Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ nhân Ưu tú Hà Nam Ninh "nặng lòng" với chữ Thái ở xứ Thanh

Quỳnh Trâm - 15:05, 30/10/2024

Mong muốn tiếng nói, chữ viết của dân tộc không bị mai một, Nghệ nhân Ưu tú Hà Nam Ninh đã miệt mài nghiên cứu và truyền dạy chữ Thái cổ. Từ những lớp học đầu tiên đến việc biên soạn tài liệu và tham gia giảng dạy tại các chương trình học, ông Ninh đã và đang góp phần gìn giữ “hồn cốt” văn hóa của dân tộc Thái cho các thế hệ sau.

Ông Hà Nam Ninh được Chủ tịch UBND huyện Bá Thước tặng Giấy khen vì đã có thành tích tiêu biểu, điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào DTTS và miền núi huyện Bá Thước
Ông Hà Nam Ninh được Chủ tịch UBND huyện Bá Thước tặng Giấy khen vì đã có thành tích tiêu biểu, điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào DTTS và miền núi huyện Bá Thước

Giữ hồn cốt dân tộc

Chúng tôi có dịp đến thăm Nghệ nhân Ưu tú Hà Nam Ninh, người cả đời đã gắn bó với chữ Thái, tại ngôi nhà nhỏ của ông ở phố 2, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Qua câu chuyện ông kể, bố mẹ đã truyền dạy cho ông không chỉ chữ viết mà còn những câu chuyện về lịch sử, văn hóa của người Thái qua những câu ca dao, thành ngữ, truyện kể về mở đất, lập mường. Từ đó, tình yêu và niềm say mê đối với văn hóa dân tộc ngấm sâu vào tâm hồn ông.

Năm 1966, ông Ninh trúng tuyển vào Trường Trung học Sư phạm miền núi Thanh Hóa. Sau khi tốt nghiệp, ông được phân công giảng dạy tại Trường Phổ thông Cơ sở xã Cổ Lũng (nay là Trường THCS Cổ Lũng). Qua nhiều năm công tác tại nhiều vị trí khác nhau trong ngành Giáo dục, ông vẫn dành thời gian và tâm huyết để nghiên cứu văn hóa và chữ Thái cổ. Đến năm 2004, khi nghỉ hưu, ông càng có thêm thời gian để tập trung vào đam mê của mình.

Trong hơn 50 năm theo đuổi chữ Thái, ông Hà Nam Ninh đã tự mày mò, nghiên cứu để dịch chữ Thái cổ, từ đó biên soạn thành giáo trình giảng dạy. “Niềm vui lớn nhất của tôi chính là chữ Thái đã có vị trí ngày càng quan trọng trong đời sống của người dân. Mọi người không chỉ học chữ để đọc và viết mà còn hiểu sâu hơn về văn hóa và lịch sử của chính dân tộc mình”, ông Ninh chia sẻ.

Ông Hà Nam Ninh (người ngồi hàng trên bên phải) đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị các văn hóa DTTS.
Ông Hà Nam Ninh (người ngồi hàng trên bên phải) đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị các văn hóa DTTS

Năm 2006, ông mở lớp dạy chữ Thái đầu tiên tại thị trấn Cành Nàng. Đây là bước khởi đầu để thúc đẩy phong trào học chữ Thái ở huyện Bá Thước. Sau đó, ông mở thêm các lớp tại các xã Lũng Niêm, Ban Công, Kỳ Tân. Đặc biệt, với mỗi lớp học, ông không chỉ đơn thuần dạy đọc và viết mà còn cố gắng mang đến những nội dung gần gũi, thiết thực, gắn liền với đời sống sinh hoạt hằng ngày của người Thái, giúp học viên dễ dàng tiếp thu và yêu thích ngôn ngữ này hơn.

Để chuẩn bị cho các bài giảng, ông Ninh đã dành nhiều thời gian đi thực tế khắp các huyện có người Thái sinh sống, từ Bá Thước đến Quan Hóa, Mường Lát, Lang Chánh, tìm hiểu sự khác biệt trong ngôn ngữ và văn hóa của từng vùng. Từ đó, ông đã biên soạn ra một số tài liệu quan trọng như "Bộ chữ Thái cổ Thanh Hóa", "Bộ dạy chữ Thái Việt Nam tại Thanh Hóa", "Tài liệu dạy tiếng dân tộc Thái", đóng góp lớn vào việc bảo tồn và phát huy văn hóa Thái trong cộng đồng.

Những tài liệu quý bằng chữ Thái cổ viết từ hàng trăm năm trước được ông Ninh sưu tầm, truyền dạy lại cho thế hệ sau
Những tài liệu quý bằng chữ Thái cổ viết từ hàng trăm năm trước được ông Ninh sưu tầm, truyền dạy lại cho thế hệ sau

Trao truyền cho thế hệ trẻ

Khi trò chuyện với ông, tôi cảm nhận được lòng nhiệt huyết mãnh liệt và niềm tự hào sâu sắc về việc mình đang làm. “Tôi không chỉ dạy chữ, mà còn muốn truyền lại cho thế hệ trẻ tình yêu đối với văn hóa của cha ông. Nếu không biết chữ Thái, các em sẽ dần mất đi sự kết nối với quá khứ và bản sắc dân tộc”, ông nói.

