Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Ngải Thầu Thượng - Nơi chạm núi, chạm mây...

Trọng Bảo - 09:55, 27/10/2021

Người Mông có câu nói “không có ngọn núi nào cao hơn đầu gối người Mông”, câu nói thể hiện đức tính chịu khó, vượt mọi khó khăn, thử thách, tập quán sinh sống của đồng bào Mông bao đời nay. Câu nói này đúng hơn khi đến với thôn Ngải Thầu Thượng, xã A Lù, huyện Bát Xát (Lào Cai) - bản người Mông nằm ở độ cao trên 2.000m so với mực nước biển (được coi là bản cao nhất Việt Nam).

Những thửa ruộng bậc thang vàng óng mùa lúa chín
Những thửa ruộng bậc thang ở Ngải Thầu Thượng

Chênh vênh Ngải Thầu Thượng

Chúng tôi có dịp đến với Ngải Thầu Thượng, bản người Mông nằm trên mũi đá Ma Cha Va hùng vĩ bốn mùa mây phủ. Ngải Thầu, tiếng địa phương là “mũi đá”, nhô ra trên đỉnh núi Ma Cha Va hùng vĩ bốn mùa sương trắng, gió trời lồng lộng, đang Thu mà rét lạnh tựa mùa đông. Đứng ở Ngải Thầu Thượng có thể phóng tầm mắt ngắm thung lũng Thiên Sinh, ruộng bậc thang Thèn Pả của người Hà Nhì, người Mông trải mênh mông "dát vàng" lên những sườn núi chênh vênh và thung lũng xa hút tầm mắt...

Trước đây, ốc đảo lạnh buốt, trơ trụi và khô khát trên đỉnh Ma Cha Va hiểm trở, đầy bí ẩn. Do vậy, chỉ những chàng trai người Mông chân cứng như gỗ nghiến, lái xe khéo léo như đi ngựa, mới dám đi xe máy vượt dốc Chin Chu Lìn để lên xuống Ngải Thầu Thượng. Đường khó, điện lưới không, sóng viễn thông chưa tới, nhưng 85 hộ người Mông ở đây kiên gan bám trụ, chân đạp đá, đầu đội mây, chịu nắng lửa, tuyết rơi, gió gào để sinh sống, thành bản thành làng, giữ đất đai biên giới.

Mặc dù được hỗ trợ từ các chương trình, chính sách dân tộc, nhưng điều kiện khắc nghiệt, việc đầu tư hỗ trợ manh mún nên cuộc sống của đồng bào vẫn vô cùng gian khó. Cho đến khi, Chương trình xây dựng nông thôn mới, với nguồn lực ưu tiên và đầu tư tập trung hơn và sự thay đổi trong nhận thức của đồng bào về thoát nghèo... đã tiếp thêm sinh lực cho người dân nơi đây “chắc tay, vững chân” xây dựng bản làng no ấm.

 “Nhà nước làm cho đường trục chính rồi, thì mình phải bảo nhau góp công sức làm đường liên gia đến từng nhà, để trẻ con đi học, thanh niên chở hàng hóa đi bán, người già đi thăm nhau dễ hơn. Chỉ tập trung làm mấy ngày mà bà con đã đổ được hơn 300 mét đường bê tông vào đến bậu cửa hơn chục nhà rồi đấy”, Trưởng thôn Sùng A Sử khoe.

Ngải Thầu Thượng đang vào mùa gặt lúa ruộng bậc thang và bẻ ngô chín trên nương. Trong hiên những ngôi nhà trình tường đất vàng rực ngô đã bóc chài vỏ, buộc túm lại, treo ngược lên sào phơi ngay bậu cửa. Ở Ngải Thầu Thượng, già làng Thào Sử được suy tôn là “vua ruộng bậc thang”. Bên bếp lửa ở nhà già làng Thào Sử, câu chuyện làm ăn, trồng cây gì nuôi con gì, để phá thế độc canh cây lúa cứ dài mãi như chẳng có hồi kết.  

Ông bảo, gia đình ông có đến 30 cân giống, cấy ruộng bậc thang (khoảng 10 sào ruộng), ông chia hết cho các con cháu nên no đủ quanh năm, không lo thiếu lương thực. Kỹ thuật khai hoang, mở ruộng bậc thang của già làng Thào Sử thì không ai sánh được; chỉ với cái cuốc to bản truyền thống, ông đi khắp vùng A Lù, Ý Tý, sang tận A Mú Sung, Trịnh Tường giúp bà con mở ruộng bậc thang trên sườn núi cheo leo, dưới khe sâu hun hút để định canh định cư, không phá rừng làm nương như trước nữa.

“Ruộng bậc thang là cái bồ thóc không bao giờ vơi của người Mông, nó như cái “niềng vàng” giữ chân mọi người định canh định cư, không phá rừng làm nương như trước nữa”, già làng Thào Sử bảo vậy.

