Analytic
Thứ Bảy, ngày 05 tháng 04 năm 2025, 12:19:16

Giữ nghề đan đát truyền thống của người Ê Đê ở Suối Trai

T.Nhân - N.Triều - 08:37, 05/05/2023

Nghề đan đát truyền thống của người Ê đê ở xã Suối Trai, huyện Sơn Hòa (Phú Yên) đã tồn tại qua nhiều thế hệ và được lưu giữ cho đến ngày nay. Tuy nhiên, trong đời sống hiện đại, những sản phẩm từ đan đát không còn được ưa chuộng. Vì vậy, tìm giải pháp hiệu quả để bảo tồn và phát huy nghề truyền thống này, đang là vấn đề mà người dân và chính quyền sở tại quan tâm hiện nay.

Những sản phẩm đặc trưng của nghề đan lát ở Suối Trai
Những sản phẩm đặc trưng của nghề đan lát ở Suối Trai

Những người "giữ lửa" nghề truyền thống

Được xem là người đan đát giỏi ở thôn Thống Nhất, xã Suối Trai, nhiều năm qua, ông Nay Quý vẫn duy trì thực hiện để có được những sản phẩm thủ công dùng trong gia đình và trao đổi với bà con trong thôn. Ông Quý cho biết, từ năm 13 tuổi, ông đã được cha dạy nghề đan đát. Ông được dạy từ cách chuốt từng sợi mây, thanh tre, nan lồ ô đến công đoạn luồn mây quai gùi, lận nan tre, lồ ô để làm vành nia, thúng; nứt từng sợi mây khéo léo để vành đai gùi tròn trịa, chân gùi cân xứng hài hòa. "Cha tôi bảo, làm chiếc gùi đẹp để người con gái mang lên vai thêm duyên dáng", ông Quý chia sẻ.

Theo ông Nay Quý, đối với đồng bào dân tộc Ê Đê, chiếc gùi còn là vật dụng chứa đựng tài sản như: Cong, kiềng, ênh thổ cẩm… Chiếc gùi đan rất công phu, chọn nguyên vật liệu thật kỹ. Mây phải mây mật, lồ ô già chẻ ra đem ngâm nước bùn hơn một tháng, sau đó vớt lên hong lửa. Làm như vậy, chiếc gùi dùng vài chục năm vẫn còn tốt, giá trị chiếc gùi này có thể đổi lấy một con heo 40 - 50 kg.

Ở thôn Hoàn Thành, xã Suối Trai, già làng Ma Hoan không chỉ được biết đến là Người có uy tín, mà còn là một nghệ nhân đan đát nổi tiếng. Già Hoan cho biết: Hằng ngày, ngoài thời gian lên rẫy, hễ rảnh lúc nào là ông lại lên rừng kiếm những cây tre, nứa già về làm các vật dụng như gùi, rá, thúng... Trước đây, cuộc sống còn khó khăn, những vật dụng phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày đều phải tự làm lấy nên hầu như ai cũng biết nghề đan lát.

“Nghề đan đát không khó, nhưng muốn làm ra những sản phẩm đẹp, đòi hỏi phải có tính cần cù, chịu khó, cộng với chút khéo tay thì mới có thể nắm vững các kỹ thuật đan đát và tự tay đan những vật dụng cần thiết cho gia đình mình dùng”, già Hoan chia sẻ thêm.

Không chỉ có già Ma Hoan mà ở thôn Hoàn Thành, còn có Ma Núi cũng rất giỏi nghề đan đát. Những vật dụng được tạo ra bởi đôi tay khéo léo của Ma Núi như gùi, thúng, nia… với độ tinh xảo cao, thu hút nhiều người tìm mua.

Theo lời Ma Núi kể: Ngày xưa, đồng bào Ê Đê quanh năm làm rẫy để sinh sống nên rất cần những dụng cụ sản xuất và sinh hoạt bằng mây, tre đan. Từ nhỏ, ông thường đi theo những người lớn tuổi vào rừng kiếm vật liệu về đan gùi, đan nong, nia… Thấy ông ham học hỏi nên các già đã chỉ dạy tường tận cách đan các vật dụng bằng mây, tre này.

Hằng ngày, già Ma Hoan vẫn miệt mài đan những vật dụng phục vụ cho gia đình
Hằng ngày, già Ma Hoan vẫn miệt mài đan những vật dụng phục vụ cho gia đình

Chung tay "vực" lại nghề

Ông Ma Hoan cho biết: Ngày xưa mấy đứa nhỏ trong thôn hay đến nhà nhờ ông chỉ dạy cách đan đát, lúc đó tôi vui lắm, nhưng khi chúng lớn lên rồi thì chẳng ai còn muốn theo học nghề. Hiện nay, người già trong làng biết đan không còn nhiều nữa. Mình rất lo lắng nên luôn sẵn sàng truyền dạy cho những người thật sự thích học nghề, mong muốn gìn giữ nghề truyền thống của cha ông.

