Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người có uy tín Hồ Văn Ly tích cực bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống

Hồng Phúc - Văn Sơn - 07:23, 22/11/2022

Nghe tiếng già làng, Người có uy tín Hồ Văn Ly - một “nghệ nhân" được dân phong đã lâu, thế nhưng chúng tôi chưa có cơ duyên được gặp. Nhận được cuộc điện thoại từ chị Hồ Thị Biến, cán bộ văn hóa xã Phước Mỹ, huyện Phước Sơn (Quảng Nam) thông báo ở thôn Công Ta Năng sắp diễn ra lễ hội ăn mừng lúa mới của đồng bào Bh’noong. Một công đôi việc, chúng tôi hào hứng lên đường tác nghiệp.

 Già làng Hồ Văn Ly (bên phải) cùng dân làng Công Ta Năng trang trí cho cây nêu
Già làng Hồ Văn Ly (bên phải) cùng dân làng Công Ta Năng trang trí cho cây nêu

Sau chặng chạy xe giữa non ngàn, bên tai tiếng gió lạnh vù vù của ngày Đông, khiến tiếng động cơ xe máy chỉ còn nhè nhẹ, cuối cùng cũng đến thôn Công Ta Năng. Nhìn  thấy những làn khói tỏa ra từ mái nhà sàn của đồng bào Bh’noong (nhóm địa phương thuộc dân tộc Gié Triêng), cảm giác thật ấm áp.

Tại thôn, già làng Hồ Văn Ly (75 tuổi), người Bh’noong cùng rất nhiều thanh niên, đang hối hả hoàn tất cây Nêu (Xờ neng) cho lễ hội tết mùa ăn mừng lúa mới của đồng bào. 

Vừa trang trí cho cây nêu, già Ly vừa trò chuyện với khách. Già bảo, ngày thơ ấu, già đã theo chân cha mẹ tham gia các lễ hội văn hóa ở làng, già ấn tượng nhất với quanh cảnh xung quanh đống lửa rực đỏ trước cây nêu ở sân nhà rông (a troóng), mọi người trong làng phấn khởi, vui vẻ tham gia điệu múa xoang trong không gian rộn ràng tiếng chiêng, điệu nhạc dân tộc.

Hiện vật của người Bh'noong mà già làng Hồ Văn Ly tặng lại cho Bảo tàng Quảng Nam
Hiện vật của người Bh'noong mà già làng Hồ Văn Ly tặng lại cho Bảo tàng Quảng Nam

Lúc đó, hình ảnh rất thiêng liêng của cây nêu đã ngấm vào người già lúc nào không hay biết. Từ lúc đó, già Ly bắt đầu theo các già làng, những người có năng khiếu để tìm tòi học về cách làm những phụ kiện trang trí trên cây nêu như: la hnăl và la zănh (tua cách điệu biểu tượng bông lúa), hình con cá (ktica), trang trí những bông hoa (pai) làm từ cây nứa, những chiếc diều (klang pa) với họa tiết hình tam giác cân... đến học đẽo, gọt, vẽ, tô màu cho cây nêu mỗi mùa lễ hội. Năm 18 tuổi, già Ly đã thành thạo và có thể đảm nhận một mình làm cây nêu phục vụ lễ hội của làng.

Đưa tay chỉ vào một ống lồ ô chẻ ra và được đan lại, già làng Hồ Văn Ly bảo, đây là nơi đựng lễ vật dâng lên cúng Yàng, tổ tiên ông bà người Bh’noong. Từ xa xưa, đồng bào Bh’noong sống với núi rừng, sống với sương giăng mây phủ. Theo quan niệm của họ, từ lâu cây nêu như chiếc cầu kết nối bầu trời và mặt đất, họ thành tâm ước nguyện mong Yàng sẽ che chở, ban mưa thuận gió hòa cho bản làng. Việc dựng cây nêu cao lớn giữa làng, cũng là lời khẳng định địa vị và khu vực của cộng đồng người Bh’noong.

