Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Tẳng cảu” của người phụ nữ Thái trong cuộc sống hiện đại

Văn Hoa - 10:00, 30/06/2021

Đối với người phụ nữ dân tộc Thái (Thái đen), tẳng cảu không chỉ là búi tóc lên đỉnh đầu, mà nó còn biểu hiện lòng thủy chung son sắt vĩnh viễn không thay đổi trong lối sống, đạo đức hôn nhân người Thái. Trong xã hội hiện đại, người phụ nữ Thái vượt ra khỏi bản làng để khẳng định mình trên nhiều lĩnh vực công việc khác nhau, việc giữ gìn “tẳng cảu” của phụ nữ Thái là điều không hề dễ.

Tẳng cảu là sợi dây kết nối giữa tâm hồn người phụ nữ Thái với trách nhiệm của họ đối với gia đình. Ảnh Ca Chung
Tẳng cảu là sợi dây kết nối giữa tâm hồn người phụ nữ Thái với trách nhiệm của họ đối với gia đình. Ảnh Ca Chung

Với những người phụ nữ dân tộc Thái, búi tóc được gọi là  tẳng cảu (có nơi gọi là tẳng cẩu) gắn liền với nghi lễ quan trọng nhất của người làm dâu: Lễ tẳng cảu (búi tóc ngược) trong ngày cưới. Sau nghi lễ này, mái tóc được tẳng cảu không chỉ là vẻ đẹp của người phụ nữ Thái mà còn khẳng định sự thủy chung, kính trọng của họ đối với nhà chồng.

Ông Ca Chung, nhà nghiên cứu văn hóa Thái cho biết, khi nói về sự thủy chung của phụ nữ, người Thái có hai câu tục ngữ liên quan đến tẳng cảu như sau: “Nuốt tềm cãng xòn báo nhẵng đảy/ Pẳn cảu tẳng nả đén xòn xào báu pền” (có nghĩa: Râu đầy cằm giả làm trai vẫn được/ Tóc đã búi ngược giả làm gái sao nên); hay “Cỗn trãi pháư mĩ xòng mĩa hặn thảu/ Phủ nhĩnh pháư mĩ pẳn cảu nháư tạu tài” (nghĩa là: Đàn ông ước có hai vợ tận già/ Đàn bà ước có búi tóc ngược mượt đến chết).

Theo quan niệm của người Thái, tẳng cảu là dấu hiệu khẳng định người phụ nữ đã có chồng. Khi đã về làm dâu, mái tóc ấy vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt, chỉ khi chồng chết mới được thả búi tóc xuống và búi đằng sau thành bà goá. Đây chính là nét đẹp văn hoá truyền thống và là khuôn phép, lối sống đạo đức để bảo vệ hạnh phúc, hôn nhân gia đình của người Thái.

Chính vì ý nghĩa đó, với nhịp sống hiện đại, trước yêu cầu trong thực tiễn cuộc sống và công việc, tẳng cảu hay không đang là bài toán khó với người phụ nữ Thái. Với công nhân, làm sao để mặc đồ bảo hộ lao động khi làm việc trong các khu công nghiệp; với phụ nữ công sở, làm sao phối đồ hiện đại với tẳng cảu;  khi tẳng cảu khó đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông…

Để thích nghi với cuộc sống mới, nhiều phụ nữ Thái đã xin phép tổ tiên, bố mẹ và chồng để thả tóc tạm thời trong quá trình làm việc, sau đó họ tẳng cảu lại, hoặc khi mới về nhà chồng có thể xin phép không tẳng cảu từ đầu. Những người phụ nữ thả tóc không có nghĩa là họ quên đi phong tục ngàn đời, mà đơn giản để thích ứng với cuộc sống hiện đại. Việc sản xuất ra chiếc mũ bảo hiểm có chóp, đã giải được bài toán khó cho những phụ nữ vẫn muốn tẳng cảu khi tham gia giao thông.

Theo quan niệm của người Thái, khi đã về làm dâu, mái tóc Tẳng cảu vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt. Ảnh Ca Chung
Theo quan niệm của người Thái, khi đã về làm dâu, mái tóc tẳng cảu vĩnh viễn không bao giờ được buông, bởi lời thề trọn một lòng thủy chung son sắt (Ảnh Ca Chung)

Nói về nguyên nhân không tẳng cảu, Bà Lò Thị Luyến, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên khóa XIV (nguyên là Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Điện Biên) cho biết: Do công việc bận rộn, bản thân bà không thể tẳng cảu mặc dù bà cũng lấy chồng người Thái.

 Khi lấy nhau, hai vợ chồng xin phép và được bố mẹ cả 2 bên nhất trí không tẳng cảu để thuận tiện cho công việc. Bà hay phải đi công tác nên việc giăng tóc phơi và búi tóc cầu kì mất khá nhiều thời gian. Mặc dù bản thân yêu truyền thống, rất thích tẳng cảu nhưng tôi đành chịu. 

Bà Luyến cho biết thêm, ngoài xã hội vẫn có 1 số ít phụ nữ Thái bỏ tẳng cảu xuống (khi hôn nhân không hạnh phúc, chạy theo văn hóa khác, do đặc trưng công việc...) còn những phụ nữ Thái biết lễ nghĩa, thì sau khi lấy chồng muốn bỏ  tẳng cảu xuống thì phải làm lễ xin tổ tiên (những người đã khuất), xin phép các cụ bề trên và chồng, khi nhất trí thì mới được bỏ tẳng cảu.

Có thể thấy rằng, cùng với thời gian, việc giữ gìn tẳng cảu của phụ nữ Thái đang có những thay đổi phù hợp với xã hội hiện đại, nhưng không làm mất đi nét đẹp văn hoá này. Ngoài chiếc áo cóm bó sát thân hình làm toát lên vẻ đẹp tinh khôi như đóa hoa ban nơi núi rừng Tây Bắc, mái tóc tẳng cảu luôn thể hiện vẻ đẹp sắt son trong tâm hồn của mỗi người phụ nữ Thái.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.