Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11): Vinh danh sắc màu thổ cẩm Việt

PV - 10:02, 22/11/2020

Thổ cẩm là loại vải được đồng bào dân tộc dệt thủ công với những họa tiết, hoa văn độc đáo nổi lên như thêu. Hoa văn thổ cẩm có những nét đặc trưng riêng để khi nhìn vào đó mọi người phân biệt được các tộc người.

Trình diễn dệt thổ cẩm của người Cơ Tu tại ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng 2020. Ảnh: Trần Lê Lâm/TTXVN
Trình diễn dệt thổ cẩm của người Cơ Tu tại ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng 2020. Ảnh: Trần Lê Lâm/TTXVN

Không chỉ là nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc, ngày nay, thổ cẩm đã khơi nguồn cảm hứng sáng tạo cho nhiều nhà thiết kế, đưa thổ cẩm ra thế giới và thực hiện nhiều hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị.

Truyền cảm hứng sáng tạo

Giới thiết kế thời trang Việt Nam không ai xa lạ với tên tuổi của nhà thiết kế Minh Hạnh. Bà là người rất ưa thích đưa chất liệu văn hóa truyền thống trong các thiết kế. Với thổ cẩm, bà là một trong những người tiên phong đưa nét đẹp độc đáo của loại hình này ra thế giới và nhận được sự ngưỡng mộ của bạn bè yêu thời trang quốc tế. Cũng từ những thành công đó, bà đã truyền cảm hứng cho nhiều nhà thiết kế trẻ bắt tay khai thác các chất liệu độc đáo, đậm bản văn hóa Việt, trong đó có chất liệu thổ cẩm vào thiết kế thời trang.

Vào năm 2012, nhà thiết kế Minh Hạnh đã giới thiệu 50 mẫu thiết kế đặc biệt tại Lễ hội quốc tế dệt may đặc biệt tại Triển lãm “Les Métamorphoses” ở Bảo tàng Bargoin (Pháp). Giữa kinh đô thời trang của thế giới, bạn bè quốc tế không khỏi trầm trồ khi chiêm ngưỡng những trang phục mang sắc màu thổ cẩm độc đáo, làm từ loại vải dệt tay của người H’Mông ở Hà Giang và Bắc Hà (Lào Cai), kết hợp với kỹ thuật thêu tay truyền thống tinh xảo. Có thể nói rằng, bộ sưu tập này của nhà thiết kế Minh Hạnh đã phối hợp tinh tế giữa truyền thống, hiện đại, tạo nên bức tranh sinh động sắc màu của sự hòa quyện Đông - Tây…

Năm 2017, một lần nữa, bộ sưu tập thời trang dựa trên chất liệu thổ cẩm của nhà thiết kế Minh Hạnh lại chiếm trọn cảm tình của bạn bè quốc tế tại Geneve, Thụy Sỹ. Lần này, bà chọn chất liệu từ thổ cẩm Zèng của đồng bào Tà Ôi ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Bà đã nhìn thấy sản phẩm dệt Zèng chính là một chất liệu quý để sáng tạo ra các sản phẩm thời trang cao cấp.

Nhà thiết kế Minh Hạnh chia sẻ, thành công của bà với thổ cẩm đều bắt nguồn từ chất liệu truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam. Mỗi họa tiết, hoa văn thổ cẩm của đồng bào đều mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Đồng bào các dân tộc Việt Nam có ngôn ngữ, trang phục riêng. Đặc biệt, họ tự làm ra trang phục, tự dệt vải từ khung dệt thủ công, nhuộm vải hoàn toàn từ cây lá trong rừng từ rất lâu đời và đến nay vẫn giữ được điều đó. Mỗi thước vải đồng bào tự dệt chứa đựng tình cảm, sự gửi gắm ước vọng vào đó nên có thể nói giá trị mỗi tấm là vô giá.

Thông qua nhiều hành động, việc làm đưa thổ cẩm nhiều vùng miền ra thế giới, nhà thiết kế Minh Hạnh mong muốn không chỉ thổ cẩm mà tất cả chất liệu truyền thống dệt bằng tay của Việt Nam cần có chiến lược. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của nhiều bên liên quan, các nhà thiết kế chỉ là một phần trong chuỗi mắt xích này.

