Phái - cố họa sĩ của phố cổ Hà Nội

Ngọc Ánh (T/h) - 18:22, 06/08/2021

Nói đến hội họa Hà Nội hiện đại, không thể không nhắc đến phong cách tranh Bùi Xuân Phái. Bởi lẽ, họa sĩ vẽ phố cổ Hà Nội thì nhiều nhưng đối với cố họa sĩ tài ba Bùi Xuân Phái thì phố cổ đã trở thành người bạn tri âm. Tự bao giờ, tranh của Bùi Xuân Phái đã trở thành một phần của phố cổ Hà Nội.

Phố Hàng Mắm- Tranh Bùi Xuân Phái
Phố Hàng Mắm- Tranh Bùi Xuân Phái

Bùi Xuân Phái là một trong những họa sỹ thuộc thế hệ cuối cùng của sinh viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, cùng thời với các danh họa Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên. Ông chuyên về chất liệu sơn dầu, đam mê mảng đề tài phố cổ Hà Nội. Ông vẽ trên vải, giấy, bảng gỗ, thậm chí cả trên giấy báo, bao thuốc lá và sử dụng nhiều phương tiện hội họa khác nhau như sơn dầu, màu nước, phấn mầu, chì than, bút chì...

Bùi Xuân Phái (1920-1988)
Bùi Xuân Phái (1920-1988)

Trong tâm thức của người nghệ sĩ, quê hương luôn là một "mảnh tình riêng". Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, Bùi Xuân Phái đã vẽ về phố cổ với tất cả tình yêu quê hương của mình. Bàn tay tài hoa của ông đã tạo tác hàng trăm bức vẽ khác nhau về phố cổ Hà Nội. Dân gian Hà Nội vẫn đùa nhau rằng, những bức tranh phố cổ của ông đủ để dựng lên một thành phố thật. Và cũng không biết từ bao giờ, người ta cũng gọi phố cổ trong tranh của ông là "Phố Phái". Người dân Hà Nội cũng lại đùa nhau rằng, Hà Nội phải có 37 phố chứ không phải là 36 phố như câu ca dân gian vẫn truyền tụng, và con phố thứ 37 ấy chính là ..."Phố Phái".

"Phố Phái" nổi tiếng với các tác phẩm: Phố cổ Hà Nội (Sơn dầu, 1972), Hà Nội kháng chiến (Sơn dầu, 1966), Xe bò trong phố cổ (Sơn dầu, 1972), Phố vắng (Sơn dầu, 1981)...

Phố Chợ Gạo- Tranh Bùi Xuân Phái
Phố Chợ Gạo- Tranh Bùi Xuân Phái

Tranh phố cổ Hà Nội của Bùi Xuân Phái vừa cổ kính lại rất hiện thực, thể hiện rõ hồn cốt của phố cổ Hà Nội những thập niên 50-60-70 thế kỷ XX. Các mảng màu trong tranh Bùi Xuân Phái thường có đường viền đậm nét, phố không những trở thành chính nó mà còn gần hơn với con người, từ bề mặt đến cảnh quan đều có chiều sâu bên trong. Ngắm tranh phố cổ Hà Nội của Bùi Xuân Phái, người xem nhận thấy họa sỹ đã gửi gắm những kỷ niệm, những hoài cảm cùng nỗi buồn man mác, tiếc nuối bâng khuâng trên từng nét vẽ, như điềm báo về sự đổi thay và biến mất của từng mái nhà, từng con người mang hồn phách xưa cũ.

"Phố Phái" trong tranh Bùi Xuân Phái là phố mà dường như cũng không phải phố. Phố cổ Hà Nội không ồn ào, sầm uất mà lặng lẽ và lâu bền, giản dị và thân thiết. Đó chỉ là những ngôi nhà cũ kỹ với mái ngói rêu phong, một vài gánh hàng rong, một gánh hàng nước quạnh hiu... gợi lên nhiều xúc cảm thân quen.

