Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bùi Xuân Phái - cố họa sĩ của phố cổ Hà Nội

Ngọc Ánh (T/h) - 18:22, 06/08/2021

Nói đến hội họa Hà Nội hiện đại, không thể không nhắc đến phong cách tranh Bùi Xuân Phái. Bởi lẽ, họa sĩ vẽ phố cổ Hà Nội thì nhiều nhưng đối với cố họa sĩ tài ba Bùi Xuân Phái thì phố cổ đã trở thành người bạn tri âm. Tự bao giờ, tranh của Bùi Xuân Phái đã trở thành một phần của phố cổ Hà Nội.

Phố Hàng Mắm- Tranh Bùi Xuân Phái
Phố Hàng Mắm- Tranh Bùi Xuân Phái

Bùi Xuân Phái là một trong những họa sỹ thuộc thế hệ cuối cùng của sinh viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, cùng thời với các danh họa Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên. Ông chuyên về chất liệu sơn dầu, đam mê mảng đề tài phố cổ Hà Nội. Ông vẽ trên vải, giấy, bảng gỗ, thậm chí cả trên giấy báo, bao thuốc lá và sử dụng nhiều phương tiện hội họa khác nhau như sơn dầu, màu nước, phấn mầu, chì than, bút chì...

Bùi Xuân Phái (1920-1988)
Bùi Xuân Phái (1920-1988)

Trong tâm thức của người nghệ sĩ, quê hương luôn là một "mảnh tình riêng". Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, Bùi Xuân Phái đã vẽ về phố cổ với tất cả tình yêu quê hương của mình. Bàn tay tài hoa của ông đã tạo tác hàng trăm bức vẽ khác nhau về phố cổ Hà Nội. Dân gian Hà Nội vẫn đùa nhau rằng, những bức tranh phố cổ của ông đủ để dựng lên một thành phố thật. Và cũng không biết từ bao giờ, người ta cũng gọi phố cổ trong tranh của ông là "Phố Phái". Người dân Hà Nội cũng lại đùa nhau rằng, Hà Nội phải có 37 phố chứ không phải là 36 phố như câu ca dân gian vẫn truyền tụng, và con phố thứ 37 ấy chính là ..."Phố Phái".

"Phố Phái" nổi tiếng với các tác phẩm: Phố cổ Hà Nội (Sơn dầu, 1972), Hà Nội kháng chiến (Sơn dầu, 1966), Xe bò trong phố cổ (Sơn dầu, 1972), Phố vắng (Sơn dầu, 1981)...

Phố Chợ Gạo- Tranh Bùi Xuân Phái
Phố Chợ Gạo- Tranh Bùi Xuân Phái

Tranh phố cổ Hà Nội của Bùi Xuân Phái vừa cổ kính lại rất hiện thực, thể hiện rõ hồn cốt của phố cổ Hà Nội những thập niên 50-60-70 thế kỷ XX. Các mảng màu trong tranh Bùi Xuân Phái thường có đường viền đậm nét, phố không những trở thành chính nó mà còn gần hơn với con người, từ bề mặt đến cảnh quan đều có chiều sâu bên trong. Ngắm tranh phố cổ Hà Nội của Bùi Xuân Phái, người xem nhận thấy họa sỹ đã gửi gắm những kỷ niệm, những hoài cảm cùng nỗi buồn man mác, tiếc nuối bâng khuâng trên từng nét vẽ, như điềm báo về sự đổi thay và biến mất của từng mái nhà, từng con người mang hồn phách xưa cũ.

"Phố Phái" trong tranh Bùi Xuân Phái là phố mà dường như cũng không phải phố. Phố cổ Hà Nội không ồn ào, sầm uất mà lặng lẽ và lâu bền, giản dị và thân thiết. Đó chỉ là những ngôi nhà cũ kỹ với mái ngói rêu phong, một vài gánh hàng rong, một gánh hàng nước quạnh hiu... gợi lên nhiều xúc cảm thân quen.