Với sự nỗ lực không ngừng nghỉ để quảng bá, giờ đây, không chỉ trang phục được may bằng thổ cẩm, mà cả những phụ kiện như ví, túi xách, túi khoác, ba lô, khăn tay, khăn choàng…từ thổ cẩm đã trở thành món quà hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Theo chân du khách, những sắc màu thổ cẩm đã có mặt ở nhiều nơi trên thế giới, góp phần quảng bá nét văn hóa độc đáo, riêng có của Việt Nam ra khắp năm châu.

Lan tỏa vẻ đẹp hoa văn dân tộc vào cuộc sống đương đại

Ethnicity là một dự án bảo tồn di sản họa tiết hoa văn thổ cẩm của đồng bào dân tộc thiểu số Việt Nam. Thông qua hình thức mỹ thuật số hóa các họa tiết thổ cẩm, dự án Ethnicity đã tạo ra thư viện số đầu tiên tại Việt Nam để bảo tồn, quảng bá, phát triển các hoạt tiết, hoa văn thổ cẩm của đồng bào các dân tộc. Đặc biệt nhất là những người thực hiện dự án này đều là những người còn rất trẻ, yêu thích và hiểu về miền đất Tây Nguyên, muốn gìn giữ và bảo vệ những nét đẹp văn hoá này.

Ý tưởng về việc bảo tồn hoa văn thổ cẩm của nhóm các bạn trẻ bắt đầu từ năm 2018. Bắt nguồn từ thành phố Bảo Lộc (Lâm Đồng), một nhóm các bạn trẻ đến từ nhiều trường đại học nung nấu ý tưởng làm sống lại hoa văn dân tộc K’Ho và Mạ. Thông qua dự án này, các bạn trẻ mong muốn tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng thiết kế, sáng tạo ứng dụng hoa văn dân tộc vào các sản phẩm đương đại.

Nghề dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc Lự ở huyện Tam Đường, Lai Châu. Ảnh: Việt Hoàng/TTXVN
Nghề dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc Lự ở huyện Tam Đường, Lai Châu. Ảnh: Việt Hoàng/TTXVN

Ví dụ như hoa văn thổ cẩm được thiết kế cách điệu, bắt kịp xu hướng từ những hoa văn gốc lên trang phục của Hoa hậu H'Hen Niê, trang phục thổ cẩm cách tân trong các video âm nhạc “Để Mỵ nói cho mà nghe” của nữ ca sĩ Hoàng Thùy Linh…

Không chỉ thế, hoa văn thổ cẩm đều được Ethnicity mỹ thuật hóa, lưu trữ trong thư viện số, công khai miễn phí cho cộng đồng sử dụng. Những người thực hiện dự án này còn thu thập, nghiên cứu ý nghĩa của hoa văn thổ cẩm nhằm quảng bá vẻ đẹp tinh thần của di sản văn hóa này.

Đại diện nhóm dự án Ethnicity cho biết: Hoa văn thổ cẩm được tạo nên bởi hình tam giác, chữ nhật, vuông, tròn, đường thẳng, gấp khúc…, mỗi hình dáng mang một ý nghĩa, câu chuyện của người dệt ở từng tộc người. Dựa vào các hoa văn gốc, dự án Ethnicity phát triển theo nhiều phong cách, kết hợp với nhiều màu sắc, bắt kịp xu hướng thời đại để thúc đẩy cộng đồng sử dụng, quảng bá. Đặc biệt, những bạn trẻ trong muốn còn “tham vọng” tạo nên làn sóng ứng dụng hoa văn thổ cẩm vào các thiết kế hằng ngày của người Việt như đồ dùng sinh hoạt, thời trang, nghệ thuật, quà lưu niệm...

