Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kiếp vạn chài

Thanh Hải - 14:49, 22/12/2020

Cha truyền, con nối; đã bao đời rồi, cuộc sống cư dân vạn chài trên sông Lam ở huyện Thanh Chương (Nghệ An) lênh đênh theo từng con nước. Cuộc đời họ cũng chòng chành như thân phận những con đò, nổi trôi khắp “sơn cùng thủy tận” để rồi khi đã ở bên kia dốc cuộc đời, vẫn chưa thể sắm nổi cho mình một “tấc đất cắm dùi”.

Một góc làng vạn chài ở Thanh Giang
Một góc làng vạn chài ở Thanh Giang

Gà trống nuôi con

Mờ sáng ngày cuối năm, lạnh tê tái. Sương mù dày đặc ken kín mặt sông, khiến cho cái lạnh thêm buốt giá. Nhưng dẫu lạnh tái tê, dẫu mưa hay nắng, chừng hơn 5 giờ sáng, ngư dân Trần Văn Thìn ở xã Thanh Hà (Thanh Chương, Nghệ An) đã phải thức giấc. Và vội bát cơm nguội còn để dở từ tối hôm trước, dặn kĩ đứa con gái hơn 10 tuổi bị tâm thần phân liệt, anh mới sửa soạn để giăng lưới

Công việc mưu sinh nhọc nhằn của hai cha con anh đã kéo dài ngót 7 năm, kể từ ngày người vợ, vì không chịu nổi cái nghèo, đã bước lên bờ rẽ theo hướng khác. Anh Thìn buồn bã: Mình quá nghèo nên thế. Đã 7 năm rồi, cha con bấu víu vào nhau. Bữa nào đánh được nhiều cá thì no cái bụng, còn không đành ăn uống kham khổ qua ngày.

Anh Thìn là con trai cả của ông Trần Văn Mười. Ông Mười cũng đã mất vợ đã hơn 10 năm, nhưng ông ở vậy cùng 2 đứa con trai là Trần Văn Thìn và Trần Văn Ngọ. Oái oăm thay. Nghèo đói, không tấc đất cắm dùi, cuộc sống mưu sinh nổi trôi đã khiến 3 cha con ấy “mồ côi” vợ. 3 cha con ông Mười, 3 người đàn ông cùng 1 đứa trẻ bị tâm thần phân liệt sống quạnh quẽ trên 2 chiếc thuyền rộng chưa đến 10m2.

Thăm chiếc thuyền cũng là nhà của họ, tôi không thốt nên lời. Chẳng có gì đáng giá ngoài mấy bộ áo quần âm ẩm vắt tứ tung và những nồi niêu, chai lọ lổn nhổn trên sàn. Hai chiếc thuyền rộng chưa đến 10m2 là chỗ ở mà bốn con người trong gia đình ông Mười tá túc qua ngày. Ăn, ngủ, sinh hoạt cá nhân xoay trong con thuyền nan chật chội, ngột ngạt. Ông Mười trầm tư: Mình già rồi không sao, chỉ lo 2 đứa con trai và đứa cháu gái làm sao sống hết quãng đời còn lại khi tuổi chúng còn quá trẻ.

Nghèo đến mức vợ bỏ, có lẽ đã là tột cùng của nghèo. Cái nghèo ấy như thể là “truyền kiếp” từ bao đời trước, bám víu lấy họ không dứt rời.

Cả huyện đang có 88 hộ dân vạn chài không có đất ở, đất sản xuất. Nhiều hộ đã mượn tạm đất dựng nhà ven sông sống tạm, nhưng vẫn còn 16 hộ kém may mắn hơn, đang phải lênh đênh nay đây mai đó trên sông nước

Ông Nguyễn Tư HùngPhó phòng Nông nghiệp huyện Thanh Chương

Cùng cảnh “gà trống nuôi con”, ở một khúc sông gần đó, 3 cha con ông Nguyễn Đình Bình xã Thanh Hà cũng đang sống những tháng ngày cơ cực từ nghề chài lưới. Vợ mất 15 năm trước, ông Bình ở vậy, mà “không ở vậy cũng chẳng ai thương, chẳng ai chịu đựng cái khổ để ở cùng mình”, ông Bình thở dài.

Ba cha con ông Bình hết trôi ở khúc sông này lại trôi đến khúc sông khác. Mỗi sáng, ông ghé thuyền vào bờ để hai đứa trẻ đến trường, cuối ngày ông lại đến chỗ cũ đón con về. Năm 2015, bất chấp ngăn cấm của chính quyền, ông Bình đánh liều dựng một ngôi nhà tạm chưa đầy 10m2 chênh vênh mép sông để ở. 

