Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ngôi đền có hệ thống tượng thờ tạo tác từ đất sét hàng trăm năm

Vũ Mừng - 16:28, 06/05/2025

Đền Suối Thầu nằm giữa những thửa ruộng bậc thang uốn lượn thuộc vùng lõi của danh thắng Di tích Quốc gia ruộng bậc thang xã Bản Luốc, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang. Ấn tượng về ngôi đền có niên đại hàng trăm năm này là, toàn bộ hệ thống tượng thờ đều được tạo tác bằng đất sét rất độc đáo gắn với tín ngưỡng dân gian của đồng bào dân tộc vùng cao.

Căn cứ theo thông tin được khắc trên cây xà nóc của đền Suối Thầu: "Đại Nam quốc, Minh Mệnh tam niên Tuế, thứ Nhâm Ngọ mạnh đông nguyệt, hoàng đạo nhật lập vị..." Dịch nghĩa: Nước Đại Nam, vào năm Nhâm Ngọ, niên hiệu Minh Mệnh thứ 3 (1822), ngày tốt lập nên... Ngôi đền đã được xây dựng vào năm 1822. Trước đây, đền Suối Thầu có tường thưng bằng gỗ, có các hàng chân cột, vì, xà làm bằng gỗ, mái lợp gianh. Do tác động của thời gian, ngôi đền đã bị hư hỏng và sửa chữa nhiều lần. Về sau này, nhân dân trong vùng trùng tu, tôn tạo lại đền trên nền đất cũ, chất liệu chủ yếu bằng đất, gỗ và gạch, gồm có 1 gian với tổng diện tích 33m2, dài 7,5m, rộng 4,4m.
Căn cứ theo thông tin được khắc trên cây xà nóc của đền Suối Thầu: "Đại Nam quốc, Minh Mệnh tam niên Tuế, thứ Nhâm Ngọ mạnh đông nguyệt, hoàng đạo nhật lập vị..." Dịch nghĩa: Nước Đại Nam, vào năm Nhâm Ngọ, niên hiệu Minh Mệnh thứ 3 (1822), ngày tốt lập nên... Ngôi đền đã được xây dựng vào năm 1822. Trước đây, đền Suối Thầu có tường thưng bằng gỗ, có các hàng chân cột, vì, xà làm bằng gỗ, mái lợp gianh. Do tác động của thời gian, ngôi đền đã bị hư hỏng và sửa chữa nhiều lần. Về sau này, nhân dân trong vùng trùng tu, tôn tạo lại đền trên nền đất cũ, chất liệu chủ yếu bằng đất, gỗ và gạch, gồm có 1 gian với tổng diện tích 33m2, dài 7,5m, rộng 4,4m.
Người dân nơi đây lưu truyền: Vào thời điểm trước khi xây dựng đền, có một nhóm hộ gia đình người Dao áo dài từ thôn Bản Luốc của xã Bản Luốc hiện nay đến thôn Suối Thầu lập nghiệp. Lúc này rừng núi còn hoang vu, cuộc sống người dân gặp nhiều khó khăn… Quan trấn thủ địa phương lúc đó là ông Đặng Minh Đông (còn gọi là Đặng Diễn) đã cho người tìm thầy cúng và thợ để xây dựng cũng như đắp 13 pho tượng thờ các thần linh với ước mong nhân dân sẽ có sức khoẻ, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt. Cùng với việc dựng đền đắp tượng, ông Đặng Minh Đông còn hướng dẫn các gia đình người Dao khai hoang làm ruộng bậc thang trồng lúa nước và làm nương. Sau khi ông mất, người dân địa phương vô cùng tiếc thương, để ghi nhớ công ơn người dân đã đắp thêm pho tượng ông và lập bát hương đưa vào thờ tại đền.
