Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông nhờ công nghệ 4.0

Tuyết Mai - 14:42, 02/12/2021

Khoảng 6 năm nay khi bắt đầu tiếp cận với internet các bạn trẻ người dân tộc Mông ở xã Ya Hội, huyện Đak Pơ (Gia Lai) đã học tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình qua các bài hát có phụ đề, các kênh youtube dạy tiếng Mông … Từ ý thức sử dụng, bảo tồn ngôn ngữ, chữ viết dân tộc mình một cách tự thân của các bạn trẻ đã góp phần bảo tồn "tiếng mẹ đẻ" một cách hiệu quả.

Các bạn trẻ người Mông, xã Ya Hội, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai học chữ “mẹ đẻ” qua các bài hát trên mạng internet
Các bạn trẻ người Mông, xã Ya Hội, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai học chữ “mẹ đẻ” qua các bài hát trên mạng internet

Chúng tôi đến làng của đồng bào Mông vào một buổi chiều muộn khi người dân nơi đây đã về nhà sau một ngày vất vả với công việc nương rẫy. Đang băng băng chạy trên đường làng, bất giác chúng tôi nghe tiếng hát cất lên từ phía nhà rông: “Nyob zoo os hnub no nej ua dab tsis xwb os. Nej puas noj qab nyob zoo os”. Tò mò, chúng tôi ghé lại thấy một nhóm bạn trẻ đang quây quần và mắt chăm chú nhìn vào điện thoại. Trò chuyện với các em, chúng tôi mới biết nhóm các em đang học tiếng của người Mông từ các bài hát được đăng trên internet. Câu hát chúng tôi nghe được lúc đi trên đường làng được tạm dịch: Xin chào, hôm nay bạn làm gì, bạn có khỏe không?

Nhanh tay chỉ cho chúng tôi xem những bài hát bằng tiếng Mông đăng trên trang Youtube, Em Lý Thị Kia (24 tuổi) cho biết, em sinh ra và lớn lên tại xã Ya Hội và nơi đây cũng tập trung hầu hết là người dân tộc Mông sinh sống. Tuy nhiên, từ nhỏ đến nay em vẫn giao tiếp bằng tiếng Mông nhưng không biết về chữ viết của "tiếng mẹ đẻ”.

Đến năm em 13 tuổi, trong một lần xem chiếc đĩa CD ca nhạc được một người họ hàng xa ở Cao Bằng tặng, em bắt đầu để ý tới chữ của dân tộc mình và khao khát muốn học. Từ đó, em mày mò học thêm từ mẹ và đến năm 2015, khi xã Ya Hội có mạng internet, em lên mạng tìm hiểu thêm. “Lúc mới học cũng khó lắm. Giờ thì em có thể đọc thông, viết thạo chữ viết của dân tộc mình rồi”-Kia phấn khởi nói.

Với mong muốn các bạn trẻ cũng biết đến tiếng dân tộc của mình, Kia giới thiệu và vận động mọi người cùng học; sau đó chỉ lại cho các em nhỏ hơn trong làng. Thậm chí, có những bạn trẻ sau khi thành thạo chữ viết người Mông đã dùng ngôn ngữ này dịch các bài hát tiếng Việt sang tiếng Mông để cùng nhau ca hát.

Em Lý Văn Sình (sinh năm 1995) chia sẻ, em bắt đầu học chữ viết người Mông cách đây hơn sáu năm và đã chuyển thể trên 10 bài hát từ tiếng Việt sang tiếng Mông. Phần vì em muốn ứng dụng những gì mình học được, phần vì muốn giúp các bạn trẻ trong làng biết đến ngôn ngữ truyền thống của dân tộc mình”.

Thấy nhiều bạn trẻ ở làng biết đến tiếng Mông qua internet, Lý Thị Chi cũng không ngại khó, tranh thủ vào ban đêm, khi việc nhà đã xong, Chi lên mạng học chữ viết của dân tộc mình. Sau ba năm tự học, giờ Chi đã có thể đọc và viết thành thạo tiếng của dân tộc mình. “Chữ viết cũng là một nét đẹp thiêng liêng trong văn hóa của dân tộc. Mình phải cố gắng học để sau này dạy lại cho các con”-Lý Thị Chi bộc bạch.

Em Lý Thị Kia (giữa) giới thiệu và vận động mọi người cùng học tiếng Mông
Em Lý Thị Kia (giữa) giới thiệu và vận động mọi người cùng học tiếng Mông

Người Mông ở xã Ya Hội từ Cao Bằng đến nơi đây lập nghiệp từ năm 1982 theo diện đi làm kinh tế mới. Ban đầu, chỉ có 11 hộ, 157 khẩu, sống chủ yếu bằng nghề nông nghiệp ở 3 làng là làng Mông 1, Mông 2 và làng Ghép. Đến năm 2019, ba làng này được sáp nhập và đổi tên thành làng Mông với 150 hộ, 732 khẩu.

Ông Lý Nguyên Thắng, công chức văn hóa xã hội - xã Ya Hội cho biết, từ khi di cư vào đây, lớp người lớn tuổi mải lo làm ăn, phát triển kinh tế, chỉ lưu giữ một phần văn hóa của người Mông như tục thờ cúng ông bà tổ tiên, trang phục truyền thống … mà gần như quên đi chữ viết truyền thống của dân tộc mình. Khoảng 6 năm trở lại đây, khi internet ở xã phát triển, lớp trẻ trong làng bắt đầu biết lên mạng tìm hiểu, học hỏi về chữ viết của dân tộc mình.

Hiện tại, khoảng trên 50% thế hệ trẻ làng Mông đã biết đọc, biết viết chữ Mông. Các bạn thường xuyên dùng chữ Mông để trao đổi thông tin với nhau qua mạng xã hội Zalo, Facebook … “Tôi cũng là người dân tộc Mông. Nhìn thấy các bạn trẻ tích cực gìn giữ “tiếng mẹ đẻ” của dân tộc mình, tôi mừng lắm. Tới đây, tôi cũng sẽ phối hợp với các bạn trẻ giúp nhau học tiếng người Mông để gì giữ nét đẹp của dân tộc mình”-ông Lý Nguyên Thắng vui vẻ nói thêm.

Trong làn sóng của cuộc cách mạng 4.0, một mặt cần xúc tiến thu thập và số hóa ngôn ngữ các DTTS, đặc biệt là các dân tộc rất ít người; mặt khác ngành giáo dục cần đưa các ngôn ngữ dân tộc có nguy cơ mai một vào truyền dạy trong hệ thống trường học tại các địa phương miền núi có các DTTS sinh sống. Quan trọng nhất là cần tuyên truyền, khuyến khích để mỗi người dân tại các bản, làng có ý thức sử dụng, bảo tồn ngôn ngữ, chữ viết dân tộc mình một cách tự thân, tránh để sau này “tiếng mẹ đẻ” chỉ còn trong ký ức…   

                         

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người vùng cao biến "tài nguyên mềm" thành lợi thế kinh tế

Người vùng cao biến "tài nguyên mềm" thành lợi thế kinh tế

Trong bối cảnh đất nước ngày càng hội nhập và phát triển, du lịch trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, mang lại cơ hội lớn cho các địa phương, đặc biệt là những vùng có tiềm năng thiên nhiên và văn hoá đặc sắc.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.