Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thăm làng gốm của người Chăm nổi tiếng ở Ninh Thuận

T.Nhân-H.Trường - 18:15, 22/09/2024

Gốm Bàu Trúc của người Chăm Ninh Thuận mang đặc trưng bởi nhiều nét riêng, từ cách làm cho đến cách nung để có những sản phẩm độc đáo nhất. Do vậy, làng nghề gốm ở Ninh Thuận không chỉ nổi tiếng bởi những sản phẩm chất lượng, mà còn là điểm đến trải nghiệm ấn tượng với nhiều du khách trong và ngoài nước.

Làng gốm Bàu Trúc ở thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.
Làng gốm Bàu Trúc ở thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận

Gốm Chăm là nét văn hóa độc đáo còn được gìn giữ đến ngày nay. Hiện nghề làm gốm Chăm còn lưu giữ tại 2 địa phương là Ninh Thuận và Bình Thuận. Tuy vậy, nổi tiếng hơn cả vẫn là làng gốm Bàu Trúc (Ninh Thuận).

Làng nghề gốm Bàu Trúc nằm ven Quốc lộ 1A thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận), cách Tp. Phan Rang - Tháp Chàm 10km về hướng Nam. Trải qua hàng ngàn năm, đến nay, nghệ thuật làm gốm của đồng bào Chăm ở làng nghề Bàu Trúc vẫn được gìn giữ và phát triển.

Năm 2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận nghệ thuật làm gốm truyền thống Bàu Trúc là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.Tháng 11/2022, nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Đặc trưng của gốm Bàu Trúc, là quá trình chế tác không sử dụng bàn xoay mà nghệ nhân sẽ dùng tay di chuyển xung quanh để tạo hình. Các nghệ nhân ở HTX gốm Bàu Trúc (thị trấn Phước Dân, huyện Nình Phước), cho biết, cách tạo nên sản phẩm gốm theo kiểu “làm bằng tay, xoay bằng mông”, không hề có máy móc nào tham gia kể từ khâu nhồi đất cho đến khi gốm ra lò.

Làng gốm Bàu Trúc có từ lâu đời và là làng nghề cổ xưa nhất Đông Nam Á.
Làng gốm Bàu Trúc có từ lâu đời và là làng nghề cổ xưa nhất Đông Nam Á

Nguyên liệu sử dụng của gốm Bàu Trúc, là đất sét được khai thác tại vùng bờ sông Quao, có độ dẻo, mịn và nhiều đặc tính đặc biệt khác. Quá trình nung gốm từ 6 đến 10 tiếng tùy độ dày và sử dụng lò nung gốm lộ thiên, nguyên liêu đốt lò nung gồm củi, rơm.

Gốm Bàu Trúc mang nét độc đáo riêng, hoàn toàn làm bằng thủ công.
Gốm Bàu Trúc mang nét độc đáo riêng, hoàn toàn làm bằng thủ công

“Từ trước đến nay, người dân đã gắn bó với gốm. Chính nghề gốm đã giúp nhiều gia đình người Chăm ở Ninh Thuận có được cơm ăn, áo mặc và có thu nhập ổn định”, cụ Trượng Thị Gạch (80 tuổi) - Nghệ nhân ở làng gốm Bàu Trúc chia sẻ.

Cụ Trương Thị Gạch là nghệ nhân cao tuổi nhất ở làng nghề gốm Bàu Trúc
Cụ Trượng Thị Gạch là nghệ nhân cao tuổi nhất ở làng nghề gốm Bàu Trúc

Cụ Gạch là một trong những nghệ nhân cao tuổi nhất ở HTX gốm Bàu Trúc hiện vẫn đang giữ nghề. Công việc chính của cụ, là trình diễn các công đoạn làm gốm cho du khách và người dân khi đến tham quan và tìm hiểu về gốm Bàu Trúc. Mặc dù tuổi cao, nhưng bắt tay vào việc, đôi tay cụ vẫn nhịp nhàng theo từng vòng xoay của người điêu luyện trong nghề, những sản phẩm cụ làm ra được đánh giá cao.

 Mặc dù tuổi đã cao, nhưng cụ Trương Thị Gạch vẫn tham gia trình diễn các công đoạn làm gốm cho du khách và người dân khi đến tham quan và tìm hiểu về gốm Bàu Trúc.
Mặc dù tuổi đã cao, nhưng cụ Trương Thị Gạch vẫn tham gia trình diễn các công đoạn làm gốm cho du khách và người dân khi đến tham quan và tìm hiểu về gốm Bàu Trúc

Chia sẻ về nghề, cụ Gạch cho hay, từ thời con gái, cụ đã được mẹ truyền dạy làm gốm thủ công. Đến năm 20 tuổi, cụ đã thạo nghề. “Thời trước, con trai làm nương rẫy, làm đất, con gái thì học làm gốm. Gần 60 năm theo nghề, cụ Gạch dường như đã trải qua đủ cung bậc cảm xúc cùng với gốm", cụ Gạch cho biết.

Người trẻ học nghề và giữ nghề gốm truyền thống.
Người trẻ học nghề và giữ nghề gốm truyền thống.

“Ban ngày thì làm, tối về phải suy nghĩ làm sao cho có một tác phẩm đẹp. Làm sao để đưa được cái hồn vào sản phẩm, đó mới là khó. Đến giờ, niềm vui của bà là vẫn còn sức khỏe để làm gốm, truyền nghề cho các con, cháu để giữ gìn tinh hoa của đồng bào mình", cụ Gạch chia sẻ thêm.

Để có được những sản phẩm gốm tinh xảo, đẹp mắt, người làm phải trải qua nhiều công đoạn.
Để có được những sản phẩm gốm tinh xảo, đẹp mắt, người làm phải trải qua nhiều công đoạn

Tương tự, hơn 30 năm gắn với nghề gốm, bà Đàng Thị Liễu (60 tuổi) cho biết, để làm nên một món đồ gốm thì dễ, nhưng làm một sản phẩm độc đáo, đáp ứng được nhu cầu của khách hàng thì ngày một khó.

Làm gốm Bàu Trúc luôn đòi hỏi sự kỳ công và tỉ mỉ. Nhìn chưa ưa mắt là đập bẹp để làm lại
Làm gốm Bàu Trúc luôn đòi hỏi sự kỳ công và tỉ mỉ. Nhìn chưa ưa mắt là đập bẹp để làm lại

“Nếu không có sự quyết tâm, kiên trì thì không làm được. Nhiều lần, khi sản phẩm hình thành, nhưng nhìn chưa ưa mắt là đập bẹp rồi nhào đất để làm lại. Làm khi nào thấy đẹp và ưng ý mới thôi. Gốm Chăm Ninh Thuận làm hoàn toàn thủ công, không có khuôn, nên mỗi sản phẩm đều mang một đặc trưng riêng”, bà Liễu cho hay.

Thợ làm gốm thực hiện công đoạn tạo hoa văn cho gốm trước khi đem đi nung.
Thợ làm gốm thực hiện công đoạn tạo hoa văn cho gốm trước khi đem đi nung

Theo anh Phú Thanh Ngọc (29 tuổi, đang làm tại HTX gốm Bàu Trúc), để có được một sản phẩm gốm đẹp, thường có nhiều công đoạn. Trong đó, có thể kể đến như nhào đất, tạo hình, trang trí, hong khô rồi đem nung. Trong đó, khâu tạo hình và trang trí đòi hỏi người làm phải có sự tỉ mỉ, có sự sáng tạo. Trước khi hoàn thành tác phẩm nghệ thuật, người thợ sẽ dùng một tấm vải mỏng chà nhẹ lên đồ gốm để tạo độ láng, mịn.

HTX gốm Bàu Trúc hiện có hơn 50 lao động, với thu nhập ổn định trung bình từ 4-5 triệu đồng/tháng.
HTX gốm Bàu Trúc hiện có hơn 50 lao động, với thu nhập ổn định trung bình từ 4-5 triệu đồng/tháng

“Hiện nay, HTX gốm Bàu Trúc giúp cho nhiều người thu nhập ổn định từ 4-5 triệu đồng/tháng”, anh Ngọc cho biết.

Anh Phú Thanh Ngọc đang tỉ mỉ vẽ hoa văn cho sản phẩm gốm.
Anh Phú Thanh Ngọc đang tỉ mỉ vẽ hoa văn cho sản phẩm gốm

Anh Phú Hữu Minh Thuần, Giám đốc HTX gốm Bàu Trúc, cho biết: Làng nghề gốm Bàu Trúc đã có từ lâu đời, là một trong những làng nghề cổ xưa nhất ở Đông Nam Á.

Nghề làm gốm ở Bàu Trúc vốn là nghề dành riêng cho phụ nữ; đàn ông chỉ đi hái củi, đào đất, gánh rơm phụ giúp lúc nung gốm. Những năm gần đây, thị trường ưa chuộng những sản phẩm gốm có kích thước to lớn, nặng hàng chục kg, thậm chí nặng cả tấn nên trong làng Bàu Trúc ngày càng có nhiều nam thanh niên, đàn ông trung niên học nghề và làm nhiều sản phẩm.

Anh Phú Hữu Minh Thuần – Giám đốc HTX gốm Bàu Trúc giới thiệu với khách về các sản phẩm gốm.
Anh Phú Hữu Minh Thuần – Giám đốc HTX gốm Bàu Trúc giới thiệu với khách về các sản phẩm gốm

Trước năm 1997, đây chỉ là làng nghề bình thường, bà con làm gốm để đổi thóc, đổi gạo, hoặc làm trang trí. Tuy nhiên, những năm qua, cùng với chính sách của các cấp, các ngành, nghề làm gốm Bàu Trúc đã phát triển ổn định, đầu ra của sản phẩm cũng được cải thiện.

Đa dạng sản phẩm về gốm tại làng nghề gốm Bàu Trúc
Đa dạng sản phẩm về gốm tại làng nghề gốm Bàu Trúc

Tại HTX gốm Bàu Trúc, hiện có hơn 50 lao động có thu nhập ổn định. Hiện nay, bên cạnh việc mở rộng thị trường gốm, làng nghề đẩy mạnh việc phát triển làng nghề gắn du lịch thông qua hoạt động trải nghiệm làm gốm.

Theo thời gian, người làm gốm Bàu Trúc cũng linh hoạt chế tác ra các sản phẩm phù hợp với thời đại, không cứng nhắc vào những sản phẩm đặc trưng như trước. Hiện nay, HTX đang sản xuất 3 dòng sản phẩm gốm chủ đạo, là đồ gốm gia dụng, đồ gốm tâm linh và gốm mỹ nghệ. Khách du lịch đến trải nghiệm ngày càng nhiều, nhờ đó sản phẩm gốm được quảng bá rộng rãi, đem lại thu nhập đáng kể cho người dân. 

Làng gốm Bàu Trúc đang hướng đến phát triển làng nghề gắn với du lịch trải nghiệm.
Làng gốm Bàu Trúc đang hướng đến phát triển làng nghề gắn với du lịch trải nghiệm

"Bên cạnh đó, các chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, chính sách phát triển làng nghề của các cấp, các ngành và của tỉnh Ninh Thuận đã đang thúc đẩy làng nghề đang hồi sinh mạnh mẽ”, anh Thuần chia sẻ thêm.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Cầu mây Việt Nam làm lên lịch sử khi lần đầu tiên vô địch World Cup

Cầu mây Việt Nam làm lên lịch sử khi lần đầu tiên vô địch World Cup

Thể thao - Giải trí - Hoàng Minh - 2 giờ trước
Đội tuyển cầu mây nữ Việt Nam đã làm nên lịch sử khi lần đầu tiên đăng quang tại World Cup cầu mây, sau chiến thắng nghẹt thở 2-1 trước Đội tuyển Thái Lan trong trận chung kết nội dung 4 người nữ.
Ca mắc sởi xuất hiện ở 9/9 huyện, thị, thành phố, Lào Cai đẩy nhanh tốc độ phủ vaccine

Ca mắc sởi xuất hiện ở 9/9 huyện, thị, thành phố, Lào Cai đẩy nhanh tốc độ phủ vaccine

Sức khỏe - Minh Nhật - 2 giờ trước
Lào Cai đã ghi nhận 2.279 ca mắc sởi tại 9/9 huyện, thị xã, thành phố. Các ca mắc chủ yếu trong độ tuổi từ 18 tháng đến 5 tuổi, nhóm có tỷ lệ mắc cao tiếp theo là trẻ 6-19 tuổi và chưa tiêm/chưa tiêm đủ 2 mũi vắc xin, một số trẻ mắc khi dưới 9 tháng tuổi.
Lễ hội PuTaLeng tại Lai Châu: Về miền đỗ quyên rực rỡ

Lễ hội PuTaLeng tại Lai Châu: Về miền đỗ quyên rực rỡ

Du lịch - Minh Nhật - 2 giờ trước
Tối 21/3, Lễ hội PuTaLeng huyện Tam Đường lần thứ II, năm 2025 với chủ đề “Về miền đỗ quyên rực rỡ” đã khai mạc tại hồ Mường Lự, huyện Tam Đường (tỉnh Lai Châu).
Gia Lai: Xử phạt 42,5 triệu đồng đối với

Gia Lai: Xử phạt 42,5 triệu đồng đối với "Thần y" khám - chữa bệnh

Tin tức - Ngọc Thu - 2 giờ trước
UBND huyện Đak Đoa (tỉnh Gia Lai) vừa ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế với ông Nguyễn Văn Kiên (SN 1985, trú tại thôn 3, xã Hải Yang, huyện Đak Đoa) với số tiền 42,5 triệu đồng với hành vi sử dụng hình thức mê tín trong khám - chữa bệnh và hành vi khám - chữa bệnh khi chưa được cấp chứng chỉ hành nghề.
Kiệt tác nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum

Kiệt tác nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum

Media - BDT - 3 giờ trước
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 22/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Rực rỡ sắc màu thổ cẩm Na Hang. Kiệt tác nhà thờ gỗ hơn 100 tuổi ở Kon Tum. Nữ cán bộ tận tâm với bon làng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đẹp hoang sơ Khu bảo tồn Đồng Tháp Mười

Đẹp hoang sơ Khu bảo tồn Đồng Tháp Mười

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 21/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Lễ hội Chợ Phong Lưu Khâu Vai năm 2025. Đẹp hoang sơ Khu bảo tồn Đồng Tháp Mười. “Giữ lửa” tiếng Tày cho học sinh vùng cao. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo doanh nghiệp nhà nước phải tiên phong trong tăng tốc, bứt phá tăng trưởng

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo doanh nghiệp nhà nước phải tiên phong trong tăng tốc, bứt phá tăng trưởng

Thời sự - Hương Trà - 3 giờ trước
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 09/CT-TTg về nhiệm vụ, giải pháp của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) góp phần tăng trưởng kinh tế hai con số, phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Bàn giao bộ nhạc cụ ngũ âm cho xã Giục Tượng

Bàn giao bộ nhạc cụ ngũ âm cho xã Giục Tượng

Tin tức - Thái Phi - 3 giờ trước
Vừa qua, tại Nhà văn hóa ấp Tân Hưng, xã Giục Tượng, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Kiên Giang phối hợp với UBND xã Giục Tượng tổ chức Lễ bàn giao bộ nhạc cụ ngũ âm cho Đội văn nghệ truyền thống dân tộc Khmer ấp Tân Hưng.
Hơn 15ha rừng ở Tuyên Quang bị cháy, hàng nghìn người đang dập lửa - Cảnh báo hỏa hoạn và nguy cơ cháy rừng

Hơn 15ha rừng ở Tuyên Quang bị cháy, hàng nghìn người đang dập lửa - Cảnh báo hỏa hoạn và nguy cơ cháy rừng

Tin tức - Minh Nhật - 3 giờ trước
Tính đến hiện tại, đám cháy rừng xảy ra ở Tuyên Quang chưa được dập tắt hoàn toàn. Sơ bộ đã có trên 15ha rừng bị cháy.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Nhiều nội dung quan trọng được triển khai tại Hội nghị sinh hoạt Giáo hội của các tỉnh thành phía Nam

Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Nhiều nội dung quan trọng được triển khai tại Hội nghị sinh hoạt Giáo hội của các tỉnh thành phía Nam

Dân tộc - Tôn giáo - H. Diệu - N. Tâm - 3 giờ trước
Ngày 21-3, tại TP. Hồ Chí Minh, Văn phòng Ban Thường trực Giáo hội Phật giáo Việt Nam( GHPGVN), Hội đồng Trị sự phía Nam - Thiền viện Quảng Đức, tổ chức Hội nghị sinh hoạt Giáo hội của các tỉnh thành phía Nam. Tham dự và minh chứng có các Trưởng lão hòa thượng: Thích Thiện Nhơn, Phó Pháp chủ Hội đồng Chứng minh, Chủ tịch Hội đồng Trị sự kiêm Trưởng ban Tăng sự Trung ương GHPGVN; Tăng Nô, Phó Pháp chủ Hội đồng Chứng minh; Thích Như Niệm, Phó Thư ký Hội đồng Chứng minh; Thích Thiện Pháp, Ủy viên Thường trực Hội đồng Chứng minh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự, cùng các chư vị Trưởng lão Hòa thượng Ủy viên Thường trực, Thành viên Hội đồng Chứng minh; Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự, cùng chư vị Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự; sự tham dự của chư tôn đức Hội đồng Trị sự, Ban, Viện T.Ư, 34 tỉnh, thành phía Nam.
Ninh Thuận: Công bố xã Thành Hải đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu

Ninh Thuận: Công bố xã Thành Hải đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu

Tin tức - Thái Sơn Ngọc - 4 giờ trước
Tối 21/3, tại TP. Phan Rang- Tháp Chàm, UBND tỉnh Ninh Thuận tổ chức Lễ công bố và trao quyết định xã Thành Hải đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về lĩnh vực Giáo dục- Y tế năm 2024. Đây là xã đầu tiên có đồng bào Chăm sinh sống của tỉnh Ninh Thuận đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Đến dự có các ông, bà: Trần Minh Lực, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Long Biên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Châu Thị Thanh Hà, Bí thư Thành ủy Phan Rang- Tháp Chàm và lãnh đạo các sở ngành trên địa bàn tỉnh.