Người dân nơi đây lưu truyền: Vào thời điểm trước khi xây dựng đền, có một nhóm hộ gia đình người Dao áo dài từ thôn Bản Luốc của xã Bản Luốc hiện nay đến thôn Suối Thầu lập nghiệp. Lúc này rừng núi còn hoang vu, cuộc sống người dân gặp nhiều khó khăn… Quan trấn thủ địa phương lúc đó là ông Đặng Minh Đông (còn gọi là Đặng Diễn) đã cho người tìm thầy cúng và thợ để xây dựng cũng như đắp 13 pho tượng thờ các thần linh với ước mong Nhân dân sẽ có sức khoẻ, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt. Cùng với việc dựng đền đắp tượng, ông Đặng Minh Đông còn hướng dẫn các gia đình người Dao khai hoang làm ruộng bậc thang trồng lúa nước và làm nương. Sau khi ông mất, người dân địa phương vô cùng tiếc thương, để ghi nhớ công ơn người dân đã đắp thêm pho tượng ông và lập bát hương đưa vào thờ tại đền.
Hồ sơ di tích của ngồi đền nêu rõ: Tượng Ngọc Hoàng (Nhùi Vương – tiếng dân tộc Dao), đầu đội mũ bình thiên, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng tươi cười, mặt đỏ, mặc áo hoàng bào màu vàng, hai tay để trong lòng bụng đỡ gương thần soi thế gian. Tượng trong tư thế ngồi trên ngai vàng, cao 1m.
Hồ sơ di tích của ngôi đền nêu rõ: Tượng Ngọc Hoàng (Nhùi Vương – tiếng dân tộc Dao), đầu đội mũ bình thiên, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng tươi cười, mặt đỏ, mặc áo hoàng bào màu vàng, hai tay để trong lòng bụng đỡ gương thần soi thế gian. Tượng trong tư thế ngồi trên ngai vàng, cao 1m.
Bức tượng Diêm Vương, đầu đội mũ, lông mày rậm, mắt mở to, sống mũi thẳng, khuôn mặt hồng, áo màu đỏ, xanh và đen, tay phải để úp trên đầu gối, tay trái để ngửa trên đầu gối. Tượng trong tư thế ngồi, cao 95cm.
Bức tượng Diêm Vương, đầu đội mũ, lông mày rậm, mắt mở to, sống mũi thẳng, khuôn mặt hồng, áo màu đỏ, xanh và đen, tay phải để úp trên đầu gối, tay trái để ngửa trên đầu gối. Tượng trong tư thế ngồi, cao 95cm.
Tượng Ngọc Nữ (đứng bên phải cạnh Ngọc Hoàng), tóc búi tó hai bên, mắt mở to, miệng tươi cười, mặc áo màu xanh, 2 tay dâng tấu sớ trước ngực. Tượng trong tư thế đứng, cao 30cm. Tượng Kim Đồng (đứng bên trái cạnh Diêm Vương), mắt mở to, miệng tươi cười, sống mũi thẳng, mặc áo màu đỏ, xanh, hai tay dâng tấu sớ trước ngực. Tượng trong tư thế đứng, cao 30cm.
Tượng Ngọc Nữ (đứng bên phải cạnh Ngọc Hoàng), tóc búi tó hai bên, mắt mở to, miệng tươi cười, mặc áo màu xanh, 2 tay dâng tấu sớ trước ngực. Tượng trong tư thế đứng, cao 30cm. Tượng Kim Đồng (đứng bên trái cạnh Diêm Vương), mắt mở to, miệng tươi cười, sống mũi thẳng, mặc áo màu đỏ, xanh, hai tay dâng tấu sớ trước ngực. Tượng trong tư thế đứng, cao 30cm.
Tượng Quan Thế Âm, đầu đội bảo quan, mặt trái soan, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng hé mở, tay phải đặt trên đầu gối, tay trái cầm lọ cam lồ trước bụng, chân trái khoanh tròn, chân phải để chống. Tượng cao 70cm, toạ trên ban thờ (cao 30cm, dài 70cm, rộng 55cm), phía trước của ban thờ được gắn ngói mũi hài tạo thành cánh sen màu đỏ. Phần phía dưới bệ thờ có tượng Thiện Tài Đồng Tử, cắt tóc ngắn, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng tươi cười, hai tay chắp trước ngực. Tượng trong tư thế đứng, cao 35cm và tượng Thiện Tài Long Nữ, tóc để dài chấm vai, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng hé mở, hai tay chắp trước bụng, mặc áo màu xanh, quần đỏ. Tượng trong tư thế đứng, cao 40cm.
