Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Khám phá miền di sản văn hóa Trúc Lâm ở Tây Yên Tử

Phí Trường Giang - 18:29, 17/03/2025

Tháng Ba, khi sắc vàng của những đóa mai Yên Tử đã nhạt phai, những vạt rừng thông, tùng, trúc vẫn reo vui trong làn gió nhẹ giữa mùa Xuân, miền di sản văn hóa Tây Yên Tử lại khoác lên mình vẻ trầm mặc, tiếp tục níu chân du khách trên hành trình tìm về cội nguồn.

Rước Bài vị Tam Tổ Trúc Lâm lên chùa Hạ, Tây Yên Tử
Rước Bài vị Tam Tổ Trúc Lâm lên chùa Hạ (Tây Yên Tử)

Địa danh tâm linh

Núi rừng Yên Tử nằm trên cánh cung Đông Triều, ôm trọn vùng Đông Bắc Việt Nam, với sườn Đông thuộc tỉnh Quảng Ninh và sườn Tây thuộc tỉnh Bắc Giang. Đây là vùng đất hội tụ nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể đặc sắc, gắn với sự hình thành và hưng thịnh của Phật giáo Trúc Lâm do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập. Dọc sườn Tây Yên Tử, từ huyện Sơn Động đến huyện Yên Dũng (nay là TP. Bắc Giang), vẫn hiện hữu hệ thống chùa tháp, di tích lịch sử giữa khung cảnh núi non trùng điệp, thảm thực vật phong phú.

Theo các nghiên cứu khoa học, hệ thống di tích chùa tháp thuộc Phật giáo Trúc Lâm phân bố dọc theo dải núi Huyền Đinh - Yên Tử, khẳng định giá trị văn hóa vật chất phong phú. Trên địa bàn tỉnh Bắc Giang có khoảng 11 di tích thuộc Phật giáo Trúc Lâm, tiêu biểu như: chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Hòn Tháp, chùa Mã Yên, chùa Bình Long, chùa Hồ Bấc, chùa Đám Trì… Đặc biệt, không gian văn hóa Phật giáo Trúc Lâm không chỉ dừng lại ở dải núi Huyền Đinh - Yên Tử mà còn lan tỏa đến các huyện Yên Thế, Lạng Giang (Bắc Giang). Điều này góp phần tạo nên sức hút đặc biệt, đưa Tây Yên Tử trở thành điểm đến tâm linh hấp dẫn.

Trong số các di tích thuộc Phật giáo Trúc Lâm tại Bắc Giang, chùa Vĩnh Nghiêm giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Đây là nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông chọn làm trụ sở trung ương giáo hội Trúc Lâm, nơi lưu giữ hồ sơ tăng, ni cả nước. Cả ba vị sư Tổ của Phật giáo Trúc Lâm là Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang đều chọn chùa Vĩnh Nghiêm làm trung tâm tu học, hoằng pháp. Dưới sự chỉ dẫn của đệ nhị Tổ Pháp Loa, chùa Vĩnh Nghiêm trở thành trung tâm Phật giáo lớn, nơi san khắc mộc bản kinh Phật để lưu truyền Phật pháp. Những dấu ấn lịch sử này khẳng định chùa Vĩnh Nghiêm có vị trí quan trọng trong lịch sử phát triển của Phật giáo Trúc Lâm và Phật giáo Việt Nam.

Chùa Vĩnh Nghiêm (Tây Yên tử)
Chùa Vĩnh Nghiêm (Tây Yên Tử)

Hiện nay, với hệ thống giao thông thuận lợi, chùa Vĩnh Nghiêm cùng hệ thống chùa tháp bên sườn Tây Yên Tử được kết nối chặt chẽ hơn, tạo điều kiện cho việc phát huy giá trị của Phật giáo Trúc Lâm. Vùng núi Nham Biền, huyện Yên Dũng (nay là TP. Bắc Giang), cũng ghi dấu sự hưng thịnh của Phật giáo thời Lý - Trần, với các ngôi chùa cổ như chùa Hang Chàm, chùa Nguyệt Nham, chùa Liễu Đê, chùa Kem… phản ánh sự dung hợp giữa Tam giáo và tín ngưỡng dân gian. Tại đây còn có đình, đền thờ Thái sư Trần Thủ Độ, thể hiện tinh thần "an dân hộ quốc" trong đời sống tâm linh người Việt.

Đến bức tranh văn hóa đa sắc

Bên cạnh hệ thống chùa tháp, Tây Yên Tử còn lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc khác, tiêu biểu là tín ngưỡng thờ Mẫu. Nếu như Phật giáo hiện diện tại các ngôi chùa, thì tín ngưỡng thờ Mẫu được thực hành chủ yếu tại các đền, phủ. Nổi bật là hệ thống đền tại Khu du lịch sinh thái Suối Mỡ (huyện Lục Nam), gồm ba ngôi đền (đền Hạ, đền Trung và đền Thượng), đều thờ Thánh Mẫu Thượng Ngàn (Công chúa Quế Mỵ Nương). Đền Suối Mỡ từ lâu đã là trung tâm lớn của tín ngưỡng thờ Mẫu, nơi du khách có thể chiêm bái và tham gia vào các nghi lễ đặc trưng như hát chầu văn.

