Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Những điểm sáng trong lĩnh vực giáo dục vùng DTTS: Hiệu quả từ mô hình Trường học đa văn hóa (Bài 1)

Thuỳ Anh - 10:53, 19/09/2022

Đưa văn hóa, lịch sử của địa phương vào chương trình giảng dạy là một mô hình được Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai khuyến khích từ năm 2012. Hiện, mô hình đã và đang được nhân rộng ra ở hầu hết các trường tiểu học, THCS và THCS bán trú trên địa bàn. Trong đó, mô hình Trường học đa văn hóa đã đem lại những hiệu ứng khá tích cực. Thành công bước đầu phải kể đến Trường THCS số 1 xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.

Câu lạc bộ hát then của học sinh trường THCS số 1 xã Phú Nhuận được sự kèm cặp của các nghệ nhân then Tày xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai
CLB hát Then của học sinh trường THCS số 1 xã Phú Nhuận được sự kèm cặp, hướng dẫn của các nghệ nhân then Tày xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai

Môi trường sư phạm đa sắc màu

Hòa mình cùng các em học sinh Trường THCS số 1 xã Phú Nhuận, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai trong những ngày đầu năm học mới, chúng tôi thấy mình như được trở lại tuổi thơ bởi tiếng học sinh hò reo, ùa ra khỏi lớp sau tiếng trống báo hiệu hết tiết học.

Giờ ra chơi, sân trường náo nhiệt nhất ở khu vực nhóm học sinh chơi đẩy gậy, nhóm khác thì hò reo xem các anh chị lớp 9 thi đi cà kheo và kéo co, thi ném còn. Đây là những trò chơi truyền thống của đồng bào DTTS ở Tây Bắc, thường được chơi vào các dịp lễ hội lớn trong năm.

Đặc biệt nhất, trong khuôn viên trường có một ngôi nhà sàn bằng gỗ lợp lá cọ truyền thống của dân tộc Tày, có biển gỗ ghi dòng chữ “Trường học đa văn hoá”. Từ dưới lên trên, nhà sàn này được trang trí nào là cày bừa, nào là thúng mẹt, nan quạt, rồi đến cả mành nứa…

Chúng tôi quan sát thấy một nhóm học sinh đang say sưa hát then với đàn tính và chuông đồng, nhóm khác thì đang học thêu. Nhưng độc đáo ở chỗ, người đang dạy cho các em là những người cao niên, mặc trang phục người Tày. Còn người hướng dẫn các em thêu những nét thêu truyền thống của người Dao đỏ, lại là một phụ huynh của các em.

Em Đoàn Ngọc Ánh, học sinh lớp 9 (dân tộc Tày) chia sẻ: “Ngày bé ở nhà em được mẹ và các bà dạy hát Then, nhưng ngày bé chỉ biết hát thôi, em cũng không hiểu lắm. Nhưng tham gia câu lạc bộ (CLB) của Trường, em được các ông bà nghệ nhân dạy nhiều bài hát hơn, em còn được học đàn tính và đánh chùm nhạc nữa, em thấy tự hào về truyền thống văn hóa của dân tộc mình hơn”.

Theo tiếng trống vào lớp, tôi ghé thăm một lớp đang trong giờ mỹ thuật, thầy giáo dạy các em về nét thêu quả trám ứng dụng vào các họa tiết trên trang phục người Dao đỏ. Trong lớp học, ngoài đồng phục của trường, các em còn mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình, các em rất đoàn kết và chan hòa với nhau, những giờ học thú vị trôi qua nhanh chóng.

Giờ mỹ thuật của thầy và trò lớp 7A3, học về các nét vẽ hình quả trám ứng dụng trong thêu trang phục người Dao đỏ
Giờ mỹ thuật của thầy và trò lớp 7A3, học về các nét vẽ hình quả trám ứng dụng trong thêu trang phục người Dao đỏ

Thầy Hiệu trưởng, Đặng Thành Chung chia sẻ, “chúng tôi đưa ứng dụng những văn hóa truyền thống vào khoảng 50 tiết học chính khóa các môn học Lịch sử, Thể dục, Mỹ thuật; ngoài ra còn lồng ghép vào các môn học như Ngữ văn, kỹ thuật… thành lập các CLB hát Then, CLB thêu, CLB thể thao cho các em cùng tham gia. Những tiết học ngoại khóa, chúng tôi mời các nghệ nhân ở xã đến dạy các em học hát, chơi đàn, nấu ăn và thêu may, đan lát”.

Xã Phú Nhuận có khoảng 60% là đồng bào DTTS, chủ yếu là người Dao đỏ và người Tày. Mục tiêu để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời giúp học sinh tăng thêm kỹ năng sống. Được sự ủng hộ của phụ huynh học sinh và giúp đỡ của ngành và chính quyền xã, năm 2019 nhà trường triển khai mô hình trường học đa văn hóa.

Thầy Đặng Thành Chung cho biết: “Tập thể sư phạm Nhà trường đã cùng nhau sưu tầm những nét văn hóa đồng bào DTTS trên địa bàn, tổng hợp, xây dựng thành 50 tiết học chính khóa. Nhà trường cũng đã xã hội hóa được ngày công và vật liệu để dựng được ngôi nhà sàn truyền thống của người Tày - không gian sinh hoạt ngoại khóa của các em học sinh”.

Những trái ngọt đầu mùa...