Tượng Quan Thế Âm, đầu đội bảo quan, mặt trái soan, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng hé mở, tay phải đặt trên đầu gối, tay trái cầm lọ cam lồ trước bụng, chân trái khoanh tròn, chân phải để chống. Tượng cao 70cm, toạ trên ban thờ (cao 30cm, dài 70cm, rộng 55cm), phía trước của ban thờ được gắn ngói mũi hài tạo thành cánh sen màu đỏ. Phần phía dưới bệ thờ có tượng Thiện Tài Đồng Tử, cắt tóc ngắn, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng tươi cười, hai tay chắp trước ngực. Tượng trong tư thế đứng, cao 35cm và tượng Thiện Tài Long Nữ, tóc để dài chấm vai, mắt mở to, sống mũi thẳng, miệng hé mở, hai tay chắp trước bụng, mặc áo màu xanh, quần đỏ. Tượng trong tư thế đứng, cao 40cm.
Tượng thần Sấm Sét (Lôi Thần), có khuôn mặt đen dữ tợn, đầu đội mũ, mắt mở trắng, mũi to, miệng như đang quát tháo, mặc quần áo xanh, cổ áo và đai lưng màu đỏ, tay phải cầm 1 cây huyền trượng giơ ngang vai, tay trái cầm 1 lệnh bài từa tựa thánh giá ngang bụng. Tượng trong tư thế cưỡi mây, cao 81cm. Hai tượng hầu cận Lôi Thần đứng 2 bên cao 65cm. Tượng bên trái đầu đội mũ, mắt mở to, miệng hé mở, mặc quần áo xanh, cổ áo và viền ống tay màu vàng đỏ, tay phải cầm cây truỳ, tay trái đặt ngang bụng; tượng bên phải đầu đội mũ, mắt mở to, mặt trái xoan, sống mãi thẳng, mặc áo đỏ, cổ áo viên xanh, quần màu đen đỏ, 2 tay chắp trước ngực.
Tượng thần Sấm Sét (Lôi Thần), có khuôn mặt đen dữ tợn, đầu đội mũ, mắt mở trắng, mũi to, miệng như đang quát tháo, mặc quần áo xanh, cổ áo và đai lưng màu đỏ, tay phải cầm 1 cây huyền trượng giơ ngang vai, tay trái cầm 1 lệnh bài từa tựa thánh giá ngang bụng. Tượng trong tư thế cưỡi mây, cao 81cm. Hai tượng hầu cận Lôi Thần đứng 2 bên cao 65cm. Tượng bên trái đầu đội mũ, mắt mở to, miệng hé mở, mặc quần áo xanh, cổ áo và viền ống tay màu vàng đỏ, tay phải cầm cây truỳ, tay trái đặt ngang bụng; tượng bên phải đầu đội mũ, mắt mở to, mặt trái xoan, sống mãi thẳng, mặc áo đỏ, cổ áo viên xanh, quần màu đen đỏ, 2 tay chắp trước ngực.
Phía ngoài của ban thờ Lôi thần là tượng thần Thổ Địa và ông Đặng Minh Đông. Trong đó, tượng thần Thổ Địa toạ trên bệ, đầu đội mũ, mắt nhìn xuống, miệng tươi cười, mặc áo màu xanh, cổ áo và ống tay áo được viền màu vàng, xanh, đen, quần màu vàng, tay trái đặt úp trên gối, tay phải cầm đính bạc để ngửa trên gối.
Phía ngoài của ban thờ Lôi thần là tượng thần Thổ Địa và ông Đặng Minh Đông. Trong đó, tượng thần Thổ Địa toạ trên bệ, đầu đội mũ, mắt nhìn xuống, miệng tươi cười, mặc áo màu xanh, cổ áo và ống tay áo được viền màu vàng, xanh, đen, quần màu vàng, tay trái đặt úp trên gối, tay phải cầm đính bạc để ngửa trên gối.
Đối diện với ban thờ Thổ Địa, ông Đặng Minh Đông là ban thờ Quan Âm và Mẫu. Phía ngoài là tượng Quan Âm ngồi trên lưng hổ, đội bảo quan, mắt mở to, mặt trái xoan, tai vểnh về phía trước, sống mũi thẳng, tay trái để áp vào lòng bụng, tay phải đặt úp lên gối phải, mặc thiên y màu xanh, đỏ, vàng, diên mạo rất đoan nghiêm. Toạ bên cạnh tượng Quán Âm là tượng Mẫu trong tư thế ngồi, mắt hơi nhìn xuống, tai to hơi vểnh về phía trước, ngực để trần, áo và quần màu xanh, 2 tay bế đứa trẻ đang cho bú, có một đứa trẻ ôm chân phải.