Hát chầu văn là hình thức biểu diễn nghệ thuật độc đáo, kết hợp giữa âm nhạc, lời ca và vũ đạo để ca ngợi công lao của các vị thánh, thần. Nghệ thuật này không chỉ mang tính tâm linh mà còn có giá trị nghệ thuật cao, thu hút đông đảo du khách tham gia, góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của Tây Yên Tử.

Liên hoan hát Văn - hát Chầu văn tỉnh Bắc Giang tổ chức tại Khu du lịch sinh thái Suối Mỡ
Liên hoan hát Văn - hát Chầu văn tỉnh Bắc Giang tổ chức tại Khu du lịch sinh thái Suối Mỡ

Không gian văn hóa Tây Yên Tử còn được tô điểm bởi những lễ hội truyền thống, các nghi lễ cổ và làn điệu dân ca của đồng bào các dân tộc thiểu số. Trên hành trình trẩy hội Xuân, du khách có thể ghé thăm các bản làng của người Dao dưới chân núi Yên Tử để tham gia vào nghi lễ cấp sắc, thờ cúng Bàn Vương (thủy tổ của người Dao), thưởng thức dân ca Dao và trải nghiệm các nghề truyền thống như hái thuốc, thêu trang phục.

Từ các bản làng của người Dao, du khách có thể tiếp tục hành trình đến huyện Lục Ngạn, nơi không chỉ nổi tiếng với bốn mùa hoa trái ngát hương mà còn là địa điểm tổ chức Hội hát Sloong hao và phiên chợ Xuân vùng cao Tân Sơn. Phiên chợ này được người dân quen gọi là "Chợ tình Thác Lười - Tân Sơn," là nơi giao lưu văn hóa, gặp gỡ của các chàng trai, cô gái người dân tộc. Tại đây, du khách không chỉ được thưởng thức ẩm thực đặc trưng như xôi ba màu, thịt lợn quay, gà đồi, thịt chua… mà còn được hòa mình vào những làn điệu dân ca ngân vang giữa núi rừng, kéo dài suốt mùa Xuân.

Hành trình trẩy hội Xuân Tây Yên Tử là hành trình tìm về cội nguồn văn hóa dân tộc, nơi hội tụ vẻ đẹp của thiên nhiên, lịch sử và tâm linh. Giữa mùa Xuân, Tây Yên Tử như một bức tranh đa sắc, lung linh huyền ảo giữa dải núi non linh thiêng, níu chân du khách muôn phương.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Thanh Hóa giữ nguyên 18 xã biên giới, vùng cao

Thanh Hóa giữ nguyên 18 xã biên giới, vùng cao

Tỉnh ủy Thanh Hóa vừa tổ chức Hội nghị triển khai sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Theo phương án, sẽ tiến hành sắp xếp 529 đơn vị (gồm 435 xã, 63 phường, 31 thị trấn) thành 166 đơn vị hành chính cấp xã mới, bao gồm: 18 phường và 148 xã (73 xã đồng bằng, 75 xã miền núi). Trong đó, có 16 xã, thị trấn giáp biên giới với nước bạn Lào.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung dự Lễ khánh thành Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Đồng Nai

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung dự Lễ khánh thành Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Đồng Nai

Ngày 19/4, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức Lễ khánh thành công trình cải tạo, nâng cấp hoàn chỉnh Trường phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Đồng Nai tại xã Trung Hòa (huyện Trảng Bom). Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đã đến dự và phát biểu tại buổi lễ.
Pháo hoa thắp sáng bầu trời TP. Hồ Chí Minh, chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Pháo hoa thắp sáng bầu trời TP. Hồ Chí Minh, chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Tin tức - Tào Đạt - 23:21, 19/04/2025
Tối 19/4, tại công viên bờ sông Sài Gòn, TP. Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh) đã diễn ra màn bắn pháo hoa tầm cao chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Sự kiện thu hút hàng nghìn người dân và du khách.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dự lễ bàn giao nhà cho hộ nghèo ở thị xã Ninh Hòa

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dự lễ bàn giao nhà cho hộ nghèo ở thị xã Ninh Hòa

Thời sự - T.Nhân-H.Trường - 22:23, 19/04/2025
Ngày 19/4, UBND thị xã Ninh Hòa (Khánh Hoà) tổ chức lễ bàn giao nhà ở theo Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Đến dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc và các ông: Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa; Nguyễn Tấn Tuân, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Bí thư Đảng ủy UBND tỉnh; bà Trần Thu Mai, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh.
Quảng Ngãi dự kiến còn 55 đơn vị hành chính cấp xã và đặc khu Lý Sơn

