Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sắc xuân trên miền quan họ

PV - 15:05, 31/01/2018

Tôi sinh ra, lớn lên trên miền Kinh Bắc, từ thuở trong nôi đã được tắm mình trong những câu quan họ ngọt ngào của bà, của mẹ. Mỗi tháng Giêng về, khi đất trời vào xuân, không khí hội hè, đình đám ở những làng quan họ quê tôi lại rộn ràng như mời gọi, thúc giục mọi người hòa mình vào dòng người bên những canh hát nghĩa tình, thiết tha.

Vui buồn theo khúc hát

Nhạc sĩ tài hoa Phó Đức Phương từng viết: “Trên quê hương quan họ, một làn nắng cũng mang điệu dân ca”.

Quả thật, mỗi độ xuân về, miền quê quan họ lại trở thành điểm hẹn thú vị đối với du khách. Nếu ai hỏi mùa xuân Kinh Bắc có gì đáng kể? Tin chắc rằng đối với bất cứ ai là con dân đôi bờ Như Nguyệt, câu trả lời chỉ có thể gói gọn trong hai từ “quan họ”.

T6_3

Nghìn đời nay thứ dân ca ấy không chỉ giúp những người nông dân quanh năm chân lấm tay bùn thoát ra khỏi cái cơ cực của cuộc sống thực tại để bước vào thế giới của thần tiên mà nó còn là thứ men say làm mềm lòng biết bao tao nhân mặc khách. Dân ca ấy đã từ làng bước ra thế giới để trở thành di sản của nhân loại. Nó được người dân chắt chiu qua bao đời và có sức lan tỏa mạnh mẽ cho đến hôm nay.

Đến hẹn lại lên, không biết bao mùa lễ hội trôi qua, trái tim tôi lại thổn thức, để rồi theo nhịp đập ấy tìm về những canh hát quan họ đậm đà trong chiều hội Lim, Thị Cầu hay hội Diềm, Hữu Chấp (Bắc Ninh), Thổ Hà, Bổ Đà, Trung Đồng (Bắc Giang). Có hòa mình vào những canh hát trao duyên mới cảm nhận, thấm thía mạch nguồn của dòng chảy văn hóa quan họ trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc.

Liền chị quan họ nhí. Liền chị quan họ nhí.

 

Cái xốn xang, e ấp từ những lời chào hỏi bằng làn điệu “mời nước, mời trầu”. Còn đây một canh hát tiễn bạn trên sông với bao bịn rịn, luyến tiếc: “Người về em vẫn khóc thầm/Đôi bên vạt áo ướt đầm như mưa”. Làm sao thiếu vắng cái nét tình ý nhị, dịu dàng và sự mến khách, chân tình của những anh hai, chị hai trong chiều hội Lim: “Mỗi khi khách đến chơi nhà/ đốt than quạt nước pha trà mời người xơi”. Cũng có cả nỗi sầu tương tư của liền chị bên lễ hội Bổ Đà: “Ngồi tựa giăng thanh- thương nhớ sầu oanh/Em biết đến bao giờ- họp mặt đôi sánh đôi”. Để rồi cả hai đều vấn vương câu hát “Người ơi người ở đừng về”.

Đắm say câu í a, ứ hự

Một mùa xuân lại đến, câu quan họ xứ Kinh Bắc lại vang lên sưởi ấm những trái tim đa cảm. Với tôi, xuân sẽ nhạt và kém vui hơn nếu thiếu vắng điệu dân ca quê hương. Hình ảnh các liền chị chít khăn mỏ quạ, nét mặt tươi tắn với đôi môi cắn chỉ đỏ thắm e ấp sau vành nón thúng quai thao đi hội hát thật dễ khiến người ta mềm lòng và không thể không bước ra khỏi nhà rồi hòa mình vào dòng người dập dìu ấy.

Hát quan họ là nét văn hóa không thể thiếu trong ngày hội xuân ở Kinh Bắc. Hát quan họ là nét văn hóa không thể thiếu trong ngày hội xuân ở Kinh Bắc.

