Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sắc màu thổ cẩm dân tộc Thái

Vũ Lợi – Hương Chi - 17:09, 30/11/2020

Trong cộng đồng dân tộc Thái Tây Bắc nói chung, tỉnh Điện Biên nói riêng, thổ cẩm là một nét văn hóa đặc trưng có từ lâu đời. Chứa đựng bên trong những sản phẩm thổ cẩm nhiều màu sắc, đa dạng hoa văn là quá trình chiêm nghiệm, sáng tạo của con người; qua những đôi tay khéo léo, cần cù của người phụ nữ đã tạo ra những sản phẩm tinh hoa mang hồn cốt văn hóa dân tộc.

Người phụ nữ dân tộc Thái cần mẫn thêu hoa văn trên thổ cẩm bên hiên nhà
Người phụ nữ dân tộc Thái cần mẫn thêu hoa văn trên thổ cẩm bên hiên nhà

Tinh hoa dân tộc

Trong tín ngưỡng, văn hóa của đồng bào dân tộc Thái, sản phẩm thổ cẩm truyền thống được dệt thủ công không chỉ có vai trò quan trọng trong đời sống, trong các nghi lễ dân gian, mà còn mang hồn cốt văn hóa dân tộc. Với gam màu chủ đạo tươi sáng, rực rỡ, đường nét hoa văn đa dạng làm từ nguyên liệu tự nhiên là sợi của quả bông trồng trên nương và tơ tằm do chị em phụ nữ ươm nuôi; thổ cẩm được dùng trong may mặc hàng ngày, tạo nên những bộ trang phục dân tộc giàu bản sắc. Thổ cẩm còn được dùng làm vỏ gối, chăn, đệm và các vật dụng trang trí trong nhà; làm quà tặng trong đám cưới, đám hỏi hoặc sử dụng làm lễ vật cúng thần trong lễ xên bản, xên mường, đồ tùy táng cho người qua đời…

Theo già Lường Thị Âng, bản Noong Chứn, phường Nam Thanh, TP. Ðiện Biên Phủ cho biết: Thổ cẩm của người Thái phong phú về màu sắc, đa dạng về họa tiết, hoa văn. Trên mỗi tấm thổ cẩm luôn có màu xanh của cây cối, màu hồng, trắng, đỏ của hoa rừng, màu vàng rực rỡ của ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, ở mỗi độ tuổi, người phụ nữ lại khéo léo kết hợp các màu sắc với nhau để tạo ra những tấm vải thổ cẩm phù hợp. Nếu là cô gái Thái đang tuổi hẹn hò, yêu đương thì luôn chọn thổ cẩm gam màu sáng, thêu những hoa văn uốn lượn, bay bổng, thơ mộng, cuốn hút. Còn với các thế hệ bà, mẹ lớn tuổi thì lấy gam màu trầm làm chủ đạo, đường nét rắn rỏi và có sự chiêm nghiệm về cuộc sống.

Đặc trưng hoa văn thổ cẩm Thái thường theo mô típ tượng trưng, cách điệu các hình tượng từ thiên nhiên và khắc họa đời sống sinh hoạt. Qua thẩm mỹ và tài nghệ của người phụ nữ, chúng được kết hợp khéo léo, cân đối, toát lên tình cảm, suy nghĩ của con người về cuộc sống xã hội và tự nhiên.

Hoa văn thêu trên sản phẩm thổ cẩm dân tộc Thái
Hoa văn thêu trên sản phẩm thổ cẩm dân tộc Thái

Có tới hơn 30 loại hoa văn, họa tiết được thể hiện sống động trên thổ cẩm Thái và được sử dụng linh hoạt phù hợp với từng loại sản phẩm khác nhau. Ví như hoa văn ở chân váy thêu chủ yếu là chim muông, cỏ cây, hoa, lá… thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Thái khiến cỏ cây, hoa lá, chim muông cũng phải ngắm nhìn và theo bước họ. Trên những chiếc chăn thường thêu hình con thuồng luồng thể hiện tình cảm, ước mơ và lòng vị tha cao cả của người mẹ, người vợ luôn chung thủy, bao dung; với khăn piêu hoa văn trang trí lại là một đồ án phức tạp với màu sắc đa dạng, sinh động và hài hòa…

