Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Lấy chồng từ tuổi 13

Phạm Việt Thắng - 13:28, 15/03/2021

Những giọt nước mắt của cô giáo Vi Thị Châu – giáo viên Chủ nhiệm lớp 9A , Trường THCS Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn ( Nghệ An), làm cuộc trò chuyện của chúng tôi chững lại. “Em ấy là học sinh giỏi cấp huyện 2 môn, ước mơ trở thành một nữ bác sỹ của bản làng. Giờ lấy chồng rồi thì mơ ước coi như tan thành mây khói. Không biết rồi tương lai của các em ra sao nữa…”. Đó là những giọt nước mắt thương học trò, và cũng là giọt nước mắt đắng cay của cô Châu trước hủ tục: Bắt vợ.

Cô Vy Thị Châu đang hướng dẫn cách phòng tránh thai và động viên Ló cố gắng tiếp tục đi học.
Cô Vy Thị Châu đang hướng dẫn cách phòng tránh thai và động viên Ló cố gắng tiếp tục đi học.

Tan những giấc mơ

“Một trường cấp 2 mà có đến 12 cháu bỏ học lấy chồng, thậm chí có cả học sinh tiểu học”. Thông tin đó đã thôi thúc chúng tôi xuyên màn sương dày đặc, nguy hiểm để đến xã Na Ngoi. Thầy Nguyễn Viết Thắng, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Na Ngoi, buồn bã nói: “Cứ nghỉ Tết xong là nhà trường lại mất đi nhiều học sinh, mà phần lớn trong số đó là các em bỏ học lấy chồng, lấy vợ, đau lòng lắm. Năm nay, trường có đến 12 em lấy vợ lấy chồng, rơi vào các khối 8 và 9”.

Điều tôi có thể làm được cho em lúc này là bày cho các em cách phòng tránh thai và động viên em xin phép nhà chồng được tiếp tục học hết lớp 9.

Cô Vy Thị ChâuGiáo viên Trường THCS Na Ngoi

Cô Vy Thị Châu không ngần ngại chia sẻ với chúng tôi về 4 nữ sinh lớp mình vừa lấy chồng cách đây mấy hôm: “Cả 4 cháu đều học rất khá, ngoan ngoãn, thế mà…”. Đoạn, cô rơi nước mắt khi nói về Xồng Y Ló, cô học trò 2 năm liền đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp huyện. 

“Tôi không thể tin nổi em ấy lại đi lấy chồng. Trước khi nghỉ Tết còn hứa với cô, về Tết vẫn chăm chỉ học bài, chuẩn bị tốt để thi vào Trường Dân tộc nội trú của tỉnh. Hay tin Ló lấy chồng, tôi rụng rời. Gọi điện cho em, vờ như không biết chuyện gì nhưng không cầm được tiếng nấc. Em ấy cũng vậy, khóc, nói nhớ cô, nhớ các bạn và cảm thấy ân hận… ”, cô Châu chia sẻ.

Cũng lời cô Châu, không biết tương lai của các em rồi sẽ ra sao? Năm kia, cũng có một cô học trò đi lấy chồng. Nghe tin cuộc sống của em rất vất vả nên tôi có đi thăm. Đúng là không nói nên lời. Đứa con đầu lòng bị chết sau khi chào đời một thời gian ngắn. Cuộc sống của hai vợ chồng thì túng thiếu đủ đường, nhìn mà  ngao ngán.

Được thầy hiệu phó động viên, một số em đồng ý trò chuyện với nhà báo, trong đó có Xồng Y Ló. Tôi hỏi Ló có muốn đi học nữa không? Đôi mắt ngân ngấn nước, Ló thỏ thẻ: Em có. Ước mơ của em là được làm bác sỹ.

Lấy chồng rồi, có muốn làm bác sỹ nữa không? Ló im lặng một lúc, rồi nói: Hết rồi. May ra thì được học hết lớp 9 thôi.

Không như Ló, Lầu Y May lại tươi rói khi nói về chồng mình: Anh ấy sinh năm 2001, đang là sinh viên năm 2 ở Hà Nội. May kể, hai đứa quen nhau qua mạng, thỉnh thoảng anh ấy về quê thì đến ký túc xá nhà trường thăm. Tết rồi, anh ấy về, đưa May về nhà, ba ngày sau thì làm lễ cưới…

Còn với Y Hôn, thì cho đến nay cũng không biết chồng đang học gì, chỉ biết là học ở thành phố Vinh. Và chồng có hứa là sau này sẽ cho xuống thành phố Vinh chơi cho biết. 

Tôi nói với Y Hôn, không lấy chồng mà đi học ở trường Dân tộc nội trú tỉnh thì còn được ở hẳn thành phố Vinh những 3 năm cơ mà. Y Hôn chùng giọng: Nhưng bây giờ đã lấy chồng rồi, làm sao đi học được nữa…

Vợ chồng… con nít!

