Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sắc xuân trên miền quan họ

PV - 15:05, 31/01/2018

Tôi sinh ra, lớn lên trên miền Kinh Bắc, từ thuở trong nôi đã được tắm mình trong những câu quan họ ngọt ngào của bà, của mẹ. Mỗi tháng Giêng về, khi đất trời vào xuân, không khí hội hè, đình đám ở những làng quan họ quê tôi lại rộn ràng như mời gọi, thúc giục mọi người hòa mình vào dòng người bên những canh hát nghĩa tình, thiết tha.

Vui buồn theo khúc hát

Nhạc sĩ tài hoa Phó Đức Phương từng viết: “Trên quê hương quan họ, một làn nắng cũng mang điệu dân ca”.

Quả thật, mỗi độ xuân về, miền quê quan họ lại trở thành điểm hẹn thú vị đối với du khách. Nếu ai hỏi mùa xuân Kinh Bắc có gì đáng kể? Tin chắc rằng đối với bất cứ ai là con dân đôi bờ Như Nguyệt, câu trả lời chỉ có thể gói gọn trong hai từ “quan họ”.

T6_3

Nghìn đời nay thứ dân ca ấy không chỉ giúp những người nông dân quanh năm chân lấm tay bùn thoát ra khỏi cái cơ cực của cuộc sống thực tại để bước vào thế giới của thần tiên mà nó còn là thứ men say làm mềm lòng biết bao tao nhân mặc khách. Dân ca ấy đã từ làng bước ra thế giới để trở thành di sản của nhân loại. Nó được người dân chắt chiu qua bao đời và có sức lan tỏa mạnh mẽ cho đến hôm nay.

Đến hẹn lại lên, không biết bao mùa lễ hội trôi qua, trái tim tôi lại thổn thức, để rồi theo nhịp đập ấy tìm về những canh hát quan họ đậm đà trong chiều hội Lim, Thị Cầu hay hội Diềm, Hữu Chấp (Bắc Ninh), Thổ Hà, Bổ Đà, Trung Đồng (Bắc Giang). Có hòa mình vào những canh hát trao duyên mới cảm nhận, thấm thía mạch nguồn của dòng chảy văn hóa quan họ trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc.

Liền chị quan họ nhí. Liền chị quan họ nhí.

 

Cái xốn xang, e ấp từ những lời chào hỏi bằng làn điệu “mời nước, mời trầu”. Còn đây một canh hát tiễn bạn trên sông với bao bịn rịn, luyến tiếc: “Người về em vẫn khóc thầm/Đôi bên vạt áo ướt đầm như mưa”. Làm sao thiếu vắng cái nét tình ý nhị, dịu dàng và sự mến khách, chân tình của những anh hai, chị hai trong chiều hội Lim: “Mỗi khi khách đến chơi nhà/ đốt than quạt nước pha trà mời người xơi”. Cũng có cả nỗi sầu tương tư của liền chị bên lễ hội Bổ Đà: “Ngồi tựa giăng thanh- thương nhớ sầu oanh/Em biết đến bao giờ- họp mặt đôi sánh đôi”. Để rồi cả hai đều vấn vương câu hát “Người ơi người ở đừng về”.

Đắm say câu í a, ứ hự

Một mùa xuân lại đến, câu quan họ xứ Kinh Bắc lại vang lên sưởi ấm những trái tim đa cảm. Với tôi, xuân sẽ nhạt và kém vui hơn nếu thiếu vắng điệu dân ca quê hương. Hình ảnh các liền chị chít khăn mỏ quạ, nét mặt tươi tắn với đôi môi cắn chỉ đỏ thắm e ấp sau vành nón thúng quai thao đi hội hát thật dễ khiến người ta mềm lòng và không thể không bước ra khỏi nhà rồi hòa mình vào dòng người dập dìu ấy.

Hát quan họ là nét văn hóa không thể thiếu trong ngày hội xuân ở Kinh Bắc. Hát quan họ là nét văn hóa không thể thiếu trong ngày hội xuân ở Kinh Bắc.

 

Lòng ta lại lay động, nhớ thương ngập lòng về một mùa xuân tươi đẹp. Tôi vẫn chưa thể quên câu hát đắm say mà liền anh Phú Hiệp làng Thổ Hà khi đón khách: “Ngày ngày ra đứng cổng làng/Trông về quan họ mà mua lấy sầu/Ai làm mặt ủ mày chau/Ai làm đến nỗi nhớ nhau đi tìm/Ước gì đôi cánh như chim/Bay đến quan họ để xem thế nào/Xem rằng ý ở làm sao/Nước thì không khát mà khao khát tình”.

Sức lan tỏa, trường tồn của di sản quan họ trên quê hương Kinh Bắc được tiếp nối và trao truyền một cách liên tục là minh chứng rõ nét cho thấy tình yêu, sự trân quý dân ca quan họ của cộng đồng nơi đây. Mỗi vùng có cách làm khác nhau để gìn giữ vốn quý, nếu bắc sông Cầu (Bắc Giang) có những lớp truyền dạy và liên hoan quan họ cho thiếu nhi, hỗ trợ trang phục cho liền anh, liền chị thì bờ nam sông Cầu (Bắc Ninh) có những cuộc thi hát quan họ trên truyền hình thu hút nhiều đối tượng tham gia.

T6_5

Cũng có những gia đình ở làng Trung Đồng có đến 4 thế hệ biết hát quan họ. Hay những CLB quan họ hoạt động đều đặn mấy chục năm với nhiều thành viên tham gia như ở Hữu Nghi, Mai Vũ xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên (Bắc Giang)… Những nghệ nhân quan họ gần trăm tuổi, đó là những báu vật sống đang góp sức tích cực truyền dạy quan họ cho lớp trẻ. Họ yêu quan họ, đắm đuối với di sản quê hương không chỉ với cái tâm mà còn là niềm kiêu hãnh và sâu xa hơn còn là trân quý mỹ tục, biểu tượng của vùng quê Kinh Bắc.

T7_5

Rời xa những lễ hội xuân xứ Kinhh Bắc, lòng tôi vẫn còn bâng khuâng trong lời hát tha thiết và đắm say của nhạc sĩ Phó Đức Phương: “Anh chưa đến làng quan họ/Chợt tỉnh nghe canh hát trao duyên/Anh chưa đến dòng sông Cầu/Ngàn đời vui sóng nước lơ thơ/Anh chẳng biết đến bao giờ/Ngồi tựa mạn thuyền buông câu hát đợi chờ”.

KIM SA

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.