Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghệ nhân Ưu tú Hà Nam Ninh "nặng lòng" với chữ Thái ở xứ Thanh

Quỳnh Trâm - 15:05, 30/10/2024

Mong muốn tiếng nói, chữ viết của dân tộc không bị mai một, Nghệ nhân Ưu tú Hà Nam Ninh đã miệt mài nghiên cứu và truyền dạy chữ Thái cổ. Từ những lớp học đầu tiên đến việc biên soạn tài liệu và tham gia giảng dạy tại các chương trình học, ông Ninh đã và đang góp phần gìn giữ “hồn cốt” văn hóa của dân tộc Thái cho các thế hệ sau.

Ông Hà Nam Ninh được Chủ tịch UBND huyện Bá Thước tặng Giấy khen vì đã có thành tích tiêu biểu, điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào DTTS và miền núi huyện Bá Thước
Ông Hà Nam Ninh được Chủ tịch UBND huyện Bá Thước tặng Giấy khen vì đã có thành tích tiêu biểu, điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào DTTS và miền núi huyện Bá Thước

Giữ hồn cốt dân tộc

Chúng tôi có dịp đến thăm Nghệ nhân Ưu tú Hà Nam Ninh, người cả đời đã gắn bó với chữ Thái, tại ngôi nhà nhỏ của ông ở phố 2, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Qua câu chuyện ông kể, bố mẹ đã truyền dạy cho ông không chỉ chữ viết mà còn những câu chuyện về lịch sử, văn hóa của người Thái qua những câu ca dao, thành ngữ, truyện kể về mở đất, lập mường. Từ đó, tình yêu và niềm say mê đối với văn hóa dân tộc ngấm sâu vào tâm hồn ông.

Năm 1966, ông Ninh trúng tuyển vào Trường Trung học Sư phạm miền núi Thanh Hóa. Sau khi tốt nghiệp, ông được phân công giảng dạy tại Trường Phổ thông Cơ sở xã Cổ Lũng (nay là Trường THCS Cổ Lũng). Qua nhiều năm công tác tại nhiều vị trí khác nhau trong ngành Giáo dục, ông vẫn dành thời gian và tâm huyết để nghiên cứu văn hóa và chữ Thái cổ. Đến năm 2004, khi nghỉ hưu, ông càng có thêm thời gian để tập trung vào đam mê của mình.

Trong hơn 50 năm theo đuổi chữ Thái, ông Hà Nam Ninh đã tự mày mò, nghiên cứu để dịch chữ Thái cổ, từ đó biên soạn thành giáo trình giảng dạy. “Niềm vui lớn nhất của tôi chính là chữ Thái đã có vị trí ngày càng quan trọng trong đời sống của người dân. Mọi người không chỉ học chữ để đọc và viết mà còn hiểu sâu hơn về văn hóa và lịch sử của chính dân tộc mình”, ông Ninh chia sẻ.

Ông Hà Nam Ninh (người ngồi hàng trên bên phải) đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị các văn hóa DTTS.
Ông Hà Nam Ninh (người ngồi hàng trên bên phải) đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị các văn hóa DTTS

Năm 2006, ông mở lớp dạy chữ Thái đầu tiên tại thị trấn Cành Nàng. Đây là bước khởi đầu để thúc đẩy phong trào học chữ Thái ở huyện Bá Thước. Sau đó, ông mở thêm các lớp tại các xã Lũng Niêm, Ban Công, Kỳ Tân. Đặc biệt, với mỗi lớp học, ông không chỉ đơn thuần dạy đọc và viết mà còn cố gắng mang đến những nội dung gần gũi, thiết thực, gắn liền với đời sống sinh hoạt hằng ngày của người Thái, giúp học viên dễ dàng tiếp thu và yêu thích ngôn ngữ này hơn.