Phố cổ Hà Nội -Tranh Bùi Xuân Phái
Phố cổ Hà Nội -Tranh Bùi Xuân Phái

Tranh phố cổ Bùi Xuân Phái dù có xuất hiện con người hay không đều có một không gian đặc biệt. Không gian ấy có khi tĩnh lặng cùng thời gian, có khi lại như đang chuyển động. Từng góc phố, từng hàng cây tưởng như rất đỗi quen thuộc mà vẫn lạ lẫm, xa vời. Cảnh vật phố cổ Hà Nội tưởng như có thể hiện hữu ngay đấy, nhưng cũng lại có thể thuộc về một thế giới khác - thế giới tâm hồn Bùi Xuân Phái. "Phố Phái" hiện lên thực mà hư, hư mà thực, đa cách nhìn, nhiều cảm xúc. Dường như Bùi Xuân Phái muối níu giữ thời gian, níu giữ những giá trị đẹp đẽ mà với tâm hồn nhạy cảm của người nghệ sỹ ông biết chắc rằng một ngày nào đó sẽ phôi pha.

Phố Mã Mây- Tranh Bùi Xuân Phái
Phố Mã Mây- Tranh Bùi Xuân Phái

Bùi Xuân Phái vẽ về phố cổ Hà Nội tự nhiên như sống và thở. Tâm hồn ông gắn với phố cổ và sự nghiệp của ông cũng gắn liền với phố cổ. Phố cổ Hà Nội là nguồn cảm hứng đặc biệt của Bùi Xuân Phái. Ông vẽ về phố cổ như đang kể chuyện về cuộc đời mình. Chính bởi vậy, phố cổ Hà Nội là cái gạch nối giữa hội họa và tình yêu quê hương trong con người Bùi Xuân Phái.

Bùi Xuân Phái (1920-1988), quê gốc ở làng Kim Hoàng (nay thuộc xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, Hà Nội). Ông tốt nghiệp khoa Hội họa, Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 1941-1946 Ông vẽ nhiều tranh phố cổ Hà Nội và tham dự triển lãm ở nhiều nơi. Năm 1952, ông trở về Thủ đô sống tại ngôi nhà số 87 phố Thuốc Bắc, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội cho đến khi mất.

Cố họa sĩ Bùi Xuân Phái được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn họa nghệ thuật đợt I (1996). Năm 2010, Hội đồng nhân dân TP. Hà Nội đã đặt tên Bùi Xuân Phái cho một phố ở huyện Từ Liêm, nay thuộc quận Nam Từ Liêm (Hà Nội)


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tuyên Quang: Cơ hội vàng để hình thành “vùng du lịch di sản xanh”

Tuyên Quang: Cơ hội vàng để hình thành “vùng du lịch di sản xanh”

Sau dấu mốc hợp nhất địa giới hành chính, Tuyên Quang mới đã chính thức hình thành, không chỉ mở rộng về không gian mà còn là sự giao thoa, cộng hưởng giữa hai kho tàng di sản văn hóa và thế mạnh du lịch đặc sắc của miền núi phía Bắc.
Tin nổi bật trang chủ
Quảng Ngãi: Đánh bắt cá khi nước lũ về trên sông Pô Kô, người đàn ông bị nước cuốn mất tích

Quảng Ngãi: Đánh bắt cá khi nước lũ về trên sông Pô Kô, người đàn ông bị nước cuốn mất tích

Trang địa phương - Ngọc Chí - 21:56, 29/10/2025
Khi nước lũ về trên sông Pô Kô, đoạn qua thôn 14A, xã Đăk Pék, tỉnh Quảng Ngãi, ông A Na (sinh năm 1977, không rõ hộ khẩu thường trú) tranh thủ đi thả lưới đánh bắt cá thì bị nước lũ cuốn trôi, mất tích.
Lan tỏa giá trị Tín ngưỡng Thờ Mẫu từ Phủ Suối Linh Từ

Lan tỏa giá trị Tín ngưỡng Thờ Mẫu từ Phủ Suối Linh Từ

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Quỳnh Trâm - 21:40, 29/10/2025
Trong không gian linh thiêng của Di tích Phủ Suối Linh Từ (phường Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa), chương trình “Giao lưu Thực hành Tín ngưỡng Thờ Mẫu năm 2025” khai mạc, tôn vinh và lan tỏa giá trị di sản tâm linh đặc sắc của người Việt.
Quảng Ngãi 4 tàu cá bị đứt neo trôi dạt do mưa lũ

Quảng Ngãi 4 tàu cá bị đứt neo trôi dạt do mưa lũ

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 21:37, 29/10/2025
Do ảnh hưởng của mưa to kéo dài, khu vực bờ biển có sóng lớn khiến 4 tàu cá của ngư dân tỉnh Quảng Ngãi đang neo đậu bị đứt neo, trôi dạt ra xa bờ.
Xây dựng và phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trở thành vùng phát triển xanh