Trước nguy cơ mai một nghề truyền thống, thời gian qua, lãnh đạo xã Suối Trai luôn quan tâm, khích lệ các nghệ nhân sáng tạo những sản phẩm thủ công phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó, hằng năm tổ chức các ngày hội văn hóa thể thao các dân tộc tại địa bàn xã, nhằm bảo tồn nghề thủ công đan đát và các nghề truyền thống của đồng bào dân tộc Ê Đê trên địa bàn.

Điều đáng mừng là thời gian gần đây, có nhiều người tìm mua những sản phẩm từ đan đát về sử dụng trong sinh hoạt gia đình. Việc sử dụng những sản phẩm từ nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, giúp hạn chế sử dụng các sản phẩm bằng nhựa, góp phần gìn giữ, bảo vệ môi trường. 

Chị Nguyễn Thị Vân, ở Tp. Tuy Hòa thường xuyên về Suối Trai mua sản phẩm chia sẻ: Những sản phẩm làm từ mây, tre của đồng bào Ê Đê không chỉ đẹp, bền, giá cả phải chăng, mà quan trọng là được làm từ chất liệu tự nhiên nên khi sử dụng tôi rất yên tâm. 

Để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, lãnh đạo xã Suối Trai khuyến khích, những người thợ đan đát làm ra những sản phẩm mẫu mã mới, phong phú, nhiều chủng loại phù hợp với nhu cầu sử dụng của người miền xuôi như: Rổ đựng rau, hộp đựng mỹ phẩm hay đèn trang trí... Bên cạnh đó, làm các mặt hàng lưu niệm để bán cho khách du lịch. Từ đó, những người thợ đan đát có thu nhập đảm bảo cuộc sống và họ cũng gắn bó với  nghề truyền thống hơn.

Ông Sô Đa - Bí thư Đảng ủy xã Suối Trai cho biết: Cấp ủy, chính quyền địa phương luôn xác định, việc khôi phục và bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào gắn với phát triển kinh tế, là một nhiệm vụ quan trọng. 

"Xã Suối Trai sẽ tiếp tục tuyên truyền về ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn nghề truyền thống để đồng bào tích cực tham gia bảo tồn, lưu giữ, phát huy. Đồng thời, quan tâm hơn nữa đến việc truyền nghề, dạy nghề cho những người trong độ tuổi lao động, thanh thiếu niên để nghề đan đát không bị mai một”, ông Sô Đa cho biết thêm.

Tin cùng chuyên mục
Thanh minh trong tiết tháng Ba

Thanh minh trong tiết tháng Ba

Từ xa xưa, Tết Thanh minh (được tổ chức vào mùng 3 tháng Ba Âm lịch hằng năm) đã trở thành ngày lễ quan trọng, thiêng liêng đối với người Việt. Đối với đồng bào Tày, Nùng ở miền núi phía Bắc nói chung, tỉnh Bắc Kạn nói riêng, Tết Thanh minh là một trong những ngày Tết lớn sau Tết Nguyên đán. Đây không chỉ là dịp tưởng nhớ tổ tiên mà còn là lúc con cháu sum vầy, thấm tình gắn kết dòng tộc.
Tin nổi bật trang chủ
Mang thanh xuân lên miền biên ải

Mang thanh xuân lên miền biên ải

Tôi chưa từng trải qua niềm phơi phới của những con người trẻ, mang thanh xuân lên miền biên ải để lập thân lập nghiệp. Nhưng khi gặp gỡ rồi giã biệt về xuôi, trong tôi cũng đã bừng lên khát vọng cống hiến và dấn thân; như những ca từ bay bổng, lãng mạn mà mình đã từng ngân nga: “Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta. Mà hãy hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay”.
Sóc Trăng: Khánh thành cụm công nghiệp có thể tạo việc làm cho 10.000 lao động

Sóc Trăng: Khánh thành cụm công nghiệp có thể tạo việc làm cho 10.000 lao động

Kinh tế - Tào Đạt - 2 phút trước
Cụm công nghiệp Xây Đá B tại huyện Châu Thành (tỉnh Sóc Trăng) rộng 54 ha, có vốn đầu tư hạ tầng gần 900 tỷ đồng, dự kiến sẽ tạo việc làm cho khoảng 10.000 lao động.
U17 Việt Nam xuất sắc cầm hòa U17 Australia: Điểm nhấn từ tinh thần và bản lĩnh

U17 Việt Nam xuất sắc cầm hòa U17 Australia: Điểm nhấn từ tinh thần và bản lĩnh

Thể thao - Giải trí - Hoàng Minh - 9 phút trước
Đội tuyển U17 Việt Nam đã có màn ra quân ấn tượng tại Vòng chung kết U17 châu Á 2025 khi cầm hòa đối thủ mạnh U17 Australia với tỷ số 1-1. Trận đấu diễn ra tại sân vận động Prince Mohammed (Jordan) đã chứng kiến một màn trình diễn quả cảm, đầy nỗ lực của các cầu thủ trẻ áo đỏ.
Đóng góp của Việt Nam tại Hội đồng Nhân quyền: Thiết thực và trách nhiệm

Đóng góp của Việt Nam tại Hội đồng Nhân quyền: Thiết thực và trách nhiệm

Tin tức - Hoàng Minh - 9 phút trước
Trong nhiệm kỳ 2023 - 2025 tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò là một quốc gia tích cực, chủ động và có trách nhiệm trong việc thúc đẩy các giá trị nhân quyền trên phạm vi toàn cầu.
Tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa trong tháng 3/2025 đạt 75,39 tỷ USD

Tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa trong tháng 3/2025 đạt 75,39 tỷ USD

Kinh tế - Hoàng Minh - 1 giờ trước
Theo thông tin từ Cục Hải quan, trong tháng 3/2025, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa đạt 75,39 tỷ USD, tăng 18,2% (tương ứng tăng 11,62 tỷ USD) so với tháng trước; tính từ 01/01-15/3/2025 đạt 162,78 tỷ USD, tăng 12% tương ứng tăng 17,46 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2024.
Kon Tum: Người có uy tín khẳng định vai trò nơi bản làng

Kon Tum: Người có uy tín khẳng định vai trò nơi bản làng

Dân tộc - Tôn giáo - Minh Thu - 3 giờ trước
Giai đoạn 2023 - 2027, toàn tỉnh Kon Tum có 620 Người có uy tín trong đồng bào DTTS. Với những đóng góp thầm lặng, những Người có uy tín đã và đang chung tay, góp sức cùng với cấp ủy, chính quyền địa phương và đồng bào các dân tộc xây dựng quê hương Kon Tum ngày càng phát triển.
Ðường Hồ Chí Minh trên biển Cà Mau là Di tích Quốc gia đặc biệt

Ðường Hồ Chí Minh trên biển Cà Mau là Di tích Quốc gia đặc biệt

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 4/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Ðường Hồ Chí Minh trên biển Cà Mau là Di tích Quốc gia đặc biệt. Chùa Dơi Sóc Trăng. Những người con của bản. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tổng thống Hoa Kỳ: Cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm rất hiệu quả

Tổng thống Hoa Kỳ: Cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm rất hiệu quả

Thời sự - PV - 4 giờ trước
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump chia sẻ cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm là rất hiệu quả và khẳng định mong muốn gặp lại.
Việt Nam sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Burundi

Việt Nam sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Burundi

Thời sự - PV - 20:15, 04/04/2025
Chiều 4/4, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã hội kiến Tổng thống Cộng hòa Burundi Évariste Ndayishimiye đang có chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 3 - 6/4.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước viếng đồng chí Khamtay Siphandone

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước viếng đồng chí Khamtay Siphandone

Thời sự - PV - 19:17, 04/04/2025
Sáng 4/4, tại Hà Nội, Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam do Chủ tịch nước Lương Cường dẫn đầu, Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam do Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định dẫn đầu đã viếng và ghi sổ tang tưởng niệm đồng chí Khamtay Siphandone, nguyên Chủ tịch Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, nguyên Chủ tịch nước Lào.
Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cùng thành phố mang tên Bác và đất nước vươn mình

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cùng thành phố mang tên Bác và đất nước vươn mình

Sự kiện - Bình luận - Vũ Thị Huỳnh Mai (Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài TP. Hồ Chí Minh) - 18:31, 04/04/2025
Kế thừa và phát huy tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, tại buổi gặp mặt với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài mừng xuân 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh “Bên cạnh những nỗ lực ở trong nước, Đảng và Nhà nước hết sức trân trọng những đóng góp quý báu của cộng đồng người Việt Nam ở khắp nơi trên thế giới cho công cuộc phát triển đất nước hiện nay”. Với chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài nói chung và hơn 3 triệu người Việt Nam ở nước ngoài có liên hệ với TP. Hồ Chí Minh nói riêng, công tác về người Việt Nam ở nước ngoài luôn được lãnh đạo Đảng và Nhà nước dành sự quan tâm đặc biệt.
Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hồ Chí Minh trao nhà tình thương nhân Tết Chôl Chnăm Thmây

Sở Dân tộc và Tôn giáo TP. Hồ Chí Minh trao nhà tình thương nhân Tết Chôl Chnăm Thmây

Tin tức - Duy Chí - 18:19, 04/04/2025
Ông bà Nguyễn Văn Năm - Lý Thị Nhung, dân tộc Khmer ngụ ấp Hoà Hiệp 2, xã Long Hoà, huyện Cần Giờ, TP. Hồ Chí Minh khó khăn về nhà ở, công việc làm không ổn định nhưng gia đình luôn hoà thuận, có con là bộ đội xuất ngũ, vừa được địa phương sửa chữa và bàn giao nhà tình thương nhân dịp đồng bào đón Tết Chôl Chnăm Thmây năm 2025.