Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sắc xuân trên miền quan họ

PV - 15:05, 31/01/2018

Tôi sinh ra, lớn lên trên miền Kinh Bắc, từ thuở trong nôi đã được tắm mình trong những câu quan họ ngọt ngào của bà, của mẹ. Mỗi tháng Giêng về, khi đất trời vào xuân, không khí hội hè, đình đám ở những làng quan họ quê tôi lại rộn ràng như mời gọi, thúc giục mọi người hòa mình vào dòng người bên những canh hát nghĩa tình, thiết tha.

Vui buồn theo khúc hát

Nhạc sĩ tài hoa Phó Đức Phương từng viết: “Trên quê hương quan họ, một làn nắng cũng mang điệu dân ca”.

Quả thật, mỗi độ xuân về, miền quê quan họ lại trở thành điểm hẹn thú vị đối với du khách. Nếu ai hỏi mùa xuân Kinh Bắc có gì đáng kể? Tin chắc rằng đối với bất cứ ai là con dân đôi bờ Như Nguyệt, câu trả lời chỉ có thể gói gọn trong hai từ “quan họ”.

T6_3

Nghìn đời nay thứ dân ca ấy không chỉ giúp những người nông dân quanh năm chân lấm tay bùn thoát ra khỏi cái cơ cực của cuộc sống thực tại để bước vào thế giới của thần tiên mà nó còn là thứ men say làm mềm lòng biết bao tao nhân mặc khách. Dân ca ấy đã từ làng bước ra thế giới để trở thành di sản của nhân loại. Nó được người dân chắt chiu qua bao đời và có sức lan tỏa mạnh mẽ cho đến hôm nay.

Đến hẹn lại lên, không biết bao mùa lễ hội trôi qua, trái tim tôi lại thổn thức, để rồi theo nhịp đập ấy tìm về những canh hát quan họ đậm đà trong chiều hội Lim, Thị Cầu hay hội Diềm, Hữu Chấp (Bắc Ninh), Thổ Hà, Bổ Đà, Trung Đồng (Bắc Giang). Có hòa mình vào những canh hát trao duyên mới cảm nhận, thấm thía mạch nguồn của dòng chảy văn hóa quan họ trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc.

Liền chị quan họ nhí. Liền chị quan họ nhí.

 

Cái xốn xang, e ấp từ những lời chào hỏi bằng làn điệu “mời nước, mời trầu”. Còn đây một canh hát tiễn bạn trên sông với bao bịn rịn, luyến tiếc: “Người về em vẫn khóc thầm/Đôi bên vạt áo ướt đầm như mưa”. Làm sao thiếu vắng cái nét tình ý nhị, dịu dàng và sự mến khách, chân tình của những anh hai, chị hai trong chiều hội Lim: “Mỗi khi khách đến chơi nhà/ đốt than quạt nước pha trà mời người xơi”. Cũng có cả nỗi sầu tương tư của liền chị bên lễ hội Bổ Đà: “Ngồi tựa giăng thanh- thương nhớ sầu oanh/Em biết đến bao giờ- họp mặt đôi sánh đôi”. Để rồi cả hai đều vấn vương câu hát “Người ơi người ở đừng về”.

Đắm say câu í a, ứ hự

Một mùa xuân lại đến, câu quan họ xứ Kinh Bắc lại vang lên sưởi ấm những trái tim đa cảm. Với tôi, xuân sẽ nhạt và kém vui hơn nếu thiếu vắng điệu dân ca quê hương. Hình ảnh các liền chị chít khăn mỏ quạ, nét mặt tươi tắn với đôi môi cắn chỉ đỏ thắm e ấp sau vành nón thúng quai thao đi hội hát thật dễ khiến người ta mềm lòng và không thể không bước ra khỏi nhà rồi hòa mình vào dòng người dập dìu ấy.

Hát quan họ là nét văn hóa không thể thiếu trong ngày hội xuân ở Kinh Bắc. Hát quan họ là nét văn hóa không thể thiếu trong ngày hội xuân ở Kinh Bắc.

 

Lòng ta lại lay động, nhớ thương ngập lòng về một mùa xuân tươi đẹp. Tôi vẫn chưa thể quên câu hát đắm say mà liền anh Phú Hiệp làng Thổ Hà khi đón khách: “Ngày ngày ra đứng cổng làng/Trông về quan họ mà mua lấy sầu/Ai làm mặt ủ mày chau/Ai làm đến nỗi nhớ nhau đi tìm/Ước gì đôi cánh như chim/Bay đến quan họ để xem thế nào/Xem rằng ý ở làm sao/Nước thì không khát mà khao khát tình”.