 

Lòng ta lại lay động, nhớ thương ngập lòng về một mùa xuân tươi đẹp. Tôi vẫn chưa thể quên câu hát đắm say mà liền anh Phú Hiệp làng Thổ Hà khi đón khách: “Ngày ngày ra đứng cổng làng/Trông về quan họ mà mua lấy sầu/Ai làm mặt ủ mày chau/Ai làm đến nỗi nhớ nhau đi tìm/Ước gì đôi cánh như chim/Bay đến quan họ để xem thế nào/Xem rằng ý ở làm sao/Nước thì không khát mà khao khát tình”.

Sức lan tỏa, trường tồn của di sản quan họ trên quê hương Kinh Bắc được tiếp nối và trao truyền một cách liên tục là minh chứng rõ nét cho thấy tình yêu, sự trân quý dân ca quan họ của cộng đồng nơi đây. Mỗi vùng có cách làm khác nhau để gìn giữ vốn quý, nếu bắc sông Cầu (Bắc Giang) có những lớp truyền dạy và liên hoan quan họ cho thiếu nhi, hỗ trợ trang phục cho liền anh, liền chị thì bờ nam sông Cầu (Bắc Ninh) có những cuộc thi hát quan họ trên truyền hình thu hút nhiều đối tượng tham gia.

T6_5

Cũng có những gia đình ở làng Trung Đồng có đến 4 thế hệ biết hát quan họ. Hay những CLB quan họ hoạt động đều đặn mấy chục năm với nhiều thành viên tham gia như ở Hữu Nghi, Mai Vũ xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên (Bắc Giang)… Những nghệ nhân quan họ gần trăm tuổi, đó là những báu vật sống đang góp sức tích cực truyền dạy quan họ cho lớp trẻ. Họ yêu quan họ, đắm đuối với di sản quê hương không chỉ với cái tâm mà còn là niềm kiêu hãnh và sâu xa hơn còn là trân quý mỹ tục, biểu tượng của vùng quê Kinh Bắc.

T7_5

Rời xa những lễ hội xuân xứ Kinhh Bắc, lòng tôi vẫn còn bâng khuâng trong lời hát tha thiết và đắm say của nhạc sĩ Phó Đức Phương: “Anh chưa đến làng quan họ/Chợt tỉnh nghe canh hát trao duyên/Anh chưa đến dòng sông Cầu/Ngàn đời vui sóng nước lơ thơ/Anh chẳng biết đến bao giờ/Ngồi tựa mạn thuyền buông câu hát đợi chờ”.

KIM SA

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglai Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglai Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglai”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglai huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở, ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị

Sáng nay (18/5), đã diễn ra Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm có phát biểu quan trọng chỉ đạo Hội nghị. Báo Dân tộc và Phát triển trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Hà Tĩnh: Phát hiện bé sơ sinh bị bỏ bên vệ đường

Hà Tĩnh: Phát hiện bé sơ sinh bị bỏ bên vệ đường

Xã hội - Khánh Ngân - 8 phút trước
Sáng 18/5, lãnh đạo UBND xã Hà Linh, huyện miền núi Hương Khê (Hà Tĩnh) xác nhận sự việc có một bé trai sơ sinh bị bỏ rơi trên địa bàn xã.
Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện các Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện các Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW

Thời sự - Văn Hoa - 4 giờ trước
Sáng 18/5, tại Hà Nội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 8 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Kinh tế - An Yên - 8 giờ trước
Thoái hóa đầu bông, gié, không kết hạt, lép lửng, lép xanh… đang là những hiện tượng xảy ra ở nhiều địa phương trên toàn tỉnh Nghệ An, gây ảnh hưởng đến hàng ngàn ha lúa Xuân 2025. Ngành Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đang “mổ xẻ” nguyên nhân để có giải pháp khắc phục.
Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Tin tức - Lê Hường - 8 giờ trước
Tối 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình thời trang thổ cẩm Việt Nam - Đắk Lắk 2025 với chủ đề “Sắc vóc non cao”. Chương trình nhằm tôn vinh và bảo tồn những giá trị của “Di sản thổ cẩm” các dân tộc thiểu số và chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 9 giờ trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 10 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm. Đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thời sự - PV - 19:56, 17/05/2025
Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường Thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.