Sau thời gian chuẩn bị, nghiên cứu thông tin tư liệu, đến nay, nhóm dự án đã cho ra mắt Thư viện hoa văn thổ cẩm các dân tộc thiểu số vào tháng 7/2020. Đây là thư viện số hoa văn gốc và hoa văn phát triển, sáng tạo dựa trên hoa văn thổ cẩm gốc của đồng bào dân tộc thiểu số Mạ và K’ho. Các sáng tạo mới vẫn giữ được hồn cốt, tinh thần dân tộc trên mỗi hoa văn nhưng cũng rất độc đáo, đa dạng, dễ dàng chỉnh sửa và sử dụng trong thiết kế. Đặc biệt, màu sắc, kiểu dáng các thiết kế rất hiện đại, mang tính ứng dụng cao với các loại hình thiết kế khác nhau.

Từ những hoa văn phát triển này, giá trị của di sản văn hóa phi vật thể hoa văn thổ cẩm sẽ được lưu giữ, lan tỏa đến cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, vì lòng tự hào về văn hóa truyền thống của đất Việt nghìn năm văn hiến. Dự án Ethnicity được nhiều nhà nghiên cứu, nhà văn hóa đánh giá cao bởi đây là dự án góp phần thiết thực bảo tồn, phát huy giá trị của thổ cẩm trong cuộc sống đương đại trong bối cảnh văn hóa thổ cẩm của đồng bào các dân tộc nói chung đang mai một trong cuộc sống hàng ngày.

Nhà nghiên cứu văn hóa Linh Nga Niê Kdam khẳng định, để bảo tồn và phát triển văn hóa thổ cẩm, chính cộng đồng của các dân tộc phải bảo tồn và phát triển nghề dệt truyền thống. Muốn vậy, không chỉ chú trọng việc dạy nghề bằng phương pháp thủ công mà cần phải kết hợp song song giữa thủ công và công nghiệp, chú trọng việc tìm ra nguồn nguyên liệu mới, giá cả phải chăng, thiết kế cải tiến mẫu mã trang phục hoặc làm thành nhiều vật dụng tiêu dùng khác…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tin nổi bật trang chủ
Quảng Ngãi gấp rút chuẩn bị các điều kiện xây dựng trường học ở các xã biên giới

Quảng Ngãi gấp rút chuẩn bị các điều kiện xây dựng trường học ở các xã biên giới

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới, tỉnh Quảng Ngãi có kế hoạch xây dựng 5 trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp tại các xã biên giới và hoàn thành trước năm 2027. Đây được xem là “chìa khóa” để tháo gỡ những khó khăn về cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho các trường ở vùng biên giới nâng cao chất lượng giáo dục.
Trang nghiêm Đại lễ Tự Tứ Tăng - Vu lan bồn tại Tịnh xá Ngọc Trung Tăng

Trang nghiêm Đại lễ Tự Tứ Tăng - Vu lan bồn tại Tịnh xá Ngọc Trung Tăng

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - Như Tâm - 20:41, 04/09/2025
Ngày 4/9, Tịnh xá Ngọc Trung Tăng, hệ phái khất sĩ Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã tổ chức Đại lễ Tự Tứ Tăng - Vu lan bồn. Tham dự có Trưởng lão Hòa thượng Đào Như - Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo TP. Cần Thơ.
Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An chúc mừng Giáo hội Phật giáo tỉnh nhân dịp Lễ Vu Lan

Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An chúc mừng Giáo hội Phật giáo tỉnh nhân dịp Lễ Vu Lan

Dân tộc - Tôn giáo - Khánh Ngân - 20:34, 04/09/2025
Ngày 4/9, Đoàn công tác Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An đã đến thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Nghệ An nhân dịp Lễ Vu Lan.
Các điểm trường ở vùng cao Đà Nẵng hoàn tất công tác chuẩn bị cho ngày tựu trường

Các điểm trường ở vùng cao Đà Nẵng hoàn tất công tác chuẩn bị cho ngày tựu trường

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 18:19, 04/09/2025
Đến thời điểm này, các điểm trường ở vùng cao Đà Nẵng đang hoàn tất các chuẩn bị cho lễ khai giảng năm học 2025-2026.
Hơn 23 triệu học sinh trên cả nước sẽ cùng tham dự Lễ khai giảng năm học 2025 - 2026

Hơn 23 triệu học sinh trên cả nước sẽ cùng tham dự Lễ khai giảng năm học 2025 - 2026

