Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thăm làng gốm của người Chăm nổi tiếng ở Ninh Thuận

T.Nhân-H.Trường - 18:15, 22/09/2024

Gốm Bàu Trúc của người Chăm Ninh Thuận mang đặc trưng bởi nhiều nét riêng, từ cách làm cho đến cách nung để có những sản phẩm độc đáo nhất. Do vậy, làng nghề gốm ở Ninh Thuận không chỉ nổi tiếng bởi những sản phẩm chất lượng, mà còn là điểm đến trải nghiệm ấn tượng với nhiều du khách trong và ngoài nước.

Làng gốm Bàu Trúc ở thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.
Làng gốm Bàu Trúc ở thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận

Gốm Chăm là nét văn hóa độc đáo còn được gìn giữ đến ngày nay. Hiện nghề làm gốm Chăm còn lưu giữ tại 2 địa phương là Ninh Thuận và Bình Thuận. Tuy vậy, nổi tiếng hơn cả vẫn là làng gốm Bàu Trúc (Ninh Thuận).

Làng nghề gốm Bàu Trúc nằm ven Quốc lộ 1A thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận), cách Tp. Phan Rang - Tháp Chàm 10km về hướng Nam. Trải qua hàng ngàn năm, đến nay, nghệ thuật làm gốm của đồng bào Chăm ở làng nghề Bàu Trúc vẫn được gìn giữ và phát triển.

Năm 2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận nghệ thuật làm gốm truyền thống Bàu Trúc là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.Tháng 11/2022, nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Đặc trưng của gốm Bàu Trúc, là quá trình chế tác không sử dụng bàn xoay mà nghệ nhân sẽ dùng tay di chuyển xung quanh để tạo hình. Các nghệ nhân ở HTX gốm Bàu Trúc (thị trấn Phước Dân, huyện Nình Phước), cho biết, cách tạo nên sản phẩm gốm theo kiểu “làm bằng tay, xoay bằng mông”, không hề có máy móc nào tham gia kể từ khâu nhồi đất cho đến khi gốm ra lò.

Làng gốm Bàu Trúc có từ lâu đời và là làng nghề cổ xưa nhất Đông Nam Á.
Làng gốm Bàu Trúc có từ lâu đời và là làng nghề cổ xưa nhất Đông Nam Á

Nguyên liệu sử dụng của gốm Bàu Trúc, là đất sét được khai thác tại vùng bờ sông Quao, có độ dẻo, mịn và nhiều đặc tính đặc biệt khác. Quá trình nung gốm từ 6 đến 10 tiếng tùy độ dày và sử dụng lò nung gốm lộ thiên, nguyên liêu đốt lò nung gồm củi, rơm.

Gốm Bàu Trúc mang nét độc đáo riêng, hoàn toàn làm bằng thủ công.
Gốm Bàu Trúc mang nét độc đáo riêng, hoàn toàn làm bằng thủ công

“Từ trước đến nay, người dân đã gắn bó với gốm. Chính nghề gốm đã giúp nhiều gia đình người Chăm ở Ninh Thuận có được cơm ăn, áo mặc và có thu nhập ổn định”, cụ Trượng Thị Gạch (80 tuổi) - Nghệ nhân ở làng gốm Bàu Trúc chia sẻ.

Cụ Trương Thị Gạch là nghệ nhân cao tuổi nhất ở làng nghề gốm Bàu Trúc
Cụ Trượng Thị Gạch là nghệ nhân cao tuổi nhất ở làng nghề gốm Bàu Trúc

Cụ Gạch là một trong những nghệ nhân cao tuổi nhất ở HTX gốm Bàu Trúc hiện vẫn đang giữ nghề. Công việc chính của cụ, là trình diễn các công đoạn làm gốm cho du khách và người dân khi đến tham quan và tìm hiểu về gốm Bàu Trúc. Mặc dù tuổi cao, nhưng bắt tay vào việc, đôi tay cụ vẫn nhịp nhàng theo từng vòng xoay của người điêu luyện trong nghề, những sản phẩm cụ làm ra được đánh giá cao.

 Mặc dù tuổi đã cao, nhưng cụ Trương Thị Gạch vẫn tham gia trình diễn các công đoạn làm gốm cho du khách và người dân khi đến tham quan và tìm hiểu về gốm Bàu Trúc.
Mặc dù tuổi đã cao, nhưng cụ Trương Thị Gạch vẫn tham gia trình diễn các công đoạn làm gốm cho du khách và người dân khi đến tham quan và tìm hiểu về gốm Bàu Trúc

Chia sẻ về nghề, cụ Gạch cho hay, từ thời con gái, cụ đã được mẹ truyền dạy làm gốm thủ công. Đến năm 20 tuổi, cụ đã thạo nghề. “Thời trước, con trai làm nương rẫy, làm đất, con gái thì học làm gốm. Gần 60 năm theo nghề, cụ Gạch dường như đã trải qua đủ cung bậc cảm xúc cùng với gốm", cụ Gạch cho biết.

Người trẻ học nghề và giữ nghề gốm truyền thống.
Người trẻ học nghề và giữ nghề gốm truyền thống.

“Ban ngày thì làm, tối về phải suy nghĩ làm sao cho có một tác phẩm đẹp. Làm sao để đưa được cái hồn vào sản phẩm, đó mới là khó. Đến giờ, niềm vui của bà là vẫn còn sức khỏe để làm gốm, truyền nghề cho các con, cháu để giữ gìn tinh hoa của đồng bào mình", cụ Gạch chia sẻ thêm.

Để có được những sản phẩm gốm tinh xảo, đẹp mắt, người làm phải trải qua nhiều công đoạn.
Để có được những sản phẩm gốm tinh xảo, đẹp mắt, người làm phải trải qua nhiều công đoạn

Tương tự, hơn 30 năm gắn với nghề gốm, bà Đàng Thị Liễu (60 tuổi) cho biết, để làm nên một món đồ gốm thì dễ, nhưng làm một sản phẩm độc đáo, đáp ứng được nhu cầu của khách hàng thì ngày một khó.

Làm gốm Bàu Trúc luôn đòi hỏi sự kỳ công và tỉ mỉ. Nhìn chưa ưa mắt là đập bẹp để làm lại
Làm gốm Bàu Trúc luôn đòi hỏi sự kỳ công và tỉ mỉ. Nhìn chưa ưa mắt là đập bẹp để làm lại

“Nếu không có sự quyết tâm, kiên trì thì không làm được. Nhiều lần, khi sản phẩm hình thành, nhưng nhìn chưa ưa mắt là đập bẹp rồi nhào đất để làm lại. Làm khi nào thấy đẹp và ưng ý mới thôi. Gốm Chăm Ninh Thuận làm hoàn toàn thủ công, không có khuôn, nên mỗi sản phẩm đều mang một đặc trưng riêng”, bà Liễu cho hay.

Thợ làm gốm thực hiện công đoạn tạo hoa văn cho gốm trước khi đem đi nung.
Thợ làm gốm thực hiện công đoạn tạo hoa văn cho gốm trước khi đem đi nung

Theo anh Phú Thanh Ngọc (29 tuổi, đang làm tại HTX gốm Bàu Trúc), để có được một sản phẩm gốm đẹp, thường có nhiều công đoạn. Trong đó, có thể kể đến như nhào đất, tạo hình, trang trí, hong khô rồi đem nung. Trong đó, khâu tạo hình và trang trí đòi hỏi người làm phải có sự tỉ mỉ, có sự sáng tạo. Trước khi hoàn thành tác phẩm nghệ thuật, người thợ sẽ dùng một tấm vải mỏng chà nhẹ lên đồ gốm để tạo độ láng, mịn.

HTX gốm Bàu Trúc hiện có hơn 50 lao động, với thu nhập ổn định trung bình từ 4-5 triệu đồng/tháng.
HTX gốm Bàu Trúc hiện có hơn 50 lao động, với thu nhập ổn định trung bình từ 4-5 triệu đồng/tháng

“Hiện nay, HTX gốm Bàu Trúc giúp cho nhiều người thu nhập ổn định từ 4-5 triệu đồng/tháng”, anh Ngọc cho biết.

Anh Phú Thanh Ngọc đang tỉ mỉ vẽ hoa văn cho sản phẩm gốm.
Anh Phú Thanh Ngọc đang tỉ mỉ vẽ hoa văn cho sản phẩm gốm

Anh Phú Hữu Minh Thuần, Giám đốc HTX gốm Bàu Trúc, cho biết: Làng nghề gốm Bàu Trúc đã có từ lâu đời, là một trong những làng nghề cổ xưa nhất ở Đông Nam Á.

Nghề làm gốm ở Bàu Trúc vốn là nghề dành riêng cho phụ nữ; đàn ông chỉ đi hái củi, đào đất, gánh rơm phụ giúp lúc nung gốm. Những năm gần đây, thị trường ưa chuộng những sản phẩm gốm có kích thước to lớn, nặng hàng chục kg, thậm chí nặng cả tấn nên trong làng Bàu Trúc ngày càng có nhiều nam thanh niên, đàn ông trung niên học nghề và làm nhiều sản phẩm.