Ông Bình trải lòng: Là để có chỗ cho 2 đứa con theo học. Đời ông, đời cha mình đã khổ vì thất học, đói nghèo luẩn quẩn, cũng phải cho con học tử tế để may ra “không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời”.

Lắng nghe nỗi niềm từ người đàn ông 52 tuổi ấy, tôi đã bao lần cắn răng ngoảnh mặt, sợ rằng mình sẽ không cầm được lòng, trước hoàn cảnh đáng thương ấy. Người đàn ông không tấc đất cắm dùi đã thui thủi, một mình nuôi con giữa mênh mông sóng nước, chỉ với một ước mơ cháy bỏng-con cái được học hành đàng hoàng sẽ thoát kiếp vạn chài “truyền đời” của cha ông.

Trong quá trình thực hiện bài viết này, đồng nghiệp đi cùng đã nối máy với lãnh đạo huyện Thanh Chương. Cuộc trao đổi ngắn ngủi với ông Nguyễn Tư Hùng, Phó phòng NN&PTNT huyện Thanh Chương càng khiến tôi thêm nhói buốt: “Cả huyện Thanh Chương đang có 88 hộ dân vạn chài không có đất ở, đất sản xuất. Nhiều hộ đã mượn tạm đất dựng nhà ven sông sống tạm, nhưng vẫn còn 16 hộ kém may mắn hơn, đang phải lênh đênh nay đây mai đó trên sông nước”.

Luẩn quẩn đến bao đời?!

Cuộc chuyện trò giữa tôi với ông Trần Đình Hải, ngư dân xã Thanh Giang, thỉnh thoảng đứt quãng, bởi tiếng máy nổ phành phạch từ những con thuyền chạy qua. Từng đợt sóng nước dạt ra, khiến con thuyền chúng tôi đang ngồi trở nên chòng chành.

Ngư dân Trần Văn Mười cùng con trai cả Trần Văn Thìn và đứa cháu gái kém may mắn trong con thuyền chật chội
Ngư dân Trần Văn Mười cùng con trai cả Trần Văn Thìn và đứa cháu gái kém may mắn trong con thuyền chật chội

Ngư dân Hải kể rằng, đời ông, đời cha rồi nay đến lượt bản thân ông đều “nối nghiệp” chài lưới. Cuộc mưu sinh trên dòng Lam giang hết ngày này sang tháng khác, hết mùa nắng đến mùa bão lũ… đầy vất vả, nhọc nhằn nhưng chẳng thể khấm khá. Ông Hải buông tiếng thở dài: Mỗi ngày kiếm chưa nổi 100 ngàn đồng. Có ngày về không. Trong khi đó, có bao thứ phải lo từ bữa ăn hàng ngày, thuốc thang khi đau ốm, rồi chuyện con cái học hành… Nhưng khổ nhất là thiếu nước sạch, thiếu nơi tắm giặt hàng ngày…

Không nén được nỗi lòng, vợ ông Hải đang lúi húi giặt giũ ở mạn thuyền cũng góp chuyện: Đàn bà, con gái sống trên sông nước khổ lắm. Từ chuyện tắm giặt đến nguy cơ lây nhiễm bệnh là nỗi khổ thường gặp. Nhưng biết làm sao?

Câu hỏi dở dang ấy tôi biết, bà không dành cho tôi. Nhưng, tôi cũng chẳng biết hỏi ai để có thể giải đáp băn khoăn ấy cho người phụ nữ khốn khổ đó.

Lênh đênh sông nước dường như đã là “nghiệp” của những cư dân vạn chài nơi đây. Bao thế hệ sinh ra, lớn lên trên chính con thuyền nhỏ ấy, trên chính khúc sông ấy, và cũng làm một nghề như vậy – chài lưới để đắp đổi qua ngày. Chẳng ai khấm khá, chẳng ai no đủ; cuộc sống thường ngày đứt đoạn theo từng con nước mưu sinh.

 “Ngày trước dễ đánh bắt hơn, những năm gần đây, do nhiều người dùng xung kích điện nên tôm cá dần cạn kiệt. Cuộc sống ngư dân vốn đã khó khăn nay càng thêm chật vật đủ đường”, ông Nguyễn Đình Quang, xóm Giang Tiên xã Thanh Giang huyện Thanh Chương (Nghệ An) nói thêm.

Non một ngày lê la ở xóm vạn chài, dẫu nhiều người không nói nhưng tôi đã đọc được trong những đôi mắt ấy khát khao cháy bỏng được  lên bờ định cư. Nhưng, từ những thông tin mà tôi có được, thì ước mơ ấy của những ngư dân ven bờ Lam giang huyện Thanh Chương chưa biết đến bao giờ thành hiện thực. Bởi, đã 10 năm thực hiện dự án di dân tái định cư dành cho người dân vạn chài thì vẫn đang còn rất ngổn ngang, mông lung như sóng nước… 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.