Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tái hiện Lễ Bỏ mả (Pơ thi) của đồng bào dân tộc Gia Rai

PV - 21:30, 18/04/2021

Trong khuôn khổ các hoạt động sự kiện Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam năm 2021, tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Gia Rai đến từ tỉnh Gia Lai đã tái hiện lại Lễ Bỏ mả (Pơ thi) truyền thống của dân tộc mình.

Tượng Kra Kom (tượng nhà mồ) canh gác cho ngôi mả. Ảnh: Diễm Quỳnh
Tượng Kra Kom (tượng nhà mồ) canh gác cho ngôi mả. Ảnh: Diễm Quỳnh

Nói đến Tây Nguyên, người ta thường hay nghĩ đến đại ngàn hùng vĩ trên đất bazan, quê hương của những pho sử thi dài ngút ngắt và là xứ sở của cồng chiêng… Tây Nguyên không chỉ giàu về tài nguyên mà hơn thế còn là vùng đất giàu bản sắc văn hóa.

Lễ Bỏ mả (Pơ Thi) là lễ hội lớn và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của của đồng bào dân tộc Gia Rai. Theo quan niệm của đồng bào dân tộc Gia Rai, sau khi chết, linh hồn của người đã khuất vẫn còn quanh quẩn đâu đó, giữa người chết và người sống vẫn còn mối quan hệ ràng buộc, do vậy hàng ngày người sống vẫn ra thăm mả, quét dọn sạch sẽ và mang cơm nước cho người đã khuất. Chỉ sau khi làm lễ Pơ thi phá bỏ nhà mồ cũ, dựng lên một nhà mồ mới lớn hơn, đẹp hơn thì linh hồn người đã khuất mới được siêu thoát, rời bỏ trần gian để đến với thế giới mới một cách nhẹ nhàng.

Thầy cúng thực hiện các nghi lễ trong lễ Pơ thi. Ảnh: Diễm Quỳnh
Thầy cúng thực hiện các nghi lễ trong lễ Pơ thi. Ảnh: Diễm Quỳnh

Chủ lễ (thầy cúng) phải là già làng có uy tín, am hiểu về phong tục tập quán của dân tộc. Lễ vật trong Lễ Pơ thi gồm có: lợn, gà, rượu… Sau đó, thầy cúng mang lễ vật ra nhà mồ để làm lễ cúng.

Lễ vật trong lễ Pơ thi. Ảnh: Diễm Quỳnh
Lễ vật trong lễ Pơ thi. Ảnh: Diễm Quỳnh

Khi thầy cúng xong người thân của gia đình vào nhà mồ đọc lời cúng bỏ mả và khóc than lần cuối cùng với người chết.

"Này chúng tôi bỏ mả đây
Làm mọi thứ cho ma đây
Xin ma đừng ghét bỏ
Đừng làm hại chúng tôi"

Thầy cúng đọc lời cúng mời các vị thần về thụ hưởng đồ lễ cùng con cháu. Ảnh: Diễm Quỳnh
Thầy cúng đọc lời cúng mời các vị thần về thụ hưởng đồ lễ cùng con cháu. Ảnh: Diễm Quỳnh
Đối với người Gia Rai, lễ bỏ mả là dịp thể hiện tình cảm, trách nhiệm của người đang sống với người đã khuất. Ảnh: Diễm Quỳnh
Đối với người Gia Rai, lễ bỏ mả là dịp thể hiện tình cảm, trách nhiệm của người đang sống với người đã khuất. Ảnh: Diễm Quỳnh

Cồng chiêng nổi lên, tất cả mọi người đứng dậy và bắt đầu màn trình diễn cồng chiêng, múa xoang… đặc sắc để tiễn đưa người đã khuất.

 Thiếu nữ Gia Rai uyển chuyển trong nhịp xoang truyền thống. Ảnh: Diễm Quỳnh
Thiếu nữ Gia Rai uyển chuyển trong nhịp xoang truyền thống. Ảnh: Diễm Quỳnh

Xuyên suốt lễ hội, những ghè rượu cần cứ vơi lại đầy, tiếng cồng chiêng thâu đêm suốt sáng, những vòng xoang nối dài, chân dậm đều, tay cầm tay, đều thành một nhịp, chậm rãi từng bước và luôn di chuyển ngược chiều kim đồng hồ. 

