Kon Tum: Dân “mỏi mòn” chờ nước dưới công trình hồ chứa hơn 553 tỷ đồng

Nhiều lần lỡ hẹn

Dự án hồ chứa nước Đăk Pokei được UBND tỉnh Kon Tum phê duyệt chủ trương đầu tư vào năm 2018, có dung tích thiết kế 8,77 triệu m3. Mục tiêu của Dự án đảm bảo cung cấp nước tưới cho 2.000ha đất sản xuất nông nghiệp (gồm 200ha lúa nước, 1.800ha hoa màu, cây công nghiệp tại xã Đăk Blà, thành phố Kon Tum và xã Đăk Ruồng, xã Đăk Tờ Re, huyện Kon Rẫy; tạo nguồn nước sinh hoạt cho 35.000 nhân khẩu. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 553 tỷ đồng, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum làm chủ đầu tư.

Giai đoạn 1 của Dự án sẽ thi công từ năm 2018 đến năm 2020 với tổng mức đầu tư hơn 430 tỷ đồng gồm các hạng mục: Công trình cụm đầu mối, hệ thống kênh chính, kênh nhánh để cung cấp nước tưới cho 1.600ha lúa nước, hoa màu, cây công nghiệp và cấp nước sinh hoạt cho khoảng 15.300 người dân. Giai đoạn 2 của Dự án có tổng mức đầu tư trên 118 tỷ đồng, sẽ được triển khai sau khi cân đối nguồn vốn.

Tuy nhiên, đến năm 2020, giai đoạn 1 của Dự án không hoàn thành nên HĐND tỉnh Kon Tum quyết nghị điều chỉnh tiến độ thực hiện đến năm 2023 sẽ xong và đi vào hoạt động. Mặc dù vậy, đến cuối năm 2024, Dự án vẫn chưa hoàn thành và nội dung này đã được đưa ra chất vấn tại Kỳ họp HĐND tỉnh.

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp lần thứ 8, HĐND tỉnh Kon Tum khóa XII, nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra vào ngày 05/12/2024, ông Nguyễn Ngọc Sâm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum cho biết: Nguyên nhân dẫn đến việc chậm tiến độ Dự án là do quá trình khảo sát địa chất cụm đầu mối giai đoạn Thiết kế kỹ thuật, dự toán phát hiện các tầng địa chất yếu, thấm mất nước lớn, làm tăng chiều cao đập và khối lượng xử lý nền móng, dẫn đến tăng chi phí xây lắp, thời gian xử lý. Công tác giải phóng mặt bằng của Dự án chưa đảm bảo theo tiến độ của Dự án. Năng lực của Chủ đầu tư còn hạn chế trong việc tổ chức triển khai thực hiện, điều hành Dự án. Một số nhà thầu chưa đảm bảo năng lực về tài chính, năng lực thi công chưa thực sự hiệu quả, việc tổ chức thi công còn lúng túng, chưa khoa học; liên danh ba nhà thầu cùng thi công trên một mặt bằng nhỏ nên xảy ra chồng chéo, nhiều lúc gây cản trở cho nhau.

Mặc dù lãnh đạo tỉnh Kon Tum đã có sự chỉ đạo quyết liệt, nhưng đến thời điểm hiện tại, Dự án chỉ cơ bản đã hoàn thành các hạng mục chính, bắt đầu tích nước và chưa thể hoạt động với nhiều lý do khác nhau.

Phóng viên trao đổi qua điện thoại với ông Lưu Văn Lợi, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum, chủ đầu tư Dự án thì ông khẳng định đang hoàn thiện hồ sơ để bàn giao cho các đơn vị đưa vào vận hành vào đầu tháng 4/2025.

Dân “mỏi mòn” chờ nước

Từ thông tin phản ánh của người dân, phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển có mặt tại cánh đồng thôn 13, xã Đăk Ruồng, huyện Kon Rẫy thì chứng kiến kênh dẫn nước chính Đông đã được đầu tư đến gần ruộng. Nhưng ống dẫn nước đã được bịt kín bằng van khóa và kết nối bởi những con bu lông bằng sắt. Không có nước dẫn vào ruộng, cả một cánh đồng rộng lớn bị bỏ hoang và chỉ có bóng dáng vài con bò đang nhởn nhơ gặm cỏ.

Anh A Linh, thôn 13, xã Đăk Ruồng, huyện Kon Rẫy cho biết: Nhà có gần 2 sào ruộng nhưng chỉ canh tác được 1 vụ, vụ này thì không có nước để sản xuất nên đành bỏ hoang. Trước đây nghe có công trình hồ chứa dẫn nước về phục vụ bà con sản xuất lúa 2 vụ thì ai cũng phấn khởi, nhưng chờ mãi không thấy nước về.

Men theo con đường ống dẫn nước của kênh chính Đông thì phóng viên bắt gặp 2 hố van tưới thi công dang dở, không có nước và không nắp đậy. Chứng tỏ công trình vẫn chưa điều tiết nước về với đồng ruộng.

Theo thiết kế, khi dự án hồ chứa nước Đăk Pokei hoàn thành, hệ thống kênh chính Tây sẽ cung cấp nước tưới cho 300ha đất sản xuất nông nghiệp, còn hệ thống kênh chính Đông sẽ tưới cho khoảng 700ha. Công trình không chỉ đáp ứng nhu cầu nước tưới cho hàng trăm ha đất nông nghiệp, mà còn mở ra cơ hội cho người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng và đa dạng hóa các mô hình sinh kế. Tuy nhiên, đến nay mục đích cung cấp nước chưa thành hiện thực và ước mơ chuyển đổi cơ cấu cây trồng của người dân trở nên dang dở.

Chị Y Vui, thôn 13, xã Đăk Ruồng, huyện Kon Rẫy cho biết: Cánh đồng lúa của thôn thì mỗi năm chỉ sản xuất được 1 vụ vì thiếu nước. Khi nghe thông báo có dự án hồ chứa nước đưa nước về cho người dân sản xuất thì người dân kỳ vọng rất lớn, bởi có nước thì việc sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng cũng thuận lợi. Nhưng chờ mãi không thấy nước đâu, vụ này cũng chưa có nước nên hơn 7 sào ruộng tiếp tục bỏ hoang, phải chờ vào mùa mưa có nước mới sản xuất.

Đối với người dân sản xuất nông nghiệp thì nước tưới có vai trò rất quan trọng. Thế nhưng, dự án hồ chứa nước Đăk Pokei lại cứ mãi ì ạch chưa thể vận hành và người dân huyện Kon Rẫy, thành phố Kon Tum vẫn đang “mỏi mòn” chờ nước tưới. Đây là sự lãng phí lớn, bởi số tiền hơn 553 tỷ đồng đầu tư từ ngân sách Nhà nước chưa thực sự phát huy hiệu quả.