Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sân trường vang vọng tiếng chiêng ngân: Hiệu quả tích cực từ các mô hình (Bài 2)

Lê Hường-Ngọc Thu - 09:27, 07/04/2023

Ngoài sự chủ động của các nhà trường, thời gian vừa qua, nhiều địa phương ở khu vực Tây Nguyên đã khuyến khích, tạo điều kiện để các trường học đưa văn hóa truyền thống nói chung, cồng chiêng nói riêng vào giảng dạy. Đến nay, việc truyền dạy văn hóa truyền thống đã được các trường học áp dụng rộng rãi và đã phát huy hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, ở nhiều trường học cũng đang gặp một số khó khăn nhất định, nhất là việc thiếu dụng cụ, nhạc cụ để truyền dạy và duy trì di sản văn hóa truyền thống.

Các em học sinh trường Tiểu học-THCS Nay Der biểu diễn tại Hội thi vòng xoang
Các em học sinh trường Tiểu học-THCS Nay Der biểu diễn tại Hội thi vòng xoang

Lan tỏa rộng rãi

Ngoài hệ thống trường dân tộc nội trú, dân tộc bán trú, việc truyền dạy văn hóa truyền thống cho học sinh cũng đang được các trường công lập trên địa bàn Tây Nguyên quan tâm. Các trường đã áp dụng nhiều cách làm để tạo sự hào hứng và giáo dục ý thức bảo tồn bản sắc văn hóa cho học sinh.

Thầy Võ Trí Hoàn, Hiệu trưởng Trường THCS Nay Der, xã Chư Mố, huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai, người tiên phong khởi xướng hội thi “Nét đẹp vòng xoang” trong trường học chia sẻ: Năm 2011, tôi lên kế hoạch khởi xướng hội thi “Nét đẹp vòng xoang”. Điều làm tôi vui mừng là các em học sinh nhà trường rất nhiệt tình tham gia, học hỏi lẫn nhau để nhịp xoang thêm nhịp nhàng. Ngoài ra, nhà trường còn được cấp 1 bộ cồng chiêng và được nghệ nhân trong tỉnh về truyền dạy. Đội cồng chiêng của trường thường xuyên biểu diễn tại các chương trình văn nghệ của huyện, tham gia liên hoan cồng chiêng do tỉnh tổ chức và đạt giải cao.

Trực tiếp tham gia nhiều lớp truyền dạy đánh cồng chiêng cho sinh viên, học sinh DTTS ở các tỉnh khu vực Tây Nguyên, Nghệ nhân ưu tú A Biu ở thành phố Kon Tum chia sẻ: Trải qua một thời gian truyền dạy, mình thấy rất mừng, vì đến nay nhiều cháu học sinh từ cấp 1 đến cấp 3 yêu thích và đam mê cồng chiêng - múa xoang. 

"Việc đưa văn hoá truyền thống vào trường học sẽ bồi đắp cho các em học sinh thêm nhiều kiến thức, nét đẹp truyền thống để thế hệ trẻ trân trọng, giữ gìn và lan tỏa. Đây chính là niềm hạnh phúc của nghệ nhân chúng tôi khi thấy thế hệ trẻ kế cận, phát huy những nét văn hoá truyền thống của dân tộc mình", nghệ nhân A Biu nói..

Theo thầy Đỗ Tường Hiệp, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk, việc đưa âm nhạc Tây Nguyên vào trong các trường học đã được ngành giáo dục Đắk Lắk thực hiện từ năm 2003, và đã được hệ thống hoá theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Cồng chiêng trong chương trình giáo dục địa phương của tỉnh Đắk Lắk được giới thiệu theo các cấp học, được áp dụng tại các trường học trên địa bàn tỉnh. Kiến thức về cng chiêng nằm trong tổ hợp kiến thức nghệ thuật dân gian Tây Nguyên.

Đội chiêng của Trường PTDT bán trú THCS Hai Bà Trưng, tỉnh Kon Tum đang tập luyện
Đội chiêng của Trường PTDT bán trú THCS Hai Bà Trưng, tỉnh Kon Tum đang tập luyện

Cụ thể như, cấp tiểu học, giáo trình giới thiệu sơ lược về hình ảnh cồng chiêng, phân biệt được chiêng đồng, chiêng tre. Cấp THCS giới thiệu cồng chiêng theo hệ thống nhạc cụ của dân tộc Ê Đê và M’Nông, hai dân tộc đặc trưng ở Đắk Lắk. Cấp THPT giới thiệu về không gian văn hoá cng chiêng, chú trọng vào biểu diễn và môi trường diễn tấu trong các lễ thức và sinh hoạt cộng đồng của đồng bào dân tộc Ê Đê và M'Nông. 