Anh Phú Hữu Minh Thuần – Giám đốc HTX gốm Bàu Trúc giới thiệu với khách về các sản phẩm gốm.
Anh Phú Hữu Minh Thuần – Giám đốc HTX gốm Bàu Trúc giới thiệu với khách về các sản phẩm gốm

Trước năm 1997, đây chỉ là làng nghề bình thường, bà con làm gốm để đổi thóc, đổi gạo, hoặc làm trang trí. Tuy nhiên, những năm qua, cùng với chính sách của các cấp, các ngành, nghề làm gốm Bàu Trúc đã phát triển ổn định, đầu ra của sản phẩm cũng được cải thiện.

Đa dạng sản phẩm về gốm tại làng nghề gốm Bàu Trúc
Đa dạng sản phẩm về gốm tại làng nghề gốm Bàu Trúc

Tại HTX gốm Bàu Trúc, hiện có hơn 50 lao động có thu nhập ổn định. Hiện nay, bên cạnh việc mở rộng thị trường gốm, làng nghề đẩy mạnh việc phát triển làng nghề gắn du lịch thông qua hoạt động trải nghiệm làm gốm.

Theo thời gian, người làm gốm Bàu Trúc cũng linh hoạt chế tác ra các sản phẩm phù hợp với thời đại, không cứng nhắc vào những sản phẩm đặc trưng như trước. Hiện nay, HTX đang sản xuất 3 dòng sản phẩm gốm chủ đạo, là đồ gốm gia dụng, đồ gốm tâm linh và gốm mỹ nghệ. Khách du lịch đến trải nghiệm ngày càng nhiều, nhờ đó sản phẩm gốm được quảng bá rộng rãi, đem lại thu nhập đáng kể cho người dân. 

Làng gốm Bàu Trúc đang hướng đến phát triển làng nghề gắn với du lịch trải nghiệm.
Làng gốm Bàu Trúc đang hướng đến phát triển làng nghề gắn với du lịch trải nghiệm

"Bên cạnh đó, các chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, chính sách phát triển làng nghề của các cấp, các ngành và của tỉnh Ninh Thuận đã đang thúc đẩy làng nghề đang hồi sinh mạnh mẽ”, anh Thuần chia sẻ thêm.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
MB Dream Home – Giải pháp tài chính đột phá cho khách hàng trẻ

MB Dream Home – Giải pháp tài chính đột phá cho khách hàng trẻ

“MB Dream Home” là minh chứng rõ nét cho sự nhạy bén của đội ngũ lãnh đạo Ngân hàng Quân đội (MB) trong việc nắm bắt nhu cầu thị trường. Gói vay này không chỉ xuất phát từ chiến lược kinh doanh mà còn dựa trên phân tích chính xác về tâm lý, nhu cầu và hành vi tiêu dùng của giới trẻ hiện nay.
Tin nổi bật trang chủ
Giáo hội Phật giáo Việt Nam kêu gọi ủng hộ nạn nhân động đất tại Myanmar và Thái Lan

Giáo hội Phật giáo Việt Nam kêu gọi ủng hộ nạn nhân động đất tại Myanmar và Thái Lan

Dân tộc - Tôn giáo - H. Phúc - 3 phút trước
Thay mặt Hội đồng Chứng minh và Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Nhơn - Phó Pháp chủ Hội đồng Chứng minh, Chủ tịch Hội đồng Trị sự vừa gửi thư thăm hỏi đến Đức Tăng thống Phật giáo Myanmar Bhadanta Sandimar Bhivamsa.
Phú Thọ: Có khoảng 30 sự kiện, hoạt động sẽ diễn ra dịp Giỗ Tổ

Phú Thọ: Có khoảng 30 sự kiện, hoạt động sẽ diễn ra dịp Giỗ Tổ

Tin tức - PV - 7 phút trước
Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, ngành du lịch tỉnh đã phối hợp với các doanh nghiệp du lịch, các đơn vị lữ hành ra mắt khoảng 30 sự kiện, hoạt động nhằm kích cầu và thu hút khách du lịch đến Phú Thọ trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm 2025.
Tỉnh đầu tiên trên cả nước hoàn thành bệnh án điện tử

Tỉnh đầu tiên trên cả nước hoàn thành bệnh án điện tử

Khoa học - Công nghệ - Minh Nhật - 12 phút trước
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn, đến nay, Bắc Ninh đã hoàn thành bệnh án điện tử, là tỉnh đầu tiên trong cả nước đã thực hiện được việc này.
Cảnh báo trang facebook có tick xanh giả mạo Bộ Tài chính