Trai làng bôi bùn đất, đeo mặt nạ hoá trang thành Bram (hồn ma) nhảy múa trong lễ Pơ thi. Ảnh: Diễm Quỳnh
Trai làng bôi bùn đất, đeo mặt nạ hoá trang thành Bram (hồn ma) nhảy múa trong lễ Pơ thi. Ảnh: Diễm Quỳnh
Các chàng trai đóng giả Bram (hồn ma) để đón linh hồn người đã khuất về với tổ tiên, với Yàng. Ảnh: Diễm Quỳnh
Các chàng trai đóng giả Bram (hồn ma) để đón linh hồn người đã khuất về với tổ tiên, với Yàng. Ảnh: Diễm Quỳnh

Không khí náo nhiệt của lễ hội Pơ thi càng đẩy lên đỉnh điểm với nhiều kịch tính khi xuất hiện những chàng trai từ trong rừng chạy ra, thân thể phủ đầy bùn đất và che mặt nạ đóng Bram (hồn ma) để đón linh hồn người đã khuất về với Atâu (tổ tiên) với Yàng.

Lễ Pơ thi như một nghi lễ đánh dấu dự khởi đầu của vòng luân hồi.

Kết thúc buổi lễ, mọi người cùng hòa nhịp cồng chiêng và những điệu múa xoang để giao lưu tình cảm, gắn kết cộng đồng. Ảnh: Diễm Quỳnh.
Kết thúc buổi lễ, mọi người cùng hòa nhịp cồng chiêng và những điệu múa xoang để giao lưu tình cảm, gắn kết cộng đồng. Ảnh: Diễm Quỳnh.

Không đơn thuần chỉ là một cuộc chia ly giữa người sống và người đã khuất, Pơ thi được xem là một Lễ hội văn hóa của đồng bào dân tộc Gia Rai ở Tây Nguyên, nơi mà những nét văn hóa đặc sắc nhất được trình diễn. Lưu giữ được Pơ thi chính là lưu giữ được không gian văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Gia Rai.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Di sản văn hóa nguồn lực để phát triển du lịch miền núi

Di sản văn hóa nguồn lực để phát triển du lịch miền núi

Giữa núi rừng miền Tây xứ Thanh, tiếng chiêng trầm hùng không chỉ là âm thanh, mà còn là nhịp tim, sợi dây gắn kết cộng đồng. Những nghệ nhân đã dành cả đời gìn giữ, trao truyền di sản ấy, tạo nền tảng quý giá cho phát triển du lịch bền vững nơi miền núi Thanh Hóa.
Tin nổi bật trang chủ
Người dân đội mưa xem bắn pháo hoa tầm cao tại Gia Lai

Người dân đội mưa xem bắn pháo hoa tầm cao tại Gia Lai

Tin tức - Ngọc Thu - 1 giờ trước
Tối 2/9, mặc cho cơn mưa rào nặng hạt, hàng ngàn người dân Gia Lai vẫn háo hức đến Quảng trường Đại đoàn kết (phường Pleiku) để xem màn bắn pháo hoa tầm cao trong chương trình nghệ thuật đặc biệt Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Hồ Thác Bà - Hướng tới trung tâm du lịch, nghỉ dưỡng, văn hóa tầm cỡ Quốc tế vào năm 2040

Hồ Thác Bà - Hướng tới trung tâm du lịch, nghỉ dưỡng, văn hóa tầm cỡ Quốc tế vào năm 2040

Du lịch - Tuấn Ninh - Hoàng Yên - 1 giờ trước
Hồ Thác Bà, tỉnh Lào Cai đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch Quốc gia hồ Thác Bà đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 và Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Quốc gia hồ Thác Bà đến năm 2040. Theo đó, xác định hồ Thác Bà là Khu du lịch Quốc gia trọng tâm của vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, với các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với giá trị văn hóa dân tộc và hệ sinh thái hồ.
Khởi đầu năm học mới bằng niềm vui trọn vẹn

Khởi đầu năm học mới bằng niềm vui trọn vẹn

Giáo dục - Lê Hường - 1 giờ trước
Những dãy phòng học mới khang trang đang dần hoàn thiện, cùng với bước chân bền bỉ của thầy cô, già làng, trưởng buôn trên hành trình đến từng nhà vận động học sinh ra lớp. Sự đồng lòng ấy là khởi đầu trọn vẹn cho năm học mới, tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp “trồng người” ở tỉnh Đắk Lắk.
Cà Mau đón hơn 120.000 lượt khách du lịch dịp lễ Quốc khánh 2/9

