Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nơi bản sắc văn hóa Mnông được lưu giữ, phát huy

Bá Canh - 16:45, 24/02/2023

Bon (buôn) Jarah là địa danh gắn liền với căn cứ kháng chiến Nâm Nung (xã Nâm Nung, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông). Hiện nay, cùng với sự phát triển, đổi thay mạnh mẽ của địa phương, đời sống vật chất, tinh thần của bà con bon Jarah cũng không ngừng được cải thiện, nâng cao. Đặc biệt, đây là một trong những bon làng Mnông lưu giữ, phát huy rất hiệu quả bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

Một tiết mục diễn tấu của đội chiêng bon Jarah.
Một tiết mục diễn tấu của đội chiêng bon Jarah

Người nghệ nhân tài hoa và tâm huyết

Y Xuyên là một trong rất ít những nghệ nhân còn khỏe mạnh, minh mẫn của bon Jarah. Năm nay đã bước sang tuổi 70 nhưng đôi mắt Y Xuyên vẫn sáng ngời và giọng nói vẫn sang sảng.

Từ khi còn trẻ cho đến bây giờ, Y Xuyên vẫn đam mê, cần mẫn và miệt mài bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Mnông, Y Xuyên không thể nhớ từ đôi bàn tay khéo léo, tài hoa của mình, bao nhiêu cây nêu đã được thiết kế, dựng lên trong những dịp bon làng có lễ hội quan trọng, đặc biệt là lễ Tăm Blang M’prang Bon (Lễ trồng cây pơlang rào bon), Lễ Tăm N’gap Bon (Lễ sum họp cộng đồng) và Lễ cúng mừng lúa mới... Trong tâm thức của người M’nông, cây nêu chính là nơi trú ngụ của các thần linh.

Thế nhưng cuộc sống hiện đại, cùng với sự mai một của các lễ hội truyền thống, tập tục dựng cây nêu cũng mất dần và cũng chẳng mấy ai biết cách dựng cây nêu. Để khôi phục lại những nghi lễ, lễ hội quan trọng trong đời sống văn hóa của đồng bào mình, Y Xuyên đã đề xuất, kiến nghị với ngành văn hóa các cấp tổ chức phục dựng lại ngay tại bon, làng Jarah. Nhờ đó, mấy năm nay, bon Jarah đã tổ chức được một số lễ hội truyền thống. Trong các lễ hội này có nghi lễ dựng cây nêu dưới sự tổ chức thực hiện và hướng dẫn chi tiết, tỉ mỉ của Y Xuyên. Từ đây, một số thanh niên trong bon, làng đã hiểu được ý nghĩa cũng như cách làm cây nêu của dân tộc mình.

Nghệ nhân H’Thinh dệt thổ cẩm Mnông. (Ảnh - Trần Hồng Vân)
Nghệ nhân H’Thinh dệt thổ cẩm Mnông. (Ảnh - Trần Hồng Vân)

Không chỉ tâm huyết với việc gìn giữ các nghi lễ truyền thống, Y Xuyên còn đau đáu, trăn trở với việc làm sao giữ lại tiếng chiêng cho bon làng. Trong khi những bộ chiêng của nhiều gia đình đã bị bán, Y Xuyên quyết giữ lại bộ chiêng cổ của gia đình và vận động một số người già, thanh niên trong bon lập đội chiêng bon Jarah. Giờ đây, tại các hội diễn văn nghệ quần chúng ở địa phương, Y Xuyên và đội cồng chiêng bon Jarah luôn tham gia biểu diễn. Với những tâm huyết và đóng góp của mình, năm 2015, Y Xuyên đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Gìn giữ âm thanh cồng chiêng và nghề dệt thổ cẩm

H’Thương, Phó Chủ tịch UBND xã Nâm Nung, một người con của bon làng Jarah hiện đang là Đội trưởng đội chiêng bon Jarah. Chị H’Thương cho biết, để góp phần bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng, nghệ nhân Y Xuyên và chị đã tích cực vận động một số người già và thanh niên trong bon thành lập nên đội chiêng với 12 thành viên tham gia, trong đó có 6 thành viên chính và 6 thành viên dự bị. Thành viên già nhất là cụ Y Dếnh năm nay 72 tuổi, thành viên trẻ nhất là chị H’Blim mới 24 tuổi. Cứ mỗi tháng một lần, đội chiêng lại tập luyện diễn tấu những bài chiêng truyền thống của người Mnông dưới sự trực tiếp truyền dạy của nghệ nhân Y Xuyên.

Một tiết mục diễn tấu của đội chiêng bon Jarah
Một tiết mục diễn tấu của đội chiêng bon Jarah

Sau 4 năm hình thành và đi vào hoạt động, đội chiêng bon Jarah giờ đây luôn có mặt tại mọi hội diễn văn nghệ quần chúng của xã Nâm Nung và cả huyện Krông Nô. Đặc biệt là lớp trẻ ngày càng thêm trân quý và nâng cao ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Theo chị H’Thương, hiện nay xã Nâm Nung đang phối hợp với Phòng Văn hóa và Trung tâm Văn hóa Thể thao và Truyền thông huyện Krông Nô tổ chức các lớp bồi dưỡng về diễn tấu cồng chiêng cho các bon làng lân cận trong xã Nâm Nung. Để tiếng chiêng sẽ được lưu giữ và cất tiếng ngân vang ở bon xa bon gần mỗi khi có lễ hội truyền thống của người Mnông trên địa bàn...

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 12 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 12 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 12 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 12 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 12 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 12 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 12 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 12 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 13 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 13 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.