Để chuẩn bị cho các bài giảng, ông Ninh đã dành nhiều thời gian đi thực tế khắp các huyện có người Thái sinh sống, từ Bá Thước đến Quan Hóa, Mường Lát, Lang Chánh, tìm hiểu sự khác biệt trong ngôn ngữ và văn hóa của từng vùng. Từ đó, ông đã biên soạn ra một số tài liệu quan trọng như "Bộ chữ Thái cổ Thanh Hóa", "Bộ dạy chữ Thái Việt Nam tại Thanh Hóa", "Tài liệu dạy tiếng dân tộc Thái", đóng góp lớn vào việc bảo tồn và phát huy văn hóa Thái trong cộng đồng.

Những tài liệu quý bằng chữ Thái cổ viết từ hàng trăm năm trước được ông Ninh sưu tầm, truyền dạy lại cho thế hệ sau
Những tài liệu quý bằng chữ Thái cổ viết từ hàng trăm năm trước được ông Ninh sưu tầm, truyền dạy lại cho thế hệ sau

Trao truyền cho thế hệ trẻ

Khi trò chuyện với ông, tôi cảm nhận được lòng nhiệt huyết mãnh liệt và niềm tự hào sâu sắc về việc mình đang làm. “Tôi không chỉ dạy chữ, mà còn muốn truyền lại cho thế hệ trẻ tình yêu đối với văn hóa của cha ông. Nếu không biết chữ Thái, các em sẽ dần mất đi sự kết nối với quá khứ và bản sắc dân tộc”, ông nói.

Ngoài việc mở lớp tại các địa phương, ông còn tham gia giảng dạy tiếng Thái theo chương trình hợp tác giữa huyện Bá Thước và Trường Đại học Hồng Đức. Từ những đóng góp của mình, năm 2015, ông Hà Nam Ninh được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực của ông trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc.

“Còn sức khỏe, tôi còn tiếp tục nghiên cứu và giảng dạy. Đó là cách duy nhất tôi có thể đóng góp cho dân tộc mình và bảo tồn văn hóa mà ông cha đã để lại”, ông Hà Nam Ninh kết thúc câu chuyện với một nụ cười hiền hậu, đầy quyết tâm.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khám phá nghề chạm bạc của người Nùng Dín ở Tuyên Quang

Khám phá nghề chạm bạc của người Nùng Dín ở Tuyên Quang

Nghề chạm khắc bạc của người Nùng Dín (một nhóm địa phương của dân tộc Nùng) xã Pờ Ly Ngài, tỉnh Tuyên Quang là một trong những nét đặc trưng về văn hóa truyền thống. Năm 2019, nghề chạm bạc tại đây đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tin nổi bật trang chủ
U23 Việt Nam thắng nhọc U23 Singapore, giữ vững ngôi đầu bảng C vòng loại U23 châu Á 2026

U23 Việt Nam thắng nhọc U23 Singapore, giữ vững ngôi đầu bảng C vòng loại U23 châu Á 2026

Thể thao - Giải trí - Hoàng Minh - 2 giờ trước
Đội tuyển U23 Việt Nam vừa giành chiến thắng tối thiểu 1-0 trước U23 Singapore ở lượt trận thứ hai bảng C, vòng loại U23 châu Á 2026. Bàn thắng duy nhất của trận đấu được ghi bởi tiền đạo Lê Văn Thuận ở phút 79, giúp thầy trò HLV Kim Sang Sik tiếp tục dẫn đầu bảng với 6 điểm tuyệt đối
Gia Lai tăng cường công chức, viên chức về “gỡ vướng” cho các xã khó khăn

Gia Lai tăng cường công chức, viên chức về “gỡ vướng” cho các xã khó khăn

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 21:35, 06/09/2025
Ngày 3/9, UBND tỉnh Gia Lai có quyết định điều động, tăng cường một số công chức, viên chức từ các sở, ngành về công tác tại các xã phía Tây của tỉnh, nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Gia Lai: Nhiều xã bị ảnh hưởng nặng do mưa lũ

Gia Lai: Nhiều xã bị ảnh hưởng nặng do mưa lũ

Tin tức - Ngọc Thu - 19:20, 06/09/2025
Mưa lớn kéo dài từ tối 5/9, đã khiến nhiều khu dân cư, diện tích hoa màu tại các xã phía Tây Gia Lai như Ia Hiao, Ia Pa và Pờ Tó bị ngập sâu.
Quảng Ngãi: Tỉnh lộ 673 xuất hiện nhiều điểm sạt lở và có nguy cơ đứt gãy

Quảng Ngãi: Tỉnh lộ 673 xuất hiện nhiều điểm sạt lở và có nguy cơ đứt gãy

Trang địa phương - Ngọc Chí - 16:44, 06/09/2025
Do ảnh hưởng của thời tiết mưa kéo dài trong nhiều ngày qua, trên tuyến tỉnh lộ 673, đi qua địa phận các xã phía Tây tỉnh Quảng Ngãi đã xuất hiện nhiều điểm sạt lở nghiêm trọng, nguy cơ đứt gãy đường đang hiện hữu.
Bảo đảm tổ chức bộ máy của đơn vị hành chính 2 cấp hoạt động ổn định, thông suốt

Bảo đảm tổ chức bộ máy của đơn vị hành chính 2 cấp hoạt động ổn định, thông suốt

Thời sự - PV - 16:41, 06/09/2025
Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 268/NQ-CP về tình hình triển khai thực hiện và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Khám phá nghề chạm bạc của người Nùng Dín ở Tuyên Quang

Khám phá nghề chạm bạc của người Nùng Dín ở Tuyên Quang

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 16:35, 06/09/2025
Nghề chạm khắc bạc của người Nùng Dín (một nhóm địa phương của dân tộc Nùng) xã Pờ Ly Ngài, tỉnh Tuyên Quang là một trong những nét đặc trưng về văn hóa truyền thống. Năm 2019, nghề chạm bạc tại đây đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại các xã miền núi

Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại các xã miền núi

Tin tức - Quỳnh Trâm - 14:34, 06/09/2025
Do ảnh hưởng bão số 5, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã xảy ra lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng. UBND tỉnh vừa công bố tình huống khẩn cấp tại xã Linh Sơn (huyện Ngọc Lặc cũ) và xã Sơn Điện (huyện Quan Sơn cũ).
Khách hàng được EVNNPC giải quyết kịp thời phản ánh hóa đơn tháng 8/2025

Khách hàng được EVNNPC giải quyết kịp thời phản ánh hóa đơn tháng 8/2025

Xã hội - PV - 14:23, 06/09/2025
Thời gian qua, tại một số tỉnh thuộc phạm vi quản lý của Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) xuất hiện những phản ánh trên mạng xã hội liên quan đến hóa đơn tiền điện, thu hút sự quan tâm của dư luận. Trước tình hình đó, EVNNPC đã chỉ đạo các đơn vị thành viên khẩn trương phối hợp với chính quyền địa phương, công an và các cơ quan chức năng để kiểm tra, xác minh và thông tin kịp thời, minh bạch đến người dân.
Đẩy nhanh tiến độ các dự án khắc phục hậu quả mưa lũ trên địa bàn Lào Cai

Đẩy nhanh tiến độ các dự án khắc phục hậu quả mưa lũ trên địa bàn Lào Cai

Tin tức - Trọng Bảo - 10:08, 06/09/2025
Cơn bão số 3 (Yagi) xảy ra vào tháng 9/2024 đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Hiện nay, tỉnh vẫn đang tập trung triển khai đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra.
Khánh thành phòng ăn mới, trao quà ý nghĩa cho học sinh vùng cao Điện Biên

Khánh thành phòng ăn mới, trao quà ý nghĩa cho học sinh vùng cao Điện Biên

Nhịp cầu nhân ái - Tuấn Ninh - 09:51, 06/09/2025
Những ngày đầu năm học, không chỉ mang lại niềm vui đến trường cho gần 400 em học sinh tại Trường PTDT Bán trú Tiểu học Chua Ta, xã Xa Dung (Điện Biên), mà còn đánh dấu sự ra đời của một công trình ý nghĩa.