Cà Mau đón hơn 120.000 lượt khách du lịch dịp lễ Quốc khánh 2/9

Du lịch - Tào Đạt - 2 giờ trước
Theo thông tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau, dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 năm nay, lượng khách tham quan và lưu trú tại các điểm du lịch trên địa bàn tăng vọt so với cùng kỳ.
“Thổi hồn” vào gốm truyền thống

“Thổi hồn” vào gốm truyền thống

Sắc màu 54 - Lê Hường - 3 giờ trước
Sản phẩm gốm của người Mnông nguyên bản màu đen tuyền, không hoa văn, nay được “thổi hồn” bằng các họa tiết như muông thú, cảnh vật thiên nhiên, vật dụng sinh hoạt quen thuộc, gần gũi. Gốm đen được “thổi hồn” sinh động hơn, hấp dẫn hơn, tăng thêm giá trị truyền thống.
Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Hà Nội: Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng, nhiều tuyến đường ở Tây Mỗ và Đại lộ Thăng Long tê liệt

Cơn mưa lớn kéo dài suốt hai ngày qua đã khiến nhiều khu vực tại Hà Nội chìm trong biển nước. Tính đến 15h ngày 27/8, các tuyến đường huyết mạch như Quốc lộ 70 và Đại lộ Thăng Long đoạn qua phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm cũ) bị ngập sâu nghiêm trọng, gây tê liệt giao thông và ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân.
Người dân Cần Thơ ôn lại lịch sử vẻ vang trong chương trình kỷ niệm 80 năm Quốc khánh

Người dân Cần Thơ ôn lại lịch sử vẻ vang trong chương trình kỷ niệm 80 năm Quốc khánh

Tin tức - Tào Đạt - 23:00, 02/09/2025
Họp mặt kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, tại TP. Cần Thơ, thu hút sự quan tâm của hàng nghìn người dân. Đây là dịp quân và dân thành phố ôn lại truyền thống lịch sử vẻ vang, củng cố lòng yêu nước và khát vọng xây dựng Cần Thơ nói riêng và đất nước nói chung ngày càng giàu đẹp.
Mãn nhãn

Mãn nhãn "đại tiệc" pháo hoa mừng Quốc khánh 2/9

Thời sự - Thúy Hồng - 22:44, 02/09/2025
Hàng vạn người dân mãn nhãn chiêm ngưỡng màn bắn pháo hoa rực sáng trên bầu trời Hà Nội chào mừng Quốc khánh 2/9.
Giá trị đọng lại của Điều còn mãi 2025: Xuất sắc, đổi mới, cởi mở và khiêm nhường

Giá trị đọng lại của Điều còn mãi 2025: Xuất sắc, đổi mới, cởi mở và khiêm nhường

Thời sự - Tình Lê - Mỹ Anh - 22:24, 02/09/2025
"Bốn giá trị đọng lại sau chương trình của Hòa nhạc Quốc gia 'Điều còn mãi' chỉ có thể gói gọn trong bốn từ: xuất sắc, đổi mới, cởi mở và khiêm nhường", thạc sĩ quản trị văn hoá Nguyễn Đình Thành khẳng định.
Buôn cổ của đồng bào Ê Đê hút khách dịp Quốc khánh

Buôn cổ của đồng bào Ê Đê hút khách dịp Quốc khánh

Kinh tế - Lê Hường - 20:01, 02/09/2025
Không gian mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người Ê Đê cùng văn hóa ẩm thực đặc sắc, buôn cổ giàu đẹp nhất Tây Nguyên trở thành điểm đến hấp dẫn mà du khách lựa chọn trong dịp lễ Quốc khánh 2/9.
Sôi động giải bơi đua vỏ lãi ở vùng đồng bào Khmer, chào mừng 80 năm Quốc khánh

Sôi động giải bơi đua vỏ lãi ở vùng đồng bào Khmer, chào mừng 80 năm Quốc khánh

Tin tức - Tào Đạt - 19:15, 02/09/2025
Ngày 2/9, UBND xã Mỹ Tú, TP. Cần Thơ đã tổ chức giải bơi đua vỏ lãi Composite. Đây là sự kiện gắn kết cộng đồng, tôn vinh nét đẹp truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ và chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.