Sức lan tỏa, trường tồn của di sản quan họ trên quê hương Kinh Bắc được tiếp nối và trao truyền một cách liên tục là minh chứng rõ nét cho thấy tình yêu, sự trân quý dân ca quan họ của cộng đồng nơi đây. Mỗi vùng có cách làm khác nhau để gìn giữ vốn quý, nếu bắc sông Cầu (Bắc Giang) có những lớp truyền dạy và liên hoan quan họ cho thiếu nhi, hỗ trợ trang phục cho liền anh, liền chị thì bờ nam sông Cầu (Bắc Ninh) có những cuộc thi hát quan họ trên truyền hình thu hút nhiều đối tượng tham gia.

T6_5

Cũng có những gia đình ở làng Trung Đồng có đến 4 thế hệ biết hát quan họ. Hay những CLB quan họ hoạt động đều đặn mấy chục năm với nhiều thành viên tham gia như ở Hữu Nghi, Mai Vũ xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên (Bắc Giang)… Những nghệ nhân quan họ gần trăm tuổi, đó là những báu vật sống đang góp sức tích cực truyền dạy quan họ cho lớp trẻ. Họ yêu quan họ, đắm đuối với di sản quê hương không chỉ với cái tâm mà còn là niềm kiêu hãnh và sâu xa hơn còn là trân quý mỹ tục, biểu tượng của vùng quê Kinh Bắc.

T7_5

Rời xa những lễ hội xuân xứ Kinhh Bắc, lòng tôi vẫn còn bâng khuâng trong lời hát tha thiết và đắm say của nhạc sĩ Phó Đức Phương: “Anh chưa đến làng quan họ/Chợt tỉnh nghe canh hát trao duyên/Anh chưa đến dòng sông Cầu/Ngàn đời vui sóng nước lơ thơ/Anh chẳng biết đến bao giờ/Ngồi tựa mạn thuyền buông câu hát đợi chờ”.

KIM SA

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 đến 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Tin nổi bật trang chủ
Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo tỉnh Cà Mau thăm, tặng quà sư sãi và đồng bào Khmer nhân Lễ Sene Dolta

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 20:31, 18/09/2025
Chiều 18/9, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã đến thăm hỏi, tặng quà các vị chức sắc Phật giáo Nam tông Khmer tại Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh và chùa Monivongsa Bopharam (phường An Xuyên), nhân dịp Lễ Sene Dolta năm 2025.
Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Điều phối viên thường trú và Trưởng đại diện các tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Điều phối viên thường trú và Trưởng đại diện các tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam

Thời sự - PV - 19:55, 18/09/2025
Chiều 18/9, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Lương Cường đã tiếp bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc, cùng các Trưởng đại diện các tổ chức Liên hợp quốc tại Việt Nam.
BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

BĐBP TP. Cần Thơ thăm, tặng quà các chùa Khmer dịp Lễ Sene Dolta năm 2025

Dân tộc - Tôn giáo - Văn Long - Minh Triết - 19:30, 18/09/2025
Trong 2 ngày (17 và 18/9), Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng(BĐBP) TP. Cần Thơ thành lập 2 đoàn công tác. Đoàn số 1 do Đại tá Lương Hữu Trung - Phó Chỉ huy trưởng làm Trưởng đoàn; Đoàn số 2 do Đại tá Hà Huy Trường. - Phó Chính ủy làm Trưởng đoàn, đã đến thăm tặng quà và chúc mừng Lễ Sene Dolta năm 2025 đồng bào Khmer Nam bộ tại 23 điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer trên địa bàn khu vực biên giới biển TP. Cần Thơ.
“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:05, 18/09/2025
Đó là nhấn mạnh của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh trong chuyến kiếm tra tình hình hoạt động bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp và kết quả phát triển kinh tế - xã hội tại hai xã vùng cao Lục Hồn và Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) ngày 18/9.
Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Thời sự - Tào Đạt - 19:04, 18/09/2025
Quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng chuẩn y ông Hồ Thanh Thủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội kiến Thủ tướng Malaysia Dato' Seri Anwar Ibrahim

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội kiến Thủ tướng Malaysia Dato' Seri Anwar Ibrahim

Thời sự - Nhandan.vn - 18:45, 18/09/2025
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Malaysia, ngày 18/9, tại Kuala Lumpur, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã hội kiến Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim.
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Tin tức - Nguyễn Hoàn - 18:10, 18/09/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 đến 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Tin tức - Minh Nhật - 18:06, 18/09/2025
Từ ngày 22/9, khoảng 300 viên chức, người lao động, cán bộ, công chức Hải Phòng sẽ đi làm bằng tàu hỏa.
Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Thời sự - PV - 18:03, 18/09/2025
Ngày 17/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 17/9/2025 về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Minh - 17:59, 18/09/2025
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang vừa tổ chức Hội nghị đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.