Xây dựng và phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trở thành vùng phát triển xanh

Thời sự - Hoàng Quý - 20:56, 29/10/2025
Trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, đại biểu Khang Thị Mào (Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái) đề nghị xây dựng và phát triển vùng trung du và miền núi Bắc Bộ trở thành vùng phát triển xanh, bền vững và toàn diện, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Đà Nẵng đưa máy bay không người lái cứu trợ người dân bị cô lập do mưa lũ

Đà Nẵng đưa máy bay không người lái cứu trợ người dân bị cô lập do mưa lũ

Xã hội - T.Nhân-H.Trường - 20:52, 29/10/2025
Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 3 - Trà My cho biết, do mưa lớn kéo dài từ tối 28 đến sáng 29/10, nước sông Trường và sông Nước Oa dâng cao, chia cắt hoàn toàn các tuyến giao thông trên địa bàn xã Trà My và Trà Tân, khiến nhiều khu dân cư bị cô lập.
Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Mỗi tháng 1 lần, các em học sinh tham gia Câu lạc bộ cồng chiêng, múa xoang của Trường TH - THCS xã Sa Bình, tỉnh Quảng Ngãi lại tham gia tập luyện cồng chiêng, múa xoang ngay tại sân trường. Thông qua hoạt động này, giúp các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Lũ cuốn trôi mố cầu Ca Da, chia cắt giao thông

Lũ cuốn trôi mố cầu Ca Da, chia cắt giao thông

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 20:51, 29/10/2025
Chiều 29/10, lãnh đạo UBND xã Trà Tân, TP. Đà Nẵng cho biết, mưa lớn kéo dài khiến nước lũ dâng cao cuốn trôi mố cầu Ca Da, gây chia cắt tuyến đường từ Trà Tân đi Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
PC Quảng Ngãi: Ứng trực, sẵn sàng khôi phục cấp điện sau mưa lũ

PC Quảng Ngãi: Ứng trực, sẵn sàng khôi phục cấp điện sau mưa lũ

Chuyên đề - Ngọc Chí - 19:35, 29/10/2025
Do tình hình mưa lũ đang diễn biến phức tạp, hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi nhiều khu vực bị sạt lở và ngập sâu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động cung cấp điện của Công ty Điện lực Quảng Ngãi (PC Quảng Ngãi).
Cần có cơ chế chính sách để đồng bào DTTS trở thành chủ thể trong phát triển du lịch

Cần có cơ chế chính sách để đồng bào DTTS trở thành chủ thể trong phát triển du lịch

Thời sự - Hoàng Quý - 19:34, 29/10/2025
Thảo luận tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, đại biểu Trần Thị Bảo Trinh (Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng) nhận định, du lịch miền núi vẫn đang bị “cầm chân” bởi chính những hạn chế về hạ tầng và quy hoạch. Đại biểu đề nghị cần có cơ chế, chính sách để đồng bào DTTS trở thành chủ thể trong phát triển du lịch miền núi.
Trạm tấu nỗ lực giảm nghèo bền vững

Trạm tấu nỗ lực giảm nghèo bền vững

Xã hội - Vân Khánh - 17:20, 29/10/2025
Những năm qua, xã Trạm Tấu, tỉnh Lào Cai đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp linh hoạt, đồng bộ nhằm giúp người dân thoát nghèo bền vững. Từ việc tạo điều kiện tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi, đến hỗ trợ sinh kế, chuyển giao khoa học - kỹ thuật, hỗ trợ làm nhà ở… Tất cả đều hướng tới mục tiêu giúp người dân tự tin vươn lên, ổn định cuộc sống.
Hỗ trợ khẩn cấp 350 tỷ đồng để 3 địa phương khắc phục thiệt hại mưa lũ

Hỗ trợ khẩn cấp 350 tỷ đồng để 3 địa phương khắc phục thiệt hại mưa lũ

Thời sự - PV - 17:20, 29/10/2025
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Quyết định số 2400/QĐ-TTg ngày 29/10/2025 hỗ trợ khẩn cấp kinh phí cho TP. Huế, tỉnh Quảng Trị và tỉnh Quảng Ngãi khắc phục thiệt hại do mưa lũ gây ra.