Ngoài việc mở lớp tại các địa phương, ông còn tham gia giảng dạy tiếng Thái theo chương trình hợp tác giữa huyện Bá Thước và Trường Đại học Hồng Đức. Từ những đóng góp của mình, năm 2015, ông Hà Nam Ninh được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực của ông trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc.

“Còn sức khỏe, tôi còn tiếp tục nghiên cứu và giảng dạy. Đó là cách duy nhất tôi có thể đóng góp cho dân tộc mình và bảo tồn văn hóa mà ông cha đã để lại”, ông Hà Nam Ninh kết thúc câu chuyện với một nụ cười hiền hậu, đầy quyết tâm.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 đến 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Tin nổi bật trang chủ
Bền Chí Thịnh với ước mơ nâng tầm giá trị sản phẩm dược liệu

Bền Chí Thịnh với ước mơ nâng tầm giá trị sản phẩm dược liệu

Tốt nghiệp đại học, nhưng anh Bền Chí Thịnh (dân tộc Xơ Đăng), ở phường Kon Tum, tỉnh Quảng Ngãi lại chọn cho mình một hướng đi riêng, đó là trở về quê hương khởi nghiệp và hiện thực hóa ước mơ nâng tầm giá trị các sản phẩm dược liệu của địa phương. Sau nhiều năm gây dựng, hiện anh là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Kora Group, với doanh thu hằng tháng 500 - 800 triệu đồng.
“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

“Hoạt động của chính quyền xã đòi hỏi phải gần dân hơn, sát dân hơn”

Trang địa phương - Mỹ Dung - 19:05, 18/09/2025
Đó là nhấn mạnh của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh trong chuyến kiếm tra tình hình hoạt động bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp và kết quả phát triển kinh tế - xã hội tại hai xã vùng cao Lục Hồn và Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) ngày 18/9.
Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Ông Hồ Thanh Thủy được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau

Thời sự - Tào Đạt - 19:04, 18/09/2025
Quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng chuẩn y ông Hồ Thanh Thủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy chỉ định giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.
Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Lâm Đồng: Triển khai mô hình văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Tin tức - Nguyễn Hoàn - 18:10, 18/09/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng vừa ban hành kế hoạch xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã trong tỉnh. Từ tháng 9 đến 12/2025, mô hình sẽ được triển khai tại các xã Lạc Dương, Bảo Lâm 3 và Đạ Tẻh 3.
Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Hơn 300 cán bộ Hải Phòng sẽ đi làm việc hàng ngày bằng tàu hỏa

Tin tức - Minh Nhật - 18:06, 18/09/2025
Từ ngày 22/9, khoảng 300 viên chức, người lao động, cán bộ, công chức Hải Phòng sẽ đi làm bằng tàu hỏa.
Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Chính sách đối với 5 nhóm đối tượng chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp

Thời sự - PV - 18:03, 18/09/2025
Ngày 17/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 17/9/2025 về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động do thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Định hình vai trò lực lượng khuyến nông trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Minh - 17:59, 18/09/2025
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang vừa tổ chức Hội nghị đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Quảng Ninh hướng tới sản phẩm du lịch độc bản

Quảng Ninh hướng tới sản phẩm du lịch độc bản

Du lịch - Mỹ Dung - 17:53, 18/09/2025
Nhằm hiện thực hóa mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị của hai Di sản thế giới là Vịnh Hạ Long và Khu di tích danh thắng Yên Tử, ngày 18/9, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh đã phối hợp cùng Công ty CP Phát triển Tùng Lâm tổ chức chương trình tọa đàm du lịch với chủ đề "Một hành trình - Hai di sản".
Sơn La: Lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc Thái cho thế hệ trẻ

Sơn La: Lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc Thái cho thế hệ trẻ

Trang địa phương - Minh Nhật - 17:51, 18/09/2025
Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La vừa qua đã tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm với chủ đề “Văn hóa dân tộc Thái ở Sơn La”, nhằm quảng bá, giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Thái tỉnh Sơn La đến đông đảo công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Lào Cai: Sớm có giải pháp bảo đảm an toàn cho các hộ dân thôn Lồ Cố Chin

Lào Cai: Sớm có giải pháp bảo đảm an toàn cho các hộ dân thôn Lồ Cố Chin

Xã hội - Trọng Bảo - 17:47, 18/09/2025
Thời gian gần đây, hàng chục hộ dân ở thôn Lồ Cố Chin, xã Pha Long, tỉnh Lào Cai luôn sống trong sự bất an khi ngọn núi phía sau thôn xuất hiện vết nứt lớn có nguy cơ sạt lở bất cứ lúc nào.
Lan tỏa kiến thức, tình yêu của giới trẻ với biển đảo quê hương

Lan tỏa kiến thức, tình yêu của giới trẻ với biển đảo quê hương

Giáo dục - Minh Thế - 17:37, 18/09/2025
Ngày 18/9, Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng Nghiệp vụ Cảnh sát biển phối hợp với UBND xã Bình Minh, Hà Nội và các trường trung học cơ sở trên địa bàn đã tổ chức thành công cuộc thi ý nghĩa mang tên “Em yêu biển, đảo quê hương”.