Để có được bộ giáo án dạy các nét thêu truyền thống của người Dao đỏ, thầy giáo Hà Mạnh Hùng, giáo viên dạy mỹ thuật đã tận dụng những kỳ nghỉ Hè, không về quê với gia đình, mà đi vào các thôn bản của các đồng bào Dao để tìm hiểu văn hóa thêu may trên trang phục. Sau đó thầy tích hợp với vốn sư phạm sẵn có để xây dựng thành bộ giáo án cho môn Mỹ thuật.

Thầy Hùng vui vẻ chia sẻ: “Đường vào bản xa xôi có những ngày mưa, ngày nắng gập ghềnh khó đi. Khi vào bản tôi cũng may mắn gặp được một số phụ huynh nhiệt tình dạy mình các nét thêu rất tỉ mỉ, tôi tổng hợp lại thành những tiết học để các em dễ hiểu và dễ thực hành. Tôi còn được một gia đình người Dao tặng lại cho bộ trang phục truyền thống, nay dùng làm tư liệu cho môn học của các em”.

Những điệu múa Then cũng được Nhà trường đưa vào bài thể dục giữa giờ của học sinh. Ngoài ra còn có một số trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, ném còn và đi cà kheo, cũng được lồng ghép vào trong môn học giáo dục thể chất. Khi học sinh yêu thích văn hoá và đạt kết quả cao trong các môn học mới, hoa “hạnh phúc” đã nở trong tâm những người thầy.

Thầy Phạm Văn Hưng giáo viên dạy Giáo dục thể chất chia sẻ: “Tôi không phải người địa phương, lại là người Kinh, nên phong tục tập quán của đồng bào trong xã tôi không nắm được nhiều, nhất là các điệu nhảy hay các trò chơi dân gian. Khi nhận nhiệm vụ, tôi đã mất khá nhiều thời gian để đến các thôn bản, vào từng nhà dân, nhờ các nghệ nhân dạy múa Then, rồi ném còn, đẩy gậy… bản thân mình phải là người thành thục các kỹ thuật, sau đó mới đủ dữ liệu tổng hợp lên giáo án và truyền thụ lại cho các em. Trong năm học vừa qua các em đạt kết quả cao và say sưa với các môn văn hóa, chúng tôi rất hạnh phúc”.


Cô Triệu Thị Thim - phụ huynh học sinh dân tộc Dao đỏ dành thời gian tham gia hướng dẫn các em học sinh trong giờ sinh hoạt của CLB thêu
Cô Triệu Thị Thim - phụ huynh học sinh dân tộc Dao đỏ dành thời gian tham gia hướng dẫn các em học sinh trong giờ sinh hoạt của CLB thêu

Chia sẻ với chúng tôi, em Triệu Phúc Lý học sinh lớp 9 của Trường (học sinh đã đoạt giải nhất môn đẩy gậy trong hội khỏe Phù Đổng tỉnh Lào Cai năm 2021) cười vui vẻ: “Đẩy gậy là một trong các môn thể dục của chúng em. Ở nhà em cũng được bố và anh trai dạy, thi thoảng em có tham gia các lễ hội của xã. Đến Trường, thầy giáo dạy rất kỹ về kỹ thuật cầm gậy, cách giữ sức và tấn công làm sao để mình không bị mất sức mà giành giải cao”.

Xúc động khi lễ hội dân tộc được đông đảo thế hệ măng non tham gia, bà Hoàng Thị Hạnh, một phụ huynh học sinh Nhà trường rất vui khi chia sẻ về con của mình: “Ngày xưa, mỗi lần Tết đến hay ngày lễ hội của thôn, bắt con mình mặc quần áo truyền thống đã rất khó khăn, không nói gì đến dạy chúng biết làm các món ăn dân tộc và tham gia trò chơi. Nhưng nay con mình chải chuốt để mặc bộ quần áo truyền thống đi lễ hội, lại còn hăng hái tham gia các trò chơi dân gian, nhận làm cơm lam và xôi màu, tôi rất biết ơn Nhà trường và tự hào về văn hóa dân tộc mình”.

Ông Lương Văn Hoạch - nghệ nhân người Tày thôn Tân Lộc, xã Phú Nhuận (huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai) chia sẻ: “CLB hát Then của chúng tôi có 33 hội viên sinh hoạt nhiều năm nay rồi, toàn là người già cùng sinh hoạt và biểu diễn ở các lễ hội của thôn, xã. Chúng tôi đã rất lo lắng vì giới trẻ ngày nay không còn đam mê với văn hóa truyền thống nữa. Nhưng mấy năm gần đây, được Trường mời về dạy cho các cháu các điệu múa, hát Then và chơi đàn tính, các cháu tiếp thu rất nhanh, tôi tin rằng nhờ mô hình Trường học này mà văn hóa truyền thống sẽ được thế hệ trẻ bảo tồn và phát huy”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

Những chuyến đi “tìm chữ” ở vùng cao

“Sáng nay anh xuống bản/Con chim rừng hót reo/Nhành cây rừng nhường lối/ Sương tan dưới chân đèo...”. Vào đêm trước ngày lên Hà Giang làm phóng viên thường trú của Báo Dân tộc và Phát triển, tôi đã viết trong cuốn sổ tay của mình những dòng thơ ấy như một lời dặn lòng nhẹ nhàng, nhưng cũng đầy háo hức. Niềm hạnh phúc khi mỗi ngày trôi qua được cùng ăn, cùng ở, cùng làm việc và cùng chung bếp lửa với đồng bào giúp tôi thêm yêu nghề và yêu cả những khó khăn làm nên bản sắc của người làm báo vùng cao.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.