Phố cổ Hà Nội -Tranh Bùi Xuân Phái
Phố cổ Hà Nội -Tranh Bùi Xuân Phái

Tranh phố cổ Bùi Xuân Phái dù có xuất hiện con người hay không đều có một không gian đặc biệt. Không gian ấy có khi tĩnh lặng cùng thời gian, có khi lại như đang chuyển động. Từng góc phố, từng hàng cây tưởng như rất đỗi quen thuộc mà vẫn lạ lẫm, xa vời. Cảnh vật phố cổ Hà Nội tưởng như có thể hiện hữu ngay đấy, nhưng cũng lại có thể thuộc về một thế giới khác - thế giới tâm hồn Bùi Xuân Phái. "Phố Phái" hiện lên thực mà hư, hư mà thực, đa cách nhìn, nhiều cảm xúc. Dường như Bùi Xuân Phái muối níu giữ thời gian, níu giữ những giá trị đẹp đẽ mà với tâm hồn nhạy cảm của người nghệ sỹ ông biết chắc rằng một ngày nào đó sẽ phôi pha.

Phố Mã Mây- Tranh Bùi Xuân Phái
Phố Mã Mây- Tranh Bùi Xuân Phái

Bùi Xuân Phái vẽ về phố cổ Hà Nội tự nhiên như sống và thở. Tâm hồn ông gắn với phố cổ và sự nghiệp của ông cũng gắn liền với phố cổ. Phố cổ Hà Nội là nguồn cảm hứng đặc biệt của Bùi Xuân Phái. Ông vẽ về phố cổ như đang kể chuyện về cuộc đời mình. Chính bởi vậy, phố cổ Hà Nội là cái gạch nối giữa hội họa và tình yêu quê hương trong con người Bùi Xuân Phái.

Bùi Xuân Phái (1920-1988), quê gốc ở làng Kim Hoàng (nay thuộc xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, Hà Nội). Ông tốt nghiệp khoa Hội họa, Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 1941-1946 Ông vẽ nhiều tranh phố cổ Hà Nội và tham dự triển lãm ở nhiều nơi. Năm 1952, ông trở về Thủ đô sống tại ngôi nhà số 87 phố Thuốc Bắc, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội cho đến khi mất.

Cố họa sĩ Bùi Xuân Phái được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn họa nghệ thuật đợt I (1996). Năm 2010, Hội đồng nhân dân TP. Hà Nội đã đặt tên Bùi Xuân Phái cho một phố ở huyện Từ Liêm, nay thuộc quận Nam Từ Liêm (Hà Nội)


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lai Châu: Tăng cường công tác đối ngoại nâng tầm di sản và quảng bá văn hóa hiệu quả

Lai Châu: Tăng cường công tác đối ngoại nâng tầm di sản và quảng bá văn hóa hiệu quả

Trên địa bàn tỉnh Lai Châu hiện có 2 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại và 11 di sản được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Thành quả này không chỉ khẳng định ý thức trách nhiệm từ việc “giữ gìn cái đã có” của di sản, mà còn là điểm nhấn để Lai Châu tăng cường hợp tác, giao lưu văn hóa với các nước láng giềng Trung Quốc, Lào gắn với phát triển du lịch bền vững.
Tin nổi bật trang chủ
Đánh bại U22 Trung Quốc 1-0: U22 Việt Nam khởi đầu hoàn hảo tại Panda Cup 2025

Đánh bại U22 Trung Quốc 1-0: U22 Việt Nam khởi đầu hoàn hảo tại Panda Cup 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 22:02, 12/11/2025
Tối 12/11, tại Thành Đô (Trung Quốc), Đội tuyển bóng đá nam U22 Việt Nam đã giành chiến thắng ấn tượng 1-0 trước U22 Trung Quốc trong trận mở màn Panda Cup 2025. Bàn thắng duy nhất của trận đấu được ghi bởi Phạm Minh Phúc, ở phút 80, mang về khởi đầu hoàn hảo cho đoàn quân áo đỏ.
Đưa khoa học công nghệ vào trung tâm của sản xuất nông nghiệp là động lực phát triển bền vững nông thôn Việt Nam

Đưa khoa học công nghệ vào trung tâm của sản xuất nông nghiệp là động lực phát triển bền vững nông thôn Việt Nam

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Quý - 19:26, 12/11/2025
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Nông nghiệp và Môi trường (1945 - 2025), Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Cần đưa khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo vào trung tâm của sản xuất nông nghiệp, coi đây là động lực then chốt để phát triển nông nghiệp hiện đại, sinh thái, bền vững”.
Phát triển kinh tế xanh và y học cổ truyền vùng Tây Bắc

Phát triển kinh tế xanh và y học cổ truyền vùng Tây Bắc

Sức khỏe - PV - 19:01, 12/11/2025
Tây Bắc không chỉ giàu bản sắc văn hóa, mà còn là vùng đất vàng của dược liệu quý hiếm, nơi đang hình thành và phát triển kinh tế xanh và y học cổ truyền Việt Nam.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Media - Tuấn Ninh - Thúy Hồng - 18:44, 12/11/2025
Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Đại tướng Phan Văn Giang thăm và làm việc với Sư đoàn 5, Quân khu 7

Đại tướng Phan Văn Giang thăm và làm việc với Sư đoàn 5, Quân khu 7

Tin tức - Như Tâm - 18:32, 12/11/2025
Ngày 12/11, Đại tướng Phan Văn Giang - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đã đến thăm và làm việc với Sư đoàn 5 (Quân khu 7).
Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Hơn hai tháng qua, mỗi khi màn đêm buông xuống, căn phòng nhỏ ở điểm trường thôn Ngọc Leng, xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi lại sáng đèn, rộn ràng tiếng đánh vần, tập viết. Hơn 30 học viên là đồng bào Xơ Đăng, họ ở đủ lứa tuổi, có người đã lên chức ông, bà, vẫn say sưa cầm bút, nắn nót từng nét chữ.
Phòng chống khai thác thủy hải sản bất hợp pháp IUU - ghi nhận tại các địa phương

Phòng chống khai thác thủy hải sản bất hợp pháp IUU - ghi nhận tại các địa phương

Thời sự - Minh Thu - 18:31, 12/11/2025
Thực hiện Tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) theo tinh thần Công điện số 198/CĐ-TTg ngày 17/10/2025 của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, nhiều địa phương có biển đang tích cực chống khai thác hải sản bất hợp pháp thông qua các biện pháp như tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát động thi đua cao điểm, và xử lý các tồn tại, vi phạm.
Lai Châu: Đối ngoại tạo đà phát triển “kinh tế xanh” và du lịch bền vững

Lai Châu: Đối ngoại tạo đà phát triển “kinh tế xanh” và du lịch bền vững

Xã hội - Châm Võ - 17:27, 12/11/2025
Từ vị trí phên giậu cực Tây của Tổ quốc, Lai Châu đang vươn mình mạnh mẽ, xác định phát triển “kinh tế xanh”, du lịch bền vững và liên kết biên mậu, hợp tác quốc tế là những trụ cột chiến lược trong thời gian tới, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm giao thương và du lịch của vùng biên.
Cập nhật 7 tính năng mới của ứng dụng VNeID

Cập nhật 7 tính năng mới của ứng dụng VNeID

Xã hội - Minh Nhật - 17:20, 12/11/2025
Mới đây, ứng dụng VNeID vừa điều chỉnh, cập nhật 7 tính năng mới nhằm đơn giản hóa thủ tục, nâng cao trải nghiệm và tiện ích cho người dân.
Thuốc Pembroria của Nga vừa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam chỉ định điều trị 14 loại ung thư

Thuốc Pembroria của Nga vừa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam chỉ định điều trị 14 loại ung thư

Sức khỏe - Minh Nhật - 17:13, 12/11/2025
Thuốc Pembroria của Nga có hoạt chất chính Pembrolizumab, hiện được phê duyệt cho hơn 14 chỉ định điều trị ung thư khác nhau, bao gồm ung thư biểu mô phổi, u hắc tố, ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung, ung thư biểu mô tế bào thận, ung thư vú…
Thủ tướng yêu cầu khẩn trương đánh giá thiệt hại và khắc phục nhanh hậu quả bão, lũ tại khu vực Trung Bộ

Thủ tướng yêu cầu khẩn trương đánh giá thiệt hại và khắc phục nhanh hậu quả bão, lũ tại khu vực Trung Bộ

Thời sự - PV - 17:07, 12/11/2025
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 214/CĐ-TTg ngày 12/11/2025 (Công điện số 214) về việc khẩn trương thống kê, đánh giá thiệt hại và tập trung khắc phục nhanh hậu quả bão, lũ tại khu vực Trung Bộ.