Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Tẳng cảu” của người phụ nữ Thái trong cuộc sống hiện đại

Văn Hoa - 10:00, 30/06/2021

Đối với người phụ nữ dân tộc Thái (Thái đen), tẳng cảu không chỉ là búi tóc lên đỉnh đầu, mà nó còn biểu hiện lòng thủy chung son sắt vĩnh viễn không thay đổi trong lối sống, đạo đức hôn nhân người Thái. Trong xã hội hiện đại, người phụ nữ Thái vượt ra khỏi bản làng để khẳng định mình trên nhiều lĩnh vực công việc khác nhau, việc giữ gìn “tẳng cảu” của phụ nữ Thái là điều không hề dễ.

Tẳng cảu là sợi dây kết nối giữa tâm hồn người phụ nữ Thái với trách nhiệm của họ đối với gia đình. Ảnh Ca Chung
Tẳng cảu là sợi dây kết nối giữa tâm hồn người phụ nữ Thái với trách nhiệm của họ đối với gia đình. Ảnh Ca Chung

Với những người phụ nữ dân tộc Thái, búi tóc được gọi là  tẳng cảu (có nơi gọi là tẳng cẩu) gắn liền với nghi lễ quan trọng nhất của người làm dâu: Lễ tẳng cảu (búi tóc ngược) trong ngày cưới. Sau nghi lễ này, mái tóc được tẳng cảu không chỉ là vẻ đẹp của người phụ nữ Thái mà còn khẳng định sự thủy chung, kính trọng của họ đối với nhà chồng.

Ông Ca Chung, nhà nghiên cứu văn hóa Thái cho biết, khi nói về sự thủy chung của phụ nữ, người Thái có hai câu tục ngữ liên quan đến tẳng cảu như sau: “Nuốt tềm cãng xòn báo nhẵng đảy/ Pẳn cảu tẳng nả đén xòn xào báu pền” (có nghĩa: Râu đầy cằm giả làm trai vẫn được/ Tóc đã búi ngược giả làm gái sao nên); hay “Cỗn trãi pháư mĩ xòng mĩa hặn thảu/ Phủ nhĩnh pháư mĩ pẳn cảu nháư tạu tài” (nghĩa là: Đàn ông ước có hai vợ tận già/ Đàn bà ước có búi tóc ngược mượt đến chết).

Theo quan niệm của người Thái, tẳng cảu là dấu hiệu khẳng định người phụ nữ đã có chồng. Khi đã về làm dâu, mái tóc ấy vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt, chỉ khi chồng chết mới được thả búi tóc xuống và búi đằng sau thành bà goá. Đây chính là nét đẹp văn hoá truyền thống và là khuôn phép, lối sống đạo đức để bảo vệ hạnh phúc, hôn nhân gia đình của người Thái.

Chính vì ý nghĩa đó, với nhịp sống hiện đại, trước yêu cầu trong thực tiễn cuộc sống và công việc, tẳng cảu hay không đang là bài toán khó với người phụ nữ Thái. Với công nhân, làm sao để mặc đồ bảo hộ lao động khi làm việc trong các khu công nghiệp; với phụ nữ công sở, làm sao phối đồ hiện đại với tẳng cảu;  khi tẳng cảu khó đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông…

Để thích nghi với cuộc sống mới, nhiều phụ nữ Thái đã xin phép tổ tiên, bố mẹ và chồng để thả tóc tạm thời trong quá trình làm việc, sau đó họ tẳng cảu lại, hoặc khi mới về nhà chồng có thể xin phép không tẳng cảu từ đầu. Những người phụ nữ thả tóc không có nghĩa là họ quên đi phong tục ngàn đời, mà đơn giản để thích ứng với cuộc sống hiện đại. Việc sản xuất ra chiếc mũ bảo hiểm có chóp, đã giải được bài toán khó cho những phụ nữ vẫn muốn tẳng cảu khi tham gia giao thông.

Theo quan niệm của người Thái, khi đã về làm dâu, mái tóc Tẳng cảu vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt. Ảnh Ca Chung
Theo quan niệm của người Thái, khi đã về làm dâu, mái tóc tẳng cảu vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt (Ảnh Ca Chung)

Nói về nguyên nhân không tẳng cảu, Bà Lò Thị Luyến, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên khóa XIV (nguyên là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Điện Biên) cho biết: Do công việc bận rộn, bản thân bà không thể tẳng cảu mặc dù bà cũng lấy chồng người Thái.

 Khi lấy nhau, hai vợ chồng xin phép và được bố mẹ cả 2 bên nhất trí không tẳng cảu để thuận tiện cho công việc. Bà hay phải đi công tác nên việc giăng tóc phơi và búi tóc cầu kì mất khá nhiều thời gian. Mặc dù bản thân yêu truyền thống, rất thích tẳng cảu nhưng tôi đành chịu. 

Bà Luyến cho biết thêm, ngoài xã hội vẫn có 1 số ít phụ nữ Thái bỏ tẳng cảu xuống (khi hôn nhân không hạnh phúc, chạy theo văn hóa khác, do đặc trưng công việc...) còn những phụ nữ Thái biết lễ nghĩa, thì sau khi lấy chồng muốn bỏ  tẳng cảu xuống thì phải làm lễ xin tổ tiên (những người đã khuất), xin phép các cụ bề trên và chồng, khi nhất trí thì mới được bỏ tẳng cảu.

Có thể thấy rằng, cùng với thời gian, việc giữ gìn tẳng cảu của phụ nữ Thái đang có những thay đổi phù hợp với xã hội hiện đại, nhưng không làm mất đi nét đẹp văn hoá này. Ngoài chiếc áo cóm bó sát thân hình làm toát lên vẻ đẹp tinh khôi như đóa hoa ban nơi núi rừng Tây Bắc, mái tóc tẳng cảu luôn thể hiện vẻ đẹp sắt son trong tâm hồn của mỗi người phụ nữ Thái.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 08:42, 28/03/2024
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 08:37, 28/03/2024
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 08:33, 28/03/2024
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 08:25, 28/03/2024
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 08:24, 28/03/2024
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 08:20, 28/03/2024
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 08:17, 28/03/2024
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 08:05, 28/03/2024
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 07:53, 28/03/2024
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 07:34, 28/03/2024
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.