Hiện nay, việc dạy học sinh đánh cồng chiêng đã được các trường THCS, đặc biệt là các trường PTDTNT triển khai. Đối với cấp THCS, các em được học đánh ching kram (chiêng tre), ở cấp THPT các em được học đánh chiêng đồng. Những năm gần đây, nhiều trường học tham gia biểu diễn các tiết mục văn hóa cồng chiêng trong chương trình liên hoan âm nhạc Giai điệu Tuổi hồng.

"Sở rất khuyến khích và tạo điều kiện tốt nhất để các trường học trên địa bàn tỉnh nâng cao chất lượng dạy và học, tổ chức các CLB, chương trình ngoại khóa để giáo dục văn hóa truyền thống dân tộc", thầy Đỗ Tường Hiệp, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk cho hay. 

Cần tiếp tục quan tâm, đầu tư 

Hiện nay, các địa phương trên địa bàn Tây Nguyên có nhiều biện pháp khuyến khích, tạo điều kiện để các trường học đưa văn hóa truyền thống vào giảng dạy. Minh chứng như ở huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum, có hơn 95% đồng bào dân tộc Xơ Đăng sinh sống. Mong muốn các nét văn hóa độc đáo của đồng bào Xơ Đăng có người kế tục, huyện tạo cơ chế khuyến khích các trường học tổ chức truyền dạy cồng chiêng cho học sinh. Đồng thời, tiếp tục nhân rộng mô hình, khuyến khích các trường mở lớp truyền dạy cồng chiêng, hỗ trợ cho các trường học mượn chiêng dạy học nhằm duy trì, phát huy di sản văn hóa của đồng bào Xơ Đăng nói riêng, các dân tộc ở Tây Nguyên nói chung.

Đội chiêng của Trường PTDT bán trú THCS Hai Bà Trưng, tỉnh Kon Tum đang tập luyện
Đội chiêng của Trường PTDT bán trú THCS Hai Bà Trưng, tỉnh Kon Tum đang tập luyện

Bà Đinh Thị Lan, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Kon Tum cho hay: trong những năm qua, đơn vị đã chỉ đạo các Phòng Giáo dục và Đào tạo, nhà trường đưa cồng chiêng vào dạy học, đặc biệt ở các trường PTDTNT và bán trú. Không những thế, từ năm 2016 đến nay, Hội diễn Cồng chiêng - Xoang học sinh trường PTDTNT, bán trú tỉnh Kon Tum luôn được duy trì 2 năm/lần. Qua đó, nâng cao ý thức trách nhiệm cán bộ, giáo viên và học sinh gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp trước xu thế phát triển của xã hội hiện nay. Đồng thời, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước cho học sinh.

Tuy nhiên, trên thực tế ở nhiều trường học cũng đang gặp một số khó khăn nhất định, nhất là việc thiếu dụng cụ, nhạc cụ để truyền dạy văn hóa truyền thống, như việc không có cồng chiêng, làm ảnh hưởng đến hiệu quả của việc truyền dạy.

Như ở huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum đang triển khai rất tốt việc đưa cồng chiêng vào trường học. Sau mỗi khóa học, các em đều có thể chơi được những bài chiêng hay. Thầy Nguyễn Minh Trí, Trưởng phòng Giáo dục và Đào huyện huyện Kon Rẫy cho biết: Phòng sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình, mời những nghệ nhân giỏi tham gia, mở thêm lớp học đánh cồng chiêng tại các trường bán trú trên địa bàn huyện. Nhưng hiện nay, một số trường không có bộ cồng chiêng để học và duy trì việc luyện tập nên việc giảng dạy gặp không ít khó khăn. 

"Để triển khai hiệu quả việc truyền dạy cồng chiêng cho học sinh các trường, huyện rất mong được các cấp chính quyền quan tâm, hỗ trợ để nhà trường có nhạc cụ, dụng cụ học tập và duy trì luyện tập", thầy Trí mong muốn.

Nghệ sĩ Ưu tú Vũ Lân cho rằng, nhạc cụ dân tộc đã gắn liền với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Tây Nguyên. Việc quan trọng là tiếp sức, truyền lửa đam mê cho giới trẻ, nhất là lứa tuổi học sinh, để các em cảm nhận và hiểu hơn về văn hóa truyền thống của dân tộc mình thông qua nhạc cụ dân tộc, cồng chiêng. 

Để công tác giảng dạy được mở rộng và thuận lợi, thì việc đầu tư, hỗ trợ dụng cụ học cho các nhà trường truyền dạy và để học sinh luyện tập là rất cần thiết, cần được các cấp chính quyền, cơ quan chuyên ngành xem xét có cơ chế, chính sách hỗ trợ thiết thực, phù hợp...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.