Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gia đình nghệ nhân Ba Na "giữ và truyền lửa" văn hóa truyền thống

Ngọc Thu - 11:00, 03/03/2025

Ở làng Kgiang (xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), có gia đình nghệ nhân ưu tú Đinh Thị Hiền đã và đang giành trọn tình yêu cho văn hóa dân tộc. Các thành viên trong gia đình đều là nòng cốt của đội cồng chiêng nữ và câu lạc bộ dệt thổ cẩm, đan lát của làng; là những người "truyền lửa" giúp cộng đồng giữ gìn, phát triển các giá trị văn hóa của đồng bào Ba Na.

Bốn chị em trong gia đình nghệ nhân Đinh Thị Hiền đều đam mê cồng chiêng, yêu văn hóa truyền thống
Bốn chị em trong gia đình nghệ nhân Đinh Thị Hiền đều đam mê cồng chiêng, yêu văn hóa truyền thống

Văn hoá truyền thống se duyên vợ chồng

Hơn 40 năm trước, đôi vợ chồng trẻ của làng Kgiang được bà con ngưỡng mộ, bởi hội đủ những tiêu chuẩn cơ bản theo truyền thống của người Ba Na: ông giỏi đan lát, bà biết dệt vải. Không dừng lại ở đó, họ thực hành di sản văn hóa cha ông đạt đến trình độ cao về kỹ thuật và nghệ thuật, đồng thời có nhiều đóng góp cho hoạt động bảo tồn, phát triển văn hóa dân tộc.

Người Ba Na vốn tài hoa, khéo tay nên đàn ông thường đan được các vật dụng phục vụ sinh hoạt, từ chiếc giỏ đựng cá đến cái nong, cái nia, rổ, rá, gùi đựng. Vốn yêu thích đan lát lại ham học hỏi, ông không chỉ đan những vật dụng thông thường mà còn học cách tạo hoa văn truyền thống, trang trí cho vật dụng thêm đẹp mắt, đậm đà tính dân tộc.

Ông biết đan lát thành thạo rất sớm nên thời trẻ được nhiều cô gái trong làng để mắt tới. Đến nay, đã hơn 40 năm thực hành tri thức dân gian, ông không ngừng sáng tạo và đạt đến trình độ cao về kỹ thuật, nghệ thuật trong nghề. Những hoa văn được ông tạo nên từ mặt trái, mặt phải của sợi nan đan xen, mang vẻ đẹp thật trang nhã, hài hòa.

Vợ chồng nghệ nhân ưu tú Đinh Bi - Đinh Thị Hiền
Vợ chồng nghệ nhân ưu tú Đinh Bi - Đinh Thị Hiền

Nghệ nhân Đinh Bi chia sẻ, ông và vợ đến với nhau một phần cũng vì người này mến tài của người kia. Trong khi ông giỏi đan lát, thì bà rất giỏi nghề dệt vải. Kể về chuyện tình cách đây gần nửa thế kỷ, họ đều nhắc đến sợi dây kết nối 2 người, đó chính là tình yêu với nghề truyền thống. Vì lẽ đó, sống với nhau dưới một mái nhà, hằng ngày thực hành các tri thức dân gian, ông bà luôn gắn kết bền chặt. Thỉnh thoảng ngẫu hứng, ông đưa những sợi chỉ màu của bà vào chiếc gùi đan để tạo điểm nhấn.

Trao truyền văn hóa truyền thống

Điều đặc biệt là cả 2 vợ chồng nghệ nhân Đinh Bi - Đinh Thị Hiền đều được công nhận là Nghệ nhân ưu tú, và càng hiếm có hơn khi cả 4 người con của ông bà đều theo học nghề truyền thống của cha mẹ. Anh con trai đầu Đinh Văn Hay theo cha học đan lát; 3 cô con gái gồm Đinh Thị Hái, Đinh Thị Hằng, Đinh Thị Bem đều nhờ mẹ mà giỏi nghề dệt, trong đó, chị Đinh Thị Hái khéo tay và tâm huyết nhất.

Không chỉ giỏi dệt vải, các thành viên trong gia đình bà Đinh Thị Hiền còn là tay chiêng “cứng” trong dàn cồng chiêng của làng. Vượt qua định kiến chỉ có đàn ông mới đánh chiêng, cả 4 chị em trong gia đình nghệ nhân Đinh Thị Hiền (chị cả), Đinh Thị Hồng, Đinh Thị Hà, Đinh Thị Hương đều đam mê cồng chiêng, hăng hái tham gia đội cồng chiêng nữ. Đội có 45 thành viên, gồm 20 người đánh chiêng và 25 người xoang.

Các thành viên trong gia đình bà Đinh Thị Hiền là tay chiêng “cứng” trong dàn cồng chiêng của làng
Các thành viên trong gia đình bà Đinh Thị Hiền là tay chiêng “cứng” trong dàn cồng chiêng của làng

Đồng thời, 4 chị em còn đóng vai trò chủ chốt của Câu lạc bộ Dệt thổ cẩm làng Kgiang. Bà Đinh Thị Hiền là Nghệ nhân ưu tú trên lĩnh vực này. Câu lạc bộ là nơi để phụ nữ trong làng học hỏi kinh nghiệm, bảo tồn nghề dệt, nơi các nghệ nhân trao truyền kỹ năng nghề truyền thống cho thế hệ trẻ.

Chị Đinh Thị Mong, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ làng Kgiang rất tự hào khi nói về những người “phụ nữ kiểu mẫu” của làng: “Gia đình Nghệ nhân ưu tú Đinh Thị Hiền là trường hợp hiếm hoi khi cả 4 chị em đều tham gia các mô hình bảo tồn văn hóa truyền thống. Các cô đều đã lớn tuổi, nhưng khi thành lập Đội chiêng nữ thì lại là những người xung phong tham gia và hăng say tập luyện. Từ ngày thành lập, Đội chiêng nữ tham gia nhiều hoạt động như ngày hội đại đoàn kết, giao lưu cồng chiêng giữa các làng, trình diễn trong các lễ hội, biểu diễn phục vụ khách du lịch”.

Đội cồng chiêng nữ làng Kgiang biểu diễn trong phục dựng Lễ cúng bến nước
Đội cồng chiêng nữ làng Kgiang biểu diễn trong phục dựng Lễ cúng bến nước

Theo phong tục, mỗi khi làng có người chết, Đội chiêng đánh chiêng đưa tiễn cả đêm. Từ khi thành lