Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn trang phục truyền thống các DTTS - Một góc nhìn khác

Mạnh Cường - 18:52, 07/12/2021

Trong nhịp sống hiện đại ngày nay, khi điều kiện sống thay đổi, sự giao lưu văn hóa diễn ra mạnh mẽ thì trang phục truyền thống của đồng bào các DTTS cũng đã có những cải tiến để thích ứng. Điều này không chỉ có ý nghĩa bảo tồn những giá trị văn hóa dân tộc mà còn có tác dụng lan tỏa những giá trị đó tới cộng đồng, xã hội.

Trang phục của đồng bào DTTS trong đời sống hàng ngày có sự thay đổi để phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại
Trang phục của đồng bào DTTS trong đời sống hàng ngày có sự thay đổi để phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại (Trong ảnh Phụ nữ dân tộc Lô Lô trong trang phục dân tộc)

Qúy nhưng khó giữ

Người Sán Dìu sống rải rác ở chân núi Tam Đảo, từ xã Ninh Lai (Sơn Dương, Tuyên Quang) chạy dọc đến xã Ngọc Thanh (Phúc Yên, Vĩnh Phúc), với khoảng 35.000 người, nhưng rất khó để nhận biết nét riêng của đồng bào, nếu không phải ngày lễ tết, hoặc một dịp đặc biệt nào đó, đồng bào mặc bộ trang phục truyền thống của dân tộc của mình.

Theo chị Lưu Thị Tư, xã Ngọc Thanh (Phúc Yên, Vĩnh Phúc), khi Khu du lịch Flamingo Đại Lải tổ chức chương trình Lễ hội ẩm thực Sán Dìu để phục vụ khách du lịch, đơn vị đã thuê của chúng tôi mấy chục bộ trang phục Sán Dìu truyền thống. Tuy nhiên, để mặc sao cho đúng, tôi đã cử thêm nhân viên là người Sán Dìu vào hướng dẫn cho nhân viên cách mặc.

Tương tự, khi đến thôn Thanh Hà, xã An Phú (Mỹ Đức, Hà Nội) trong Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc, thật khó để nhận biết đây là nơi sinh sống của đồng bào Mường (chiếm hơn 70% dân số). Người dân ở đây cho biết, đã từ rất lâu họ không còn may và mặc trang phục truyền thống nữa, ngay cả những ngày lễ hội.

Bà Hà Mai Ven, dân tộc Nùng, xã Thụy Hùng, huyện Cao Lộc (Lạng Sơn) chia sẻ rằng, giới trẻ người Nùng không thích mặc bộ trang phục truyền thống do họ bảo không phù hợp với cuộc sống hiện đại.

Không riêng gì người Sán Dìu, người Mường, người Nùng mà trang phục của hầu hết các DTTS hiện nay đang đứng trước nguy cơ mai một. Nguyên nhân chính bởi hầu như những bộ trang phục đó được dệt bằng tay, chất liệu thổ cẩm ấm vào mùa đông nhưng rất nóng vào mùa hè ,và thường bị dính chàm trong thời gian đầu mặc (do phai màu). Hơn nữa nó cũng rất khó mặc, kiểu dáng đã quá quen thuộc nên dễ gây nhàm chán và không theo kịp với xu thế thời trang hiện đại.

Qua tìm hiểu thực tế, thì hầu hết đồng bào cũng rất thích, trân trọng trang phục truyền thống dân tộc mình, nên cố gắng gìn giữ. Tuy nhiên, với điều kiện cuộc sống mới, thay vì giữ khư khư và sử dụng những bộ trang phục truyền thống chỉ mang tính chất hình thức (mặc khi diễn ra lễ hội, giao lưu, ghi hình…; sau đó sẽ cởi ra thay bằng trang phục phổ thông), thì cộng đồng các DTTS cũng đang có những cải biến, cách tân để phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại.

Trang phục dân tộc Thái tôn lên nét đẹp của người phụ nữ với nhiều màu sắc, có thể mặc quanh năm. Ảnh Hà Trung
Trang phục dân tộc Thái tôn lên nét đẹp của người phụ nữ với nhiều màu sắc, có thể sử dụng trong mọi sinh hoạt hàng ngày. Ảnh Hà Trung

Thay đổi để bảo tồn

Những năm gần đây, đến nhiều bản, làng vùng dân tộc Thái, Mông,...chúng ta sẽ lại chứng kiến, hầu hết người dân vẫn mặc những bộ trang phục truyền thống trong sinh hoạt hằng ngày, dù là mùa Đông hay mùa Hè. Tuy nhiên, nhiều bộ trang phục đã được cách tân bởi kiểu dáng, màu sắc nhưng khi nhìn vào, vẫn có thể nhận biết người mặc là dân tộc nào.

Chị Sùng Mí Yên, nhiều năm liền là Trưởng làng Văn hóa Du lịch cộng đồng dân tộc Mông tại Mèo Vạc (Hà Giang) chia sẻ, thời gian trước kia khi còn là Trưởng Làng Văn hóa dân tộc Mông, khi bản thân và nhân viên mặc những bộ trang phục truyền thống để tiếp khách, di chuyển hoặc khi làm bếp thì những bộ trang phục truyền thống rất nóng, đến ngày hôm sau không thể mặc lại được. Mà để giặt thì khó, bởi với khí hậu vùng miền núi khó khô và mất nhiều thời gian để mặc”, 

Hiện nay, bà con dùng bằng vải bông, vải lanh, vải nhung mềm mại và bắt mắt hơn so với những chất liệu vải được mua ở chợ vừa cứng, vừa khó giặt như trước kia. Bên cạnh đó, trang phục dân tộc Mông ở các vùng khác đã được thêu nhiều họa tiết hoa văn, vẽ sáp ong… đã có sự pha trộn.  Còn đối với người Mông ở Mèo Vạc, trước kia váy 1 mảnh, có hai đai dài và quấn vòng quanh bằng đai, xiết chặt đến khi nào vừa với cơ thể. Bây giờ người ta làm chun và làm bằng váy chùm dễ mặc hơn. 

Theo chị Yên, sự thay đổi không phải là mất đi bản sắc văn hóa, mà sáng tạo để phù hợp với cuộc sống bây giờ. Bởi ngày bình thường họ có thể mặc nhiều mẫu khác nhau, tuy nhiên, người dân vẫn tự ý thức mặc những bộ trang phục truyền thống của họ trong những sự kiện trọng đại của dân tộc.

Chị Sùng Mí Yên nhấn mạnh, đối với du khách thích trang phục người Mông, sự thay đổi từ việc quấn bằng đai, sang mặc bằng chun là phù hợp, bởi nếu quá phức tạp, lại cần thêm một người để hướng dẫn.

Tương tự, chị Quàng Thị Biên, thợ may trang phục dân tộc Thái tại Bản Chậu, phường Chiềng Cơi, TP. Sơn La cũng chia sẻ, trang phục Thái bây giờ cũng đã khác đi một chút so với trang phục Thái cổ để phù hợp và dễ mặc hơn với cuộc sống.

Theo chị Biên, áo của người Thái cổ có 2 dạng, cổ thắt, cổ cao; màu chủ đạo là màu đen, tràm, trắng, vải được dệt bằng tay. Hiện nay, có nhiều loại vải khác nhau như vải nhung, vải lụa… do đó, chị cũng đã cho ra đời nhiều mẫu áo khác nhau với nhiều màu, nhiều họa tiết hoa văn đẹp mắt hơn. Và đặc biệt, mùa nào cũng có thể mặc được.

Về kiểu dáng, hiện nay người Thái ưa thích mặc tay bồng, nhìn nó sẽ trẻ trung hơn so với may thẳng, tay dài như trước kia. Cổ áo cũng vậy, có nhiều mẫu hơn nhưng chủ đạo vẫn là cổ cao kín đáo. Chiếc váy đã được xẻ bên trong để thuận tiện đi lại.

Chị Biên nhấn mạnh, dù cách tân nhưng người thợ may vẫn may theo kiểu dáng cũ của người Thái, và chỉ cần nhìn vào là biết đó là người Thái.

Khảo sát tại một số điểm du lịch nổi tiếng, người dân địa phương đã tận dụng những bộ trang phục truyền thống của mình, có chút cách tân dễ mặc, sử dụng nhiều chất liệu vải khác nhau để cho khách du lịch thuê, tạo ra nguồn thu nhập đáng kể. 

Chỉ tính nhẩm, thuê một bộ trang phục truyền thống có giá dao động từ 30-50 nghìn đồng/buổi (thường thì 2 tiếng), mỗi ngày có những điểm đón hàng nghìn lượt khách đến thăm quan, trong đó ít nhất 10% lượng khách có nhu cầu thuê trang phục để chụp ảnh thì thấy rằng, nguồn lợi từ việc cho thuê trang phục truyền thống là vô cùng lớn.

Đặc biệt, hiểu được những giá trị từ chất liệu vải, đến quá trình dày công làm nên một bộ trang phục truyền thống, và khi có sự cách tân dễ mặc hơn, sử dụng chất liệu đơn giản hơn, nhiều khách du lịch, trong đó có khách quốc tế đã mua cho mình những bộ trang phục truyền thống của người dân địa phương để làm kỉ niệm, để mặc trình diễn hoặc mặc trong những dịp đặc biệt...

Có thể thấy rằng, việc giữ gìn trang phục truyền thống là rất cần thiết, song cùng với sự phát triển của xã hội, việc đồng bào cải tiến trang phục để thích ứng, để nó luôn xuất hiện trong đời sống hiện đại, cũng là một cách để bảo tồn và lan tỏa bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc tới mọi vùng miền, vượt biên giới xa xôi...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.