Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giữ nghề đan đát truyền thống của người Ê Đê ở Suối Trai

T.Nhân - N.Triều - 08:37, 05/05/2023

Nghề đan đát truyền thống của người Ê đê ở xã Suối Trai, huyện Sơn Hòa (Phú Yên) đã tồn tại qua nhiều thế hệ và được lưu giữ cho đến ngày nay. Tuy nhiên, trong đời sống hiện đại, những sản phẩm từ đan đát không còn được ưa chuộng. Vì vậy, tìm giải pháp hiệu quả để bảo tồn và phát huy nghề truyền thống này, đang là vấn đề mà người dân và chính quyền sở tại quan tâm hiện nay.

Những sản phẩm đặc trưng của nghề đan lát ở Suối Trai
Những sản phẩm đặc trưng của nghề đan lát ở Suối Trai

Những người "giữ lửa" nghề truyền thống

Được xem là người đan đát giỏi ở thôn Thống Nhất, xã Suối Trai, nhiều năm qua, ông Nay Quý vẫn duy trì thực hiện để có được những sản phẩm thủ công dùng trong gia đình và trao đổi với bà con trong thôn. Ông Quý cho biết, từ năm 13 tuổi, ông đã được cha dạy nghề đan đát. Ông được dạy từ cách chuốt từng sợi mây, thanh tre, nan lồ ô đến công đoạn luồn mây quai gùi, lận nan tre, lồ ô để làm vành nia, thúng; nứt từng sợi mây khéo léo để vành đai gùi tròn trịa, chân gùi cân xứng hài hòa. "Cha tôi bảo, làm chiếc gùi đẹp để người con gái mang lên vai thêm duyên dáng", ông Quý chia sẻ.

Theo ông Nay Quý, đối với đồng bào dân tộc Ê Đê, chiếc gùi còn là vật dụng chứa đựng tài sản như: Cong, kiềng, ênh thổ cẩm… Chiếc gùi đan rất công phu, chọn nguyên vật liệu thật kỹ. Mây phải mây mật, lồ ô già chẻ ra đem ngâm nước bùn hơn một tháng, sau đó vớt lên hong lửa. Làm như vậy, chiếc gùi dùng vài chục năm vẫn còn tốt, giá trị chiếc gùi này có thể đổi lấy một con heo 40 - 50 kg.

Ở thôn Hoàn Thành, xã Suối Trai, già làng Ma Hoan không chỉ được biết đến là Người có uy tín, mà còn là một nghệ nhân đan đát nổi tiếng. Già Hoan cho biết: Hằng ngày, ngoài thời gian lên rẫy, hễ rảnh lúc nào là ông lại lên rừng kiếm những cây tre, nứa già về làm các vật dụng như gùi, rá, thúng... Trước đây, cuộc sống còn khó khăn, những vật dụng phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày đều phải tự làm lấy nên hầu như ai cũng biết nghề đan lát.

“Nghề đan đát không khó, nhưng muốn làm ra những sản phẩm đẹp, đòi hỏi phải có tính cần cù, chịu khó, cộng với chút khéo tay thì mới có thể nắm vững các kỹ thuật đan đát và tự tay đan những vật dụng cần thiết cho gia đình mình dùng”, già Hoan chia sẻ thêm.

Không chỉ có già Ma Hoan mà ở thôn Hoàn Thành, còn có Ma Núi cũng rất giỏi nghề đan đát. Những vật dụng được tạo ra bởi đôi tay khéo léo của Ma Núi như gùi, thúng, nia… với độ tinh xảo cao, thu hút nhiều người tìm mua.

Theo lời Ma Núi kể: Ngày xưa, đồng bào Ê Đê quanh năm làm rẫy để sinh sống nên rất cần những dụng cụ sản xuất và sinh hoạt bằng mây, tre đan. Từ nhỏ, ông thường đi theo những người lớn tuổi vào rừng kiếm vật liệu về đan gùi, đan nong, nia… Thấy ông ham học hỏi nên các già đã chỉ dạy tường tận cách đan các vật dụng bằng mây, tre này.

Hằng ngày, già Ma Hoan vẫn miệt mài đan những vật dụng phục vụ cho gia đình
Hằng ngày, già Ma Hoan vẫn miệt mài đan những vật dụng phục vụ cho gia đình

Chung tay "vực" lại nghề

Ông Ma Hoan cho biết: Ngày xưa mấy đứa nhỏ trong thôn hay đến nhà nhờ ông chỉ dạy cách đan đát, lúc đó tôi vui lắm, nhưng khi chúng lớn lên rồi thì chẳng ai còn muốn theo học nghề. Hiện nay, người già trong làng biết đan không còn nhiều nữa. Mình rất lo lắng nên luôn sẵn sàng truyền dạy cho những người thật sự thích học nghề, mong muốn gìn giữ nghề truyền thống của cha ông.

Trước nguy cơ mai một nghề truyền thống, thời gian qua, lãnh đạo xã Suối Trai luôn quan tâm, khích lệ các nghệ nhân sáng tạo những sản phẩm thủ công phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó, hằng năm tổ chức các ngày hội văn hóa thể thao các dân tộc tại địa bàn xã, nhằm bảo tồn nghề thủ công đan đát và các nghề truyền thống của đồng bào dân tộc Ê Đê trên địa bàn.

Điều đáng mừng là thời gian gần đây, có nhiều người tìm mua những sản phẩm từ đan đát về sử dụng trong sinh hoạt gia đình. Việc sử dụng những sản phẩm từ nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, giúp hạn chế sử dụng các sản phẩm bằng nhựa, góp phần gìn giữ, bảo vệ môi trường. 

Chị Nguyễn Thị Vân, ở Tp. Tuy Hòa thường xuyên về Suối Trai mua sản phẩm chia sẻ: Những sản phẩm làm từ mây, tre của đồng bào Ê Đê không chỉ đẹp, bền, giá cả phải chăng, mà quan trọng là được làm từ chất liệu tự nhiên nên khi sử dụng tôi rất yên tâm. 

Để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, lãnh đạo xã Suối Trai khuyến khích, những người thợ đan đát làm ra những sản phẩm mẫu mã mới, phong phú, nhiều chủng loại phù hợp với nhu cầu sử dụng của người miền xuôi như: Rổ đựng rau, hộp đựng mỹ phẩm hay đèn trang trí... Bên cạnh đó, làm các mặt hàng lưu niệm để bán cho khách du lịch. Từ đó, những người thợ đan đát có thu nhập đảm bảo cuộc sống và họ cũng gắn bó với  nghề truyền thống hơn.

Ông Sô Đa - Bí thư Đảng ủy xã Suối Trai cho biết: Cấp ủy, chính quyền địa phương luôn xác định, việc khôi phục và bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào gắn với phát triển kinh tế, là một nhiệm vụ quan trọng. 

"Xã Suối Trai sẽ tiếp tục tuyên truyền về ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn nghề truyền thống để đồng bào tích cực tham gia bảo tồn, lưu giữ, phát huy. Đồng thời, quan tâm hơn nữa đến việc truyền nghề, dạy nghề cho những người trong độ tuổi lao động, thanh thiếu niên để nghề đan đát không bị mai một”, ông Sô Đa cho biết thêm.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

An Giang: Hội đua bò chùa Rô diễn ra vào cuối tháng 8

Bên cạnh hoạt động đua bò Bảy Núi, Hội đua bò chùa Rô tại An Giang còn có sinh hoạt cấy mạ đặc thù của đồng bào Khmer. Các vị sư sãi và người dân cùng tham gia tạo không khí vui tươi, đoàn kết dân tộc.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thủ tướng: Chính phủ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm hành trình vì nước, vì dân

Thời sự - PV - 15:38, 20/08/2025
Sáng 20/8, Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (28/8/1945 - 28/8/2025) được long trọng tổ chức tại Hà Nội. Đây là lần đầu tiên Chính phủ tổ chức kỷ niệm ngày thành lập.
Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Gia Lai: Xây dựng xã biên giới Ia Púch vững mạnh toàn diện

Tin tức - Ngọc Thu - 14:52, 20/08/2025
Là xã biên giới nằm ở phía Tây của tỉnh Gia Lai, Ia Púch có gần 8,8 km đường biên giới tiếp giáp với Vương quốc Campuchia. Thời gian qua, xã Ia Púch đã tập trung phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân, thực hiện đạt chỉ tiêu đã được tỉnh định hướng và cụ thể hóa trong Nghị quyết của Đại hội.
Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Đặc khu Thổ Châu đặt mục tiêu xây dựng phên giậu tiền tiêu vững vàng và bứt phá kinh tế biển

