Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Yếu tố văn minh trong tang lễ của người Lô Lô đen

Thúy Hồng - 16:43, 30/11/2021

Khi nhắc đến những phong tục tập quán của đồng bào các DTTS trong các dịp tang ma, cưới hỏi nhiều người thường nghĩ đến những hủ tục. Tuy nhiên đối với đồng bào Lô Lô đen (nhóm địa phương thuộc dân tộc Lô Lô ) ở Khuổi Khon, xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) lại lưu giữ một số phong tục, có thể nói là rất văn minh trong việc tang ma...

Đồng bào Lô Lô chuẩn bị vải để treo lên cây nêu để treo trước sân nhà làm lễ
Đồng bào Lô Lô chuẩn bị vải để treo lên cây nêu trước sân nhà làm lễ

Cộng đồng cùng chung tay giúp việc tang ma

Đến xóm Khuổi Khon đúng dịp trong xóm vừa có đám tang, chúng tôi được người dân nơi đây kể về lễ ma tươi, ma khô- một phong tục độc đáo của đồng bào Lô Lô đen nơi đây.

Theo anh Pẩu Văn Phương, việc cúng tang ma của đồng bào Lô Lô đen ở đây được tiến hành theo hai nghi lễ: Ma tươi và ma khô. Lễ ma tươi được tổ chức khi người thân trong gia đình vừa mất. Theo đó, trong gian giữa của nhà sàn, là nơi đặt thi thể của người đã mất được làm một khung tre để treo rèm vải cùng với những chiếc áo của người phụ nữ  Lô Lô, tất cả đều là trang phục của người thân trong gia đình.

Bên ngoài nhà, những người họ hàng và hàng xóm đến để giúp gia đình quét dọn, phát cây cỏ ngoài sân để chuẩn bị cho việc mổ bò và làm lễ. Những người phụ nữ khéo tay thì sảy gạo theo cách truyền thống và gánh nước, đàn ông thì phụ trách việc thịt bò, nấu ăn, dựng dàn treo trống...

Trống đồng là vật không thể thiếu trong tang lễ của đồng bào Lô Lô
Trống đồng là vật không thể thiếu trong tang lễ của đồng bào Lô Lô

Tại góc trái của gian nhà, một cặp trống đồng cổ được treo lên. Đây là vật dụng rất quan trọng trong lễ tang của người Lô Lô đen, luôn đi theo cặp. Trống lớn gọi là trống đực, trống nhỏ là trống cái. 

Hai trống được treo và mặt trống quay vào nhau, người đánh trống ngồi ở giữa. Người đánh trống phải là người được chọn lựa, có uy tín trong cộng đồng người Lô Lô đen tại bản và đặc biệt là phải biết cách đánh, nhịp đánh. Nhịp trống thể hiện nhạc lễ đau buồn, tiếc thương cho người đã mất.

Trong lễ ma tươi, gia quyến của người đã mất, kiêng không được phép làm bất cứ công việc gì, mọi việc đã có làng xóm giúp đỡ. Người thân mặc trang phục truyền thống ngồi xung quanh bên ngoài tấm rèm hướng về phía đặt vị trí người đã mất. Trước sân nhà, một cây tre treo một tấm vải sặc sỡ được dựng lên. Người Lô Lô đen gọi đây là cây nêu. Khi tiếng trống đồng gióng lên, thì người thân trong nhà lúc này cũng mới được cất tiếng khóc.

Theo những người cao niên trong xóm, trong phong tục của người Lô Lô đen, khi gia đình có người qua đời, thì các người thân trong gia đình thường phải kiêng kị, ít ăn uống, nên dễ ảnh hưởng đến sức khỏe. Bởi vậy, người chết sẽ được mang đi chôn cất sớm.

Ông Mã Văn Duy, chuyên viên Trung tâm Văn hóa truyền thông huyện Bảo Lạc cho biết: Nghi lễ ma tươi của đồng bào Lô Lô đen ở đây được tổ chức gọn nhẹ, không rườm rà. Đặc biệt, lễ ma tươi của người dân nơi đây thường không để người chết quá 24 tiếng trong nhà.

Một số nghi thức trong lễ ma khô của đồng bào Lô Lô ở Bảo Lạc (Cao Bằng)
Một số nghi thức trong lễ ma khô của đồng bào Lô Lô ở Bảo Lạc (Cao Bằng)

Người viếng... hát múa để chia sẻ nỗi buồn 

Sau khi người thân qua đời, và lễ ma tươi, gia đình người Lô Lô đen sẽ xem ngày lành tháng tốt để làm lễ ma khô cho người đã mất. Lễ ma khô cũng được tiến hành từng bước như làm một đám ma mới, nhưng không có quan tài.

Lễ ma khô có khá nhiều thủ tục, trong đó lễ chính gồm có: Mời anh em họ hàng đến nhà dự đám ma khô, lễ đón cậu non, cậu già… Cũng vì phải làm nhiều lễ, nên có nhiều thầy, trong đó có thầy chính và thầy phụ. Thầy chính làm lễ chính, thầy phụ làm lễ nhỏ.

Trong đám ma khô, trống đồng cũng là vật dụng quan trọng nhất phải có. Sau khi tiếng trống đồng được gióng lên, thầy mo sẽ làm lễ chính, con cháu và họ hàng sẽ hát đến hết buổi.

Nét độc đáo trong lễ ma tươi và ma khô của đồng bào Lô Lô đen nơi đây, là khi anh em, họ hàng đến thăm viếng có thể nhảy múa, hát dưới gầm sàn nhà để cùng chia sẻ, xua tan nỗi buồn và tiếp thêm động lực cho những người thân trong gia đình có người mất.

Trang phục của đồng bào Lô Lô trong đám tang
Trang phục của đồng bào Lô Lô trong đám tang

Theo thầy mo Lý Văn Dung, xóm Khau Trang, trong lễ "ma khô", khi tiếng trống đồng gióng lên, tức là đang gọi linh hồn về. Sau khi mọi lễ nghi cần thiết của lễ ma khô được thực hiện đầy đủ, linh hồn được tiễn về với nơi chôn cất phần thể xác. Sau buổi lễ, trống được chôn xuống đất ở một nơi sạch sẽ, kín đáo và chỉ khi nào có người trong làng chết, trống mới lại được đào lên. Lúc đào lên, phải có cúng rượu và thịt cho ma trống.

Những năm gần đây, do việc chôn trống không bảo đảm an toàn, nên đồng bào chuyển sang cất giữ trống trong nhà, tuy nhiên phải ở nơi kín đáo khó nhìn thấy. Trống là vật rất linh thiêng của người Lô lô đen, nên thường ngày không được mang ra sờ, ngắm để tránh mang lại điều xui xẻo.

Bà Hoàng Thị Nhuận, Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam Chi hội Cao Bằng cho biết: Đồng bào Lô Lô đen ở Bảo Lạc vẫn còn giữ gìn được nhiều bản sắc văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Đặc biệt, việc tổ chức lễ ma tươi, ma khô của đồng bào thể hiện được sự văn minh, giữ vệ sinh môi trường rất đáng ghi nhận.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kon Tum: Dự án 6, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS

Kon Tum: Dự án 6, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch, tỉnh Kon Tum đã triển khai có hiệu quả Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.