Giáo dục - Hoàng Quý - 18:11, 04/09/2025
Ngày mai (5/9), hơn 23 triệu học sinh, sinh viên trên cả nước sẽ chính thức bước vào năm học mới 2025 - 2026. Lễ Khai giảng năm nay có ý nghĩa đặc biệt khi gắn với sự kiện kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Giáo dục Việt Nam (1945 - 2025).
Tôn vinh tính đa dạng trong thống nhất của văn hóa Việt Nam

Tôn vinh tính đa dạng trong thống nhất của văn hóa Việt Nam

Sắc màu 54 - Minh Thu - 18:07, 04/09/2025
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Quyết định số 3167/QĐ-BVHTTDL về việc tổ chức trưng bày “Di sản văn hóa Việt Nam - Sức sống từ truyền thống đến hiện đại” tại miền Bắc và miền Nam.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Giá xăng trong nước tiếp tục tăng, tiến sát mốc 20.500 đồng/lít

Giá xăng trong nước tiếp tục tăng, tiến sát mốc 20.500 đồng/lít

Kinh tế - Hoàng Minh - 18:00, 04/09/2025
Chiều 4/9, Liên Bộ Công Thương - Tài chính đã công bố kỳ điều chỉnh giá xăng dầu mới, theo đó các mặt hàng xăng trong nước tiếp tục tăng nhẹ. Đây là lần thứ ba liên tiếp giá xăng được điều chỉnh theo xu hướng đi lên, trong bối cảnh giá dầu thô thế giới biến động.
Quảng Trị tặng hàng chục xe đạp cho học sinh vùng biên trước thềm năm học mới

Quảng Trị tặng hàng chục xe đạp cho học sinh vùng biên trước thềm năm học mới

Nhịp cầu nhân ái - Khánh Ngân - 17:57, 04/09/2025
Ngày 4/9, Đồn Biên phòng Hải An (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị) phối hợp với các mạnh thường quân tổ chức tặng hàng chục xe đạp, dụng cụ học tập cho học sinh khu vực biên giới biển xã Mỹ Thủy (Quảng Trị).
Lan tỏa văn hóa truyền thống Gia Lai tại Hội chợ Du lịch Quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Lan tỏa văn hóa truyền thống Gia Lai tại Hội chợ Du lịch Quốc tế TP. Hồ Chí Minh

Du lịch - Ngọc Thu - 17:54, 04/09/2025
Từ ngày 3 - 6/9, tỉnh Gia Lai tham gia Hội chợ Du lịch Quốc tế TP. Hồ Chí Minh (ITE HCMC) lần thứ 19. Tại đây, du khách sẽ được trải nghiệm trực tiếp các hoạt động văn hóa truyền thống, tìm hiểu di sản văn hóa đặc trưng của đại ngàn - biển xanh Gia Lai thông qua chương trình biểu diễn nghệ thuật với nhiều tiết mục đặc sắc.
Hồi Xuân (Thanh Hóa): Đổi vũ khí lấy quà, trao bình yên cho cộng đồng

Hồi Xuân (Thanh Hóa): Đổi vũ khí lấy quà, trao bình yên cho cộng đồng

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 15:28, 04/09/2025
Nhằm loại bỏ súng săn, súng tự chế ra khỏi đời sống, thời gian qua, Công an xã Hồi Xuân (Thanh Hóa) đã triển khai nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, vận động người dân tự nguyện giao nộp vũ khí, góp phần giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn miền núi, trong đó có chương trình “Đổi vũ khí lấy quà”.
Ám ảnh hàng chục nghìn tấn rác phủ kín lòng hồ Bản Vẽ

Ám ảnh hàng chục nghìn tấn rác phủ kín lòng hồ Bản Vẽ

Xã hội - Thanh Hải - 15:21, 04/09/2025
Hàng chục nghìn tấn gỗ mục, rác nhựa đổ dồn về sau các đợt mưa lũ khiến mặt hồ thủy điện Bản Vẽ (Nghệ An) biến thành bãi phế liệu nổi khổng lồ. Điều này khiến cho tuyến giao thông đường thủy vào các xã lòng hồ trở nên khó khăn hơn và việc thu gom, xử lý rác thì hết sức nan giải.