Thôn Công Ta Năng hiện có 203 hộ, với 774 nhân khẩu, là đồng bào Bh’noong. Những năm qua, già làng Hồ Văn Ly đã tích cực cùng đồng bào Bh’noong nơi đây làm tốt công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Mỗi khi trong thôn có những dịp lễ quan trọng trong năm như: Lễ cúng Yàng Sơri (Thần lúa), lễ ăn Tết rẫy (Xa pế xiếc), đám cưới, đám hiếu... già làng Hồ Văn Ly được mọi người tín nhiệm bầu làm chủ lễ, đứng ra kêu gọi người dân trong thôn cùng đóng góp và tham gia vào buổi lễ. 

Già làng Hồ Văn Ly đã vận động con, cháu dòng họ, người thân và gia đình cùng bà con trong thôn tham gia các hoạt động văn hóa, lễ hội, lưu giữ, bảo tồn cây nêu. Chính tâm huyết ấy, đã khơi dậy cho lớp trẻ trong thôn niềm tự hào về văn hóa truyền thống bao đời mà tổ tiên người Bh’noong đã lưu giữ. “Đó là phần “hồn” của làng và là báu vật của cha ông để lại”, già Ly nói.

 Đồng bào Bh’noong vui múa trong ngày hội mừng lúa mới. (Ảnh: Alăng Ngước)
Đồng bào Bh’noong vui múa trong ngày hội mừng lúa mới. (Ảnh: Alăng Ngước)

Chị Hồ Thị Hồng Hảo, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Phước Sơn, cũng là người con Bh’noong thôn Công Ta Năng trải lòng: Trong lớp người già hiện nay ở xã Phước Mỹ, năm nay đã bước sang tuổi 75, già làng Hồ Văn Ly được bà con trên địa bàn ví như “cây đại thụ” không chỉ nổi tiếng giữa núi rừng vùng Đông Trường Sơn về am hiểu văn hóa truyền thống, mà già Ly còn lưu giữ nhiều những loại hình văn hóa truyền thống độc đáo và đặc sắc của người Bh’noong. Hơn 50 năm qua, già Ly đã dành bao tâm huyết cho công tác bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa cộng đồng, giữ lại vốn quý để lớp trẻ chúng tôi học tập, noi theo.

Anh Hồ Văn Nhanh, Trưởng thôn Công Ta Năng chia sẻ, với một niềm yêu mến và cảm phục, già làng Hồ Văn Ly đã được cộng đồng người Bh’noong ở Công Ta Năng suy tôn là già làng gương mẫu (2010), Bí thư Chi bộ thôn Công Ta Năng (từ năm 2015), Người có uy tín trong cộng đồng (từ năm 2011).

Những cặp bánh sừng trâu, bánh ốc được gói bằng gạo rẫy để đón khách trong ngày hội. (Ảnh: Alăng Ngước)
Những cặp bánh sừng trâu, bánh ốc được gói bằng gạo rẫy để đón khách trong ngày hội. (Ảnh: Alăng Ngước)

Với uy tín của mình, những năm qua già làng Hồ Văn Ly còn là "cầu nối" tạo khối Đại đoàn kết toàn dân, góp phần xây dựng đời sống văn hóa, ổn định an ninh trật tự ở cơ sở. Địa phương vẫn duy trì kiến trúc truyền thống với những ngôi nhà sàn thấp quây quần bên nhà rông. Già Ly còn là người vận động, hướng dẫn dân làng giữ gìn các nét đẹp văn hóa của làng, bởi sự tâm huyết với văn hoá của dân tộc mình.

Trước khi rời vùng cao và chia tay già làng Hồ Văn Ly về lại dưới xuôi, già Ly đã tặng cho chúng tôi một ống lồ ô, có dáng tựa như chiếc cung. Đây là vật dụng để người Bh'noong dùng đuổi chim, chuột, sóc bảo vệ mùa màng trên rẫy, như một minh chứng về sự hiện diện của người Bh'noong làng Công Ta Năng hàng trăm năm trên đại ngàn Trường Sơn. Già Ly như "cây đại thụ" của núi rừng đang nâng niu, ươm mần cho thế hệ trẻ tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc mình.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 14 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 14 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 14 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 14 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 14 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 14 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 14 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 14 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 15 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 15 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.