Những đôi tay giữ nghề

Ðiểm đặc biệt của nghề thêu, dệt vải thổ cẩm truyền thống dân tộc Thái ở Điện Biên là chúng được làm ra từ chính đôi bàn tay của những người phụ nữ đảm đang. Họ chịu thương chịu khó, làm tất cả các khâu từ chuẩn bị nguyên liệu: Trồng bông, hái dâu nuôi tằm, bật bông, xe sợi, dệt vải, đến lên rừng tìm các lá, cây về nhuộm màu cho vải, nhuộm chỉ và thêu thùa thành sản phẩm.

Xưa kia, nghề này rất thịnh hành tại khắp các bản làng người Thái, khi đến đâu cũng cảm nhận âm điệu nhịp nhàng của tiếng thoi đưa; bắt gặp hình ảnh người phụ nữ chăm chỉ dệt vải bên khung cửi, cần mẫn se kim thêu thùa. Dẫu vậy, ngày nay khi các sản phẩm may mặc công nghiệp được bán nhiều trên thị trường thì nghề dệt, thêu thổ cẩm Thái đã không mấy phát triển nữa, chỉ còn rất ít những người ở một số bản còn duy trì vì lòng đan mê và mong muốn giữ gìn nét văn hóa dân tộc mình.

Nằm ven quốc lộ, bản Mển, xã Thanh Nưa, huyện Điện Biên là số ít bản còn đông chị em phụ nữ vẫn ngày đêm cần mẫn bên khung cửi dệt, thêu những tấm thổ cẩm truyền thống. Với mong muốn gìn giữ và phát triển nghề, các chị em đã liên kết thành lập Hợp tác xã Thêu dệt thổ cẩm dân tộc Thái. Đến nay, sau gần 10 năm thành lập, đi vào hoạt động, Hợp tác xã tựa như “ngôi nhà chung” để chị em cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, bí quyết làm nghề, hăng say lao động cải thiện kinh tế gia đình.

Những đôi tay khéo léo của chị em phụ nữ dân tộc Thái tạo ra những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu, đa dạng hoa văn.
Những đôi tay khéo léo của chị em phụ nữ dân tộc Thái tạo ra những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu, đa dạng hoa văn

Bên chiếc giỏ thêu rực rỡ sắc màu, nào là khăn, túi, vỏ đệm ngồi, chị Lò Thị Minh, bản Mển tâm sự: Nghề dệt thổ cẩm gắn bó với phụ nữ Thái từ lâu đời. Khi lên 6 - 7 tuổi, chị em nào trong bản cũng chăm chỉ theo học người lớn các công đoạn thêu thùa, dệt vải. Phải rất kiên trì, thực hiện nhiều công đoạn tỉ mỉ, sáng tạo, chị em mới làm ra được một sản phẩm thổ cẩm đẹp mắt, hoa văn tinh tế.

Nói rồi chị Minh đứng lên mang ra túi thổ cẩm trong tủ cho chúng tôi xem. Rất nhiều mẫu thổ cẩm đẹp và đặc sắc, những mẫu khăn, váy lạ mà tôi chưa thấy bao giờ. Lật dở từng tấm, chị cho tôi biết: Đây là những mẫu khăn làm riêng cho đàn ông, đây là những mẫu khăn làm riêng cho phụ nữ được dệt theo mẫu hoa văn cổ. Chị Minh kể: Mẫu thêu thì có nhiều lắm, mẫu cổ có, hiện đại cũng có. Tuy nhiên mục tiêu của hợp tác xã là vừa bảo tồn và phát triển văn hóa dệt, thêu truyền thống nên chị em hội viên được định hướng làm sản phẩm đa dạng nhưng không quá cầu kỳ để phục vụ nhu cầu của khách hàng ở trong và ngoài nước.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.