Cảnh báo trang facebook có tick xanh giả mạo Bộ Tài chính

Tin tức - Minh Nhật - 35 phút trước
Gần đây, Bộ Tài chính nhận được thông tin phản ánh trang facebook có tên “Tiếp nhận Xử lý Thu hồi và Hoàn Trả Vốn Treo” sử dụng hình ảnh và thông tin của Bộ Tài chính, tự nhận là đại diện Bộ Tài chính “thu hồi tiền” cho các nạn nhân bị lừa đảo qua mạng. Bộ Tài chính khẳng định, đây là facebook giả mạo Bộ Tài chính. Người dân, doanh nghiệp cần cảnh giác cao trước các bài đăng trên facebook này.
Gắn biển công trình chào mừng Kỷ niệm 50 năm thành lập Tổng Công ty Điện lực miền Trung

Gắn biển công trình chào mừng Kỷ niệm 50 năm thành lập Tổng Công ty Điện lực miền Trung

Trang địa phương - Ngọc Chí - 1 giờ trước
Công ty Điện lực Kon Tum (PC Kon Tum) vừa tổ chức Lễ gắn biển công trình “Lắp đặt dây chống sét trên các đường dây trung áp khu vực huyện Kon Rẫy, Kon Plông, tỉnh Kon Tum năm 2025” chào mừng Kỷ niệm 50 năm thành lập Tổng Công ty Điện lực miền Trung (07/10/1975 - 07/10/2025) và Đại hội Đảng bộ Tổng Công ty Điện lực miền Trung lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Cụm Tháp Chăm hơn 800 năm tuổi ở Ninh Thuận

Cụm Tháp Chăm hơn 800 năm tuổi ở Ninh Thuận

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 1/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Múa Lân - Sư - Rồng TP. Hồ Chí Minh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cụm Tháp Chăm hơn 800 năm tuổi ở Ninh Thuận. A Thu - Người gìn giữ hồn cốt văn hóa Xơ Đăng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Bà Lê Nữ Thùy Dương và Công ty Golf Long Thành đóng góp 55 tỷ đồng xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh Đồng Nai

Bà Lê Nữ Thùy Dương và Công ty Golf Long Thành đóng góp 55 tỷ đồng xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh Đồng Nai

Nhịp cầu nhân ái - Duy Chí - 1 giờ trước
UBND tỉnh Đồng Nai vừa tổ chức Lễ phát động Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát. Dự kiến đến trước ngày 02/9/2025, trên địa bàn tỉnh không còn nhà tạm, nhà dột nát. Dịp này, bà Lê Nữ Thùy Dương và Công ty Golf Long Thành đã đóng góp 55 tỷ đồng vào Chương trình.
Chủ tịch nước Lương Cường và Nhà vua Bỉ Philippe thăm Hoàng thành Thăng Long

Chủ tịch nước Lương Cường và Nhà vua Bỉ Philippe thăm Hoàng thành Thăng Long

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Sáng 1/4, Chủ tịch nước Lương Cường và phu nhân cùng Nhà Vua Philippe và Hoàng hậu Vương quốc Bỉ đã có chuyến tham quan Hoàng thành Thăng Long.
Đắk Nông: Người có uy tín khẳng định vai trò trong vùng đồng bào DTTS

Đắk Nông: Người có uy tín khẳng định vai trò trong vùng đồng bào DTTS

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 4 giờ trước
Toàn tỉnh Đắk Nông có 310 Người có uy tín trong đồng bào DTTS. Ở cơ sở, đội ngũ những Người có uy tín đóng vai trò quan trọng trong tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển; xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
An Giang: Mở rộng điều tra, bắt tạm giam thêm 8 đối tượng môi giới mại dâm

An Giang: Mở rộng điều tra, bắt tạm giam thêm 8 đối tượng môi giới mại dâm

Pháp luật - Tào Đạt - Tiến Tầm - 4 giờ trước
Mở rộng điều tra vụ án “Môi giới mại dâm” và “Mua dâm người dưới 18 tuổi” vừa bị lực lượng Công an triệt phá, sáng 1/4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh An Giang cho biết vừa ra Quyết định khởi tố, bắt tạm giam thêm 8 bị can về tội “Môi giới mại dâm”.
Thanh Hóa: Trưng bày hàng 100 tư liệu, hiện vật quý về chiến thắng Hàm Rồng

Thanh Hóa: Trưng bày hàng 100 tư liệu, hiện vật quý về chiến thắng Hàm Rồng

Sắc màu 54 - Quỳnh Trâm - 4 giờ trước
Nhân dịp kỷ niệm 60 năm chiến thắng Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa tổ chức trưng bày, giới thiệu hàng trăm hiện vật, tư liệu lịch sử phục vụ du khách tới thăm quan.