Đối diện với ban thờ Thổ Địa, ông Đặng Minh Đông là ban thờ Quan Âm và Mẫu. Phía ngoài là tượng Quan Âm ngồi trên lưng hổ, đội bảo quan, mắt mở to, mặt trái xoan, tai vểnh về phía trước, sống mũi thẳng, tay trái để áp vào lòng bụng, tay phải đặt úp lên gối phải, mặc thiên y màu xanh, đỏ, vàng, diên mạo rất đoan nghiêm. Toạ bên cạnh tượng Quán Âm là tượng Mẫu trong tư thế ngồi, mắt hơi nhìn xuống, tai to hơi vểnh về phía trước, ngực để trần, áo và quần màu xanh, 2 tay bế đứa trẻ đang cho bú, có một đứa trẻ ôm chân phải.
Cộng đồng người Dao ở khu vực Bản Luốc, huyện Hoàng Su Phì luôn coi ông Đặng Minh Đông là vị thần - có vị trí quan trọng trong đời sống tâm linh của họ để bảo vệ mùa màng và cuộc sống yên lành của dân bản trong vùng, tương tự như Thành Hoàng làng ở vùng đồng bằng Bắc bộ. Hàng năm đến ngày 15 tháng 7 âm lịch, nhân dân các thôn thuộc xã Bản Luốc mang lễ vật đến cúng tại đền. Mỗi hộ gia đình đại diện chủ hộ đến lễ, khi đi mang theo 1 con gà hoặc 1 miếng thịt lợn, 1 chai rượu, 1 nắm cơm, vàng hương. Lễ cúng kết thúc, họ tổ chức ăn uống ngay tại đền. Đây cũng là hoạt động mang đậm ý nghĩa nhân văn của cộng đồng người dân tộc Dao xã Bản Luốc huyện Hoàng Su Phì.
Cộng đồng người Dao ở khu vực Bản Luốc, huyện Hoàng Su Phì luôn coi ông Đặng Minh Đông là vị thần - có vị trí quan trọng trong đời sống tâm linh của họ để bảo vệ mùa màng và cuộc sống yên lành của dân bản trong vùng, tương tự như Thành Hoàng làng ở vùng đồng bằng Bắc bộ. Hàng năm đến ngày 15 tháng 7 âm lịch, nhân dân các thôn thuộc xã Bản Luốc mang lễ vật đến cúng tại đền. Mỗi hộ gia đình đại diện chủ hộ đến lễ, khi đi mang theo 1 con gà hoặc 1 miếng thịt lợn, 1 chai rượu, 1 nắm cơm, vàng hương. Lễ cúng kết thúc, họ tổ chức ăn uống ngay tại đền. Đây cũng là hoạt động mang đậm ý nghĩa nhân văn của cộng đồng người dân tộc Dao xã Bản Luốc huyện Hoàng Su Phì.
Năm 2013 đền Suối Thầu xã Bản Luốc đã được tỉnh Hà Giang công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh theo quyết định số 1198/QĐ - UBND ngày 20/6/2013 của UBND tỉnh Hà Giang.
Năm 2013 đền Suối Thầu xã Bản Luốc đã được tỉnh Hà Giang công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh theo quyết định số 1198/QĐ - UBND ngày 20/6/2013 của UBND tỉnh Hà Giang.
Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang đánh giá: Đền thờ Suối Thầu có hơn mười tượng thờ các vị thần và thành hoàng, trong đó có nhiều tượng rất ấn tượng mang giá trị khảo cứu văn hóa lịch sử.
Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang đánh giá: Đền thờ Suối Thầu có hơn mười tượng thờ các vị thần và thành hoàng, trong đó có nhiều tượng rất ấn tượng mang giá trị khảo cứu văn hóa lịch sử.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Nghi lễ chỉ dành cho “người được chọn” của dân tộc Tày

Nghi lễ chỉ dành cho “người được chọn” của dân tộc Tày

Nghi lễ cấp sắc từ lâu đã trở thành điểm tựa tâm linh quan trọng trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Tày tại xã Đồng Yên, tỉnh Tuyên Quang. Qua thời gian với nhiều đổi thay và phát triển của quê hương, cộng đồng nhưng nghi lễ cấp sắc vẫn được đồng bào Tày trân trọng lưu truyền, gìn giữ.
Tin nổi bật trang chủ
Thiên tai dồn dập và bài toán an sinh

Thiên tai dồn dập và bài toán an sinh

Vấn đề - Sự kiện - Thanh Hải - 33 phút trước
Người dân vừa kịp tái thiết lại cuộc sống bằng đàn gà, luống rau và những mái nhà tạm… thì ngay lập tức lại bị cơn bão lũ kế tiếp cuốn sạch. An sinh sau những thiên tai dồn dập đang là bài toán muôn vàn thách thức.
Thắm tình quân - dân trong bão lũ

Thắm tình quân - dân trong bão lũ

Tin tức - Ngọc Thu - 5 giờ trước
Sau khi cơn bão số 13 đi qua, cùng với chính quyền địa phương, lực lượng chức năng, lực lượng vũ trang đã nhanh chóng cùng người dân Gia Lai khắc phục hậu quả bão lũ, sớm ổn định cuộc sống.
Lai Châu: Tăng cường ngoại giao đa phương, nâng tầm vị thế

Lai Châu: Tăng cường ngoại giao đa phương, nâng tầm vị thế

Xã hội - Thanh Hoài - 5 giờ trước
Lai Châu xác định liên kết quốc tế, là chìa khóa đột phá kinh tế - xã hội, triển khai đồng bộ đối ngoại trên 3 trụ cột. Tỉnh không chỉ củng cố quan hệ với Trung Quốc và đối tác truyền thống Lào (U Đôm Xay), mà còn mở rộng hợp tác thực chất về lao động, nông nghiệp và xúc tiến thương mại với nhiều nước trên thế giới.
Những công trình góp phần

Những công trình góp phần "ươm mầm tri thức" nơi vùng cao biên giới

Giáo dục - Trọng Bảo - 22:09, 08/11/2025
Ngày 9/11, cùng với cả nước, tỉnh Lào Cai sẽ khởi công 4/9 trường học theo chủ trương của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới.
Bắt giam một TikToker vì có hành vi gây chia rẽ vùng miền