Tin tức - Tào Đạt - 14:42, 20/08/2025
Trong 2 ngày 19 và 20/8, Đảng bộ Đặc khu Thổ Châu (tỉnh An Giang) đã tổ chức Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đại tá Nguyễn Văn Ngành, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh dự và chỉ đạo Đại hội.
Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Thanh Hóa: Công bố khẩn cấp sạt lở bờ hữu suối Son đoạn qua bản Sa Ná

Tin tức - Quỳnh Trâm - 14:40, 20/08/2025
Cuộc sống của 78 hộ gia đình với 350 nhân khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng sạt lở bờ hữu suối Son, đoạn qua bản Sa Ná, xã Na Mèo, tỉnh Thanh Hóa.
Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Gia Lai: Phát hiện 40.000 sản phẩm giả nhãn hiệu nổi tiếng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 14:22, 20/08/2025
Lực lượng chức năng tỉnh Gia Lai vừa phát hiện và xử lý vụ buôn bán hàng giả với hơn 40.000 sản phẩm tiêu dùng nhái nhiều nhãn hiệu nổi tiếng.
Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Nỗi lo từ những cây cầu treo dân sinh

Để thuận tiện cho việc đi lại và vận chuyển nông sản, từ nhiều năm trước, người dân thôn Kon Vi Vàng, xã Đắk Kôi, tỉnh Quảng Ngãi đã tự làm một cây cầu treo dài hơn 50m vượt sông Đăk Snghé. Sau nhiều năm sử dụng, cây cầu treo đã xuống cấp nghiêm trọng, nhiều tấm ván mặt cầu đã bị mục nát. Mặc dù biết là không an toàn, nhưng người dân vẫn qua lại hằng ngày, bất chấp những cảnh báo của chính quyền về an toàn.
Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Phiên chợ 0 đồng ấm lòng đồng bào Xơ Đăng

Xã hội - Ngọc Chí - 14:03, 20/08/2025
Sáng 20/8, UBND xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức khánh thành Chợ trung tâm xã và Phiên chợ 0 đồng với nhiều phần quà tặng cho đồng bào Xơ Đăng. Đây là công trình được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).
U23 Australia lần đầu đăng quang AFF Cup nữ 2025

U23 Australia lần đầu đăng quang AFF Cup nữ 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 11:20, 20/08/2025
Tối 19/8, trên sân Lạch Tray (Hải Phòng), Đội tuyển U23 Australia đã vượt qua Myanmar với tỷ số tối thiểu 1-0 để chính thức trở thành nhà vô địch AFF Cup nữ 2025. Đây là lần đầu tiên U23 Australia bước lên bục cao nhất của giải đấu, đồng thời cũng là lần thứ hai bóng đá nữ Australia giành chức vô địch sau lần đầu vào năm 2008.
Đội tuyển nữ Việt Nam vượt qua Thái Lan, giành Huy chương Đồng AFF Cup 2025

Đội tuyển nữ Việt Nam vượt qua Thái Lan, giành Huy chương Đồng AFF Cup 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 21:21, 19/08/2025
Chiều 19/8, trên sân vận động Lạch Tray (Hải Phòng), Đội tuyển nữ Việt Nam đã xuất sắc đánh bại Thái Lan với tỷ số 3-1, qua đó khép lại hành trình tại Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á - AFF Cup 2025 với tấm Huy chương Đồng.
Lào Cai khởi công dự án phục vụ xây dựng đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Lào Cai khởi công dự án phục vụ xây dựng đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Kinh tế - Trọng Bảo - 19:01, 19/08/2025
Ngày 19/8, tỉnh Lào Cai đã tổ chức khởi công dự án san gạt mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật khu Bản Qua, phục vụ xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Đây là 1 trong 6 công trình, dự án trọng điểm được tỉnh Lào Cai đồng loạt khởi công chào mừng 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Cầu Mã Đà đã được khởi công xây dựng

Cầu Mã Đà đã được khởi công xây dựng

Tin tức - Duy Chí - 17:54, 19/08/2025
Sau nhiều lần kiến nghị và được sự chấp thuận chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, ngày 19/8, UBND tỉnh Đồng Nai đã làm Lễ động thổ, khởi công xây dựng cầu Mã Đà nối liền Bình Phước cũ với Đồng Nai, hòa vào mạng lưới giao thông quốc gia, rút ngắn khoảng cách từ Tây Nguyên đến sân bay, cảng biển.