Thầy Nguyễn Trung Cường, giáo viên Trường Tiểu học Na Ngoi 1, đọc ngay tên tuổi, quê quán cô học trò của mình vừa đi lấy chồng: Xồng Y Xờ ở bản Ca Dưới. Xờ nói là học sinh tiểu học nhưng em ấy sinh năm 2008, tính ra là phải học lớp 7 mới đúng. 

Nhưng nhà khó khăn, Xờ phải nghỉ học đi làm thuê mất hai năm. Năm ngoái em vừa xin vào học lại lớp 4; đến năm nay, ra Tết thì thông báo lấy chồng. Thầy Cường thở dài: "Tuổi còn chưa sạch mũi, rồi không biết chúng nó sống ra sao đây".

Theo chân Già làng bản Na Cáng, ông Xồng Nhiu Chú, chúng tôi tìm đến nhà Xồng Bá Mông, học sinh lớp 8, Trường THCS Na Ngoi. Già làng Chú phải đập cửa mãi, Mông mới mở cửa. Bố mẹ không có nhà, chỉ có Mông và cô vợ vừa mới “bắt” cùng đứa em nhỏ ở nhà. 

Nhìn cậu bé tí xíu, quần đùi, áo cộc, xộc xệch, rất thẹn thùng thế này mà đã làm chồng, thật khó tin nổi. Còn cô vợ Lầu Máy Xa, thì còn ửng đỏ đôi má vì sau tiếng đập cửa lâu quá của già làng thì phải. Mông kể, phải đi xa lắm, đến xã Nậm Càn mới quen được vợ. Vợ cũng đang học lớp 8. Hai đứa thích nhau lắm nên “bắt” về.

 Trường THCS Na Ngoi, nơi vừa có 12 học sinh lấy vợ, lấy chồng trước tuổi quy định
Trường THCS Na Ngoi, nơi vừa có 12 học sinh lấy vợ, lấy chồng trước tuổi quy định

"Trước khi “bắt” vợ có xin ý kiến bố mẹ hai bên không" – tôi hỏi?

Mông nói, không cần. Đưa vợ về nhà mình ở 3 ngày, thông báo cho nhà ngoại biết, ngày thứ 4 thì làm lễ cưới bên ngoại, sau đó cưới bên nội. Thế là thành vợ chồng.

Tôi hỏi tiếp: "Nếu không cưới thì sao?".

"Bị phạt nặng lắm - 24 triệu đồng", Mông cho biết.

Thầy Và Bá Trừ, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Huồi Tụ, nhắn chúng tôi: Các anh đi Mường Lống thì ghé thăm học trò của tôi với. Năm ngoái nó bỏ học lấy chồng về bên đó, khổ sở lắm. Chúng tôi không gặp được học trò cũ của thầy Trừ, bởi cô ấy bận đi làm rẫy. 

Nhưng qua bố chồng – ông Và Chớ Lầu, thì hoàn cảnh của cô quả là bi đát. Chồng thì chỉ học hết lớp 1, không biết làm ăn, bố mẹ bảo làm gì thì làm nấy, cuộc sống hoàn toàn phụ thuộc vào bố mẹ. Vợ, sinh con đầu lòng được 2 tháng thì bé qua đời. Chính bố chồng cũng phải thừa nhận, mẹ còn nhỏ quá nên sinh con rất yếu ớt, không sống được.

Tôi hỏi ông Lầu, sao không khuyên các cháu chờ đủ tuổi hẵng kết hôn? Ông lắc đầu: Không khuyên được, cũng không dám cấm, nó ăn lá ngón ngay đấy. Cũng như ông Lầu, Già làng Xồng Nhiu Chú cũng hết sức băn khoăn: “Đã có nhiều trường hợp khi gia đình khuyên can, hoặc ngăn cản kết hôn, các cháu đã rủ nhau vào rừng ăn lá ngón, rất đau lòng”.

Mặc dù đã có nhiều giải pháp phòng chống nạn tảo hôn, nhưng xem ra hiệu quả chưa được như mong đợi. Vậy nên, các thầy cô giáo Trường THCS Na Ngoi đã phải có “đề án” lập “hàng rào” ngăn chặn trai bản tiếp xúc với học sinh nội trú. Nhưng theo thầy Thắng, mình chặn ban đêm thì chúng lại hẹn nhau lúc gần sáng, hẹn nhau qua điện thoại…

(Tên nhân vật học sinh trong bài viết đã được thay đổi).

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 15 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 15 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 15 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 15 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 15 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 15 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 15 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 15 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 16 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 16 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.