Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Ngã ba Cò Nòi là trọng điểm giao thông huyết mạch nối liền miền Bắc với Tây Bắc, bị không lực Pháp đánh phá ác liệt.
Nơi đây đã có hơn 100 chiến sĩ thanh niên xung phong (TNXP) anh dũng hy sinh, góp phần vào chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Để đời đời tri ân công ơn các liệt sỹ TNXP đã chiến đấu, hy sinh vì nền độc lập tự do của Tổ quốc tại Ngã ba Cò Nòi, ngày 21/4/2000 Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và UBND tỉnh Sơn La đã khởi công xây dựng nhóm đài tưởng niệm liệt sỹ TNXP tại vị trí “tọa độ lửa” năm xưa với diện tích 20.000m2.
Vào dịp Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2004) di tích được Bộ Văn hóa, Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Từ đó đến nay, Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi đã trở thành một điểm đến quen thuộc của Nhân dân và du khách thập phương trong hành trình du lịch hướng về cội nguồn “Qua miền Tây Bắc”.
Đến năm 2020, Di tích lịch sử tiếp tục được trùng tu, tôn tạo, nâng cấp với tổng diện tích quy hoạch hơn 10ha. Giai đoạn 1 của Dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục công trình: Nhà tưởng niệm, bia ghi công và một số hạng mục khác, với tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng; trong đó, 8,35 tỷ đồng vận động xã hội hóa của Công đoàn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Tỉnh đoàn Sơn La. Để phát huy được hết giá trị của di tích và đảm bảo tính khả thi của Quy hoạch được duyệt, tỉnh Sơn La tiếp tục đề xuất với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Cựu TNXP hỗ trợ kinh phí; đồng thời vận động nguồn xã hội hóa để đầu tư các hạng mục công trình giai đoạn 2 của Dự án (2021 - 2025) dự kiến tổng mức đầu tư khoảng 104 tỷ đồng.
Việc bảo tồn và phát huy giá trị của Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi hôm nay có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm tri ân các anh hùng, liệt sỹ; phát huy truyền thống yêu nước, giáo dục lòng tự hào, tự tôn dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.
Với ý nghĩa đó, Tỉnh ủy Sơn La, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp, các mạnh thường quân với tấm lòng thơm thảo đầu tư xây dựng một công trình xứng với tầm vóc và giá trị lịch sử, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh gắn với tham quan du lịch của Nhân dân, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương phát triển./.