Quảng Ngãi dự kiến còn 55 đơn vị hành chính cấp xã và đặc khu Lý Sơn

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 22:18, 19/04/2025
Theo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi để lấy ý kiến cử tri vào ngày 20/4 tới, toàn tỉnh sẽ có 56 đơn vị hành chính cấp xã (gồm 49 xã, 6 phường và 1 đặc khu Lý Sơn), đạt tỷ lệ 32,35%.
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang họp bàn xây dựng phương án hợp nhất hai đơn vị

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang họp bàn xây dựng phương án hợp nhất hai đơn vị

Tin tức - Vũ Mừng - 18:47, 19/04/2025
Ngày 19/4, tại thành phố Hà Giang, Sở Dân tộc và Tôn giáo hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang đã có buổi làm việc nhằm xây dựng phương án hợp nhất hai đơn vị. Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang Ma Quang Hiếu; Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hà Giang Chu Thị Ngọc Diệp đồng chủ trì buổi làm việc.
Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm, làm việc tại huyện biên giới Giang Thành tỉnh Kiên Giang

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm, làm việc tại huyện biên giới Giang Thành tỉnh Kiên Giang

Tin tức - Như Văn - 18:27, 19/04/2025
Ngày 19/4, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân dẫn đầu Đoàn công tác của Chủ tịch nước đến thăm, làm việc tại huyện biên giới Giang Thành và Trung đoàn Bộ binh 20, thuộc Sư đoàn 330 (Quân khu 9) đóng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Tiếp và làm việc với Đoàn công tác có ông Nguyễn Tiến Hải - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang; Trung tướng Nguyễn Xuân Dắt - Tư lệnh Quân khu 9; cùng đại diện lãnh đạo tỉnh Kiên Giang, thành phố Hà Tiên và huyện Giang Thành.
Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 19/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh. Nhà thờ Chính tòa Hải Phòng. Lễ cúng vào nhà mới của người Hrê. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh

Media - BDT - 16:46, 19/04/2025
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 19/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Có một địa đạo ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh. Nhà thờ Chính tòa Hải Phòng. Lễ cúng vào nhà mới của người Hrê. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thông xe kỹ thuật cao tốc Bắc - Nam đoạn Bùng - Vạn Ninh

Thông xe kỹ thuật cao tốc Bắc - Nam đoạn Bùng - Vạn Ninh

Tin tức - Khánh Ngân - 16:42, 19/04/2025
Ngày 19/4, Bộ Xây dựng phối hợp với UBND tỉnh Quảng Bình tổ chức Lễ thông xe kỹ thuật dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Bùng - Vạn Ninh.
Xây dựng lòng yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc từ lớp học

Xây dựng lòng yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc từ lớp học

Giáo dục - Mỹ Dung - 16:35, 19/04/2025
Quảng Ninh là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước đưa nội dung giáo dục địa phương vào giảng dạy tại các trường học trên địa bàn. Không chỉ đơn thuần là việc bổ sung thông tin, kiến thức, đây còn là bước đi mang tính chiến lược nhằm khơi dậy lòng yêu quê hương, gắn bó với quê hương, hun đúc niềm tự hào dân tộc của thế hệ trẻ.
Hồ Thầu yên ả ...

Hồ Thầu yên ả ...

Phóng sự - Vũ Mừng - 16:31, 19/04/2025
Mới đây về công tác tại Hoàng Su Phì, huyện biên giới phía Tây của tỉnh Hà Giang, tìm lên thăm mảnh đất Hồ Thầu nằm cách huyện lỵ hơn 30 cây số. Suốt chặng đường, sau mỗi khúc cua, núi xanh lơ xếp nếp lớp lớp sương giăng sớm càng tô thêm cho sự hùng vĩ và huyền ảo nơi đây. Lần đầu tiên được về vùng đất còn nhiều gian khó dưới lưng chừng đỉnh Chiêu Lầu Thi sương giăng ấy, thấy lòng dâng lên thật nhiều cảm xúc...
Giải quyết tồn đọng ở các dự án thủy điện tại Nghệ An: Lên mốc thời gian cụ thể

Giải quyết tồn đọng ở các dự án thủy điện tại Nghệ An: Lên mốc thời gian cụ thể

Xã hội - An Yên - 16:28, 19/04/2025
Tháng 7 tới đây, cấp huyện sẽ xóa bỏ theo phương án sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Thời gian đếm ngược ngày một rút ngắn nhưng bao vấn đề nổi cộm, tồn đọng tại các dự án thủy điện ở Nghệ An vẫn đang hiện hữu. Vì vậy, xử lý những tồn đọng này cần phải rốt ráo thực hiện, không thể chần chừ thêm.