Bắt giam một TikToker vì có hành vi gây chia rẽ vùng miền

Pháp luật - Minh Nhật - 21:53, 08/11/2025
Công an TP. Hồ Chí Minh đã khởi tố, bắt tạm giam chủ tài khoản Tiktok “Dù Bầu Trời” do có hành vi đăng tải nhiều Video Clip miệt thị, xúc phạm, gây chia rẽ vùng miền, phá hoại khối Đại đoàn kết dân tộc.
Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Hơn hai tháng qua, mỗi khi màn đêm buông xuống, căn phòng nhỏ ở điểm trường thôn Ngọc Leng, xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi lại sáng đèn, rộn ràng tiếng đánh vần, tập viết. Hơn 30 học viên là đồng bào Xơ Đăng, họ ở đủ lứa tuổi, có người đã lên chức ông, bà, vẫn say sưa cầm bút, nắn nót từng nét chữ.
Thủ tướng: Khánh thành tuyến cao tốc từ Cao Bằng tới Cà Mau vào 19/12/2025

Thủ tướng: Khánh thành tuyến cao tốc từ Cao Bằng tới Cà Mau vào 19/12/2025

Thời sự - PV - 21:48, 08/11/2025
Thủ tướng nhận định trong năm 2025, chúng ta có thể vượt mục tiêu Đại hội XIII đã đề ra về phát triển hạ tầng (3.000 km cao tốc và 1.700 km đường ven biển) và tới ngày 19/12 sẽ khánh thành tuyến đường cao tốc từ Cao Bằng qua Lạng Sơn, về Hà Nội, qua miền Trung và TP.HCM, tới Cà Mau.
Kỳ tích: 3 người trên thuyền thúng ‘mất tích’ trên biển Lý Sơn đã được tìm thấy

Kỳ tích: 3 người trên thuyền thúng ‘mất tích’ trên biển Lý Sơn đã được tìm thấy

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 20:22, 08/11/2025
Cả 3 người trên thuyền thúng được cho là mất tích trên biển ở khu vực Lý Sơn (Quảng Ngãi) đều đã được tìm thấy trong niềm hạnh phúc của người thân và bà con địa phương.
Siêu bão Fung-Wong vào Biển Đông sáng 10/11: Di chuyển trái quy luật, sức gió giật cấp 16

Siêu bão Fung-Wong vào Biển Đông sáng 10/11: Di chuyển trái quy luật, sức gió giật cấp 16

Thời sự - Hoàng Minh - 18:23, 08/11/2025
Bão Fung-Wong có kích thước khổng lồ với đường kính hơn 1.400 km, dự kiến vào Biển Đông sáng 10/11. Bão di chuyển trái quy luật, không đổ bộ Việt Nam nhưng gây gió mạnh, sóng cao tới 10 m.
Sớm khắc phục sự cố cầu dân sinh bị lũ cuốn trôi do bão số 13

Sớm khắc phục sự cố cầu dân sinh bị lũ cuốn trôi do bão số 13

Xã hội - Lê Hường - 18:19, 08/11/2025
Ngày 8/11, lãnh đạo UBND xã Ea Kiết, tỉnh Đắk Lắk cho biết: Đảng ủy, UBND xã Ea Kiết cùng đại diện các ngành chức năng của tỉnh Đắk Lắk vừa kiểm tra khu vực cây cầu trên đường dân sinh vào buôn H'Mông 2 bị nước lũ cuốn trôi tối 7/11, gây chia cắt giao thông, để thống nhất phương án khắc phục sớm nhất.
Thủ tướng: Tốc độ tăng GDP quý IV phải đạt trên 8,4%

Thủ tướng: Tốc độ tăng GDP quý IV phải đạt trên 8,4%

Thời sự - PV - 15:53, 08/11/2025
Kết luận phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ mục tiêu lớn nhất thời gian tới là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đây vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là nguồn lực cho sự phát triển. Nhấn mạnh 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, Thủ tướng chỉ rõ, để tăng trưởng cả năm 2025 đạt trên 8% thì tốc độ tăng GDP quý IV phải đạt trên 8,4%.