Con đường bê tông dẫn lên Ngải Thầu Thượng như dải lụa vắt ngang qua những cánh đồng lúa
Con đường bê tông dẫn lên Ngải Thầu Thượng như một dải lụa vắt qua những thửa ruộng bậc thang

Nhiều cách để làm giàu

“Bây giờ thì lớp con, cháu ở Ngải Thầu Thượng có thêm nhiều cách làm ra tiền rồi, như trồng sâm đất, dược liệu, nuôi ngựa. Ruộng bậc thang ông cha để lại thì giữ cho tốt, trồng thêm rừng để phủ xanh giữ nguồn nước lâu bền, làm thêm bờ rào đá, nhà trình tường đất, nuôi gà đen để người dưới xuôi, người Tây đến chơi, ăn cơm “khẩu nậm xíp”, mua sâm đất Hoàng Sin Cô, mua thổ cẩm bản mình làm ra. Người Mông mình bảo nhau làm du lịch cộng đồng theo định hướng và hỗ trợ của huyện và tỉnh thì sẽ nhanh giàu hơn”, già làng Thào Sử chia sẻ.

Còn nhớ, cách đây vài năm, khi đó Thào A Thếnh là người đầu tiên làm căn nhà hai tầng, theo kiến trúc nhà người Mông, nằm giữa Ngải Thầu Thượng, để đón khách đi du lịch trải nghiệm. Đây cũng là sự khởi đầu lan tỏa cách nghĩ, cách làm mới, nhằm khai thác thế mạnh cảnh quan và bản sắc văn hóa truyền thống của vùng đất và con người nơi đây, để phát triển du lịch.

Hay như mô hình nuôi ngựa kết hợp du lịch, bước đầu cho kết quả tốt của anh chàng người Mông Sùng A Chu. Chu bảo, anh mới đang thử nghiệm mô hình này, nhưng nhìn đàn ngựa đẹp mê hồn ung dung gặm cỏ trong nắng chiều thu vàng xuộm như rót mật, hình ảnh như chỉ có trong tranh, thì tôi tin Chu đang đi đúng hướng.

“Vừa rồi huyện đã phê duyệt quy hoạch làng du lịch cộng đồng, sẽ có khoảng 200 hộ. Lấy bảo tồn cảnh quan rừng Tống Quá Sủ; kiến trúc nhà truyền thống người Mông và nghề đan lát, làm thổ cẩm từ cây lanh, nhuộm chàm và in sáp ong; trồng sâm đất và nuôi gà đen, nuôi ngựa núi để xóa nghèo hiệu quả và bền vững ở mũi đá Ngải Thầu này”, Trưởng thôn Thào A Sử hào hứng khoe.

Nhờ có con đường bê tông nông thôn mới dài hơn 7 km, xe ôtô có thể đi từ dốc “ngựa ngã” Chin Chu Lìn năm nào đến tận đỉnh trời Ma Cha Va, nên cuộc sống của đồng bào ở Ngải Thầu Thượng đã khởi sắc hơn. Từ “cánh chim đầu đàn” Thào A Dung, là người đầu tiên đưa cây sâm đất về trồng trên đất này, đến nay 85 hộ người Mông ở đây đã chuyển một số diện tích nương ngô cằn cỗi, năng suất thấp sang trồng sâm đất Hoàng Sin Cô bán cho Công ty thạch rau câu Long Hải ở tận Hải Dương lên thu mua, đem về tiền tỷ mỗi năm.

Con em đồng bào Mông được đến lớp, đến trường trong vòng tay yêu thương của cô giáo
Con em đồng bào Mông được đến lớp, đến trường trong vòng tay yêu thương của cô giáo

Ngang qua điểm trường mầm non và tiểu học ở dốc “ngựa ngã” Chin Chu Lìn, thật vui vì dù dịch Covid-19 đang "gây khó dễ" nhiều nơi, nhưng các em học sinh người Mông và các thầy, cô giáo ở đây vẫn được khai giảng trực tiếp năm học mới, bởi nỗ lực chung sức đồng lòng phòng ngừa, đẩy lùi dịch bệnh ở nơi biên giới. Nghe tiếng đánh vần của học sinh vang lên thật ấm áp.

Đến với Ngải Thầu Thượng hôm nay, tôi cảm nhận sâu hơn về đất và người nơi đây. Cuộc sống người Mông, bước chân ra khỏi cửa là chạm núi, chạm mây, mặt đất lúc nào cũng như nghiêng nghiêng sẵn sàng thử thách. Người và trâu cày nương mà như làm xiếc, chân duỗi, chân quỳ men theo sườn dốc, lưỡi cày len lỏi trong đá, moi lên từng chút đất. Đồng bào Mông gắn cuộc sống của mình với rừng cao núi thẳm, đôi chân quấn xà cạp tung hoành, tạo nên lối đi, đến tận cả những đỉnh núi cao, hoang vu nhất. Họ đang là những cột mốc sống góp phần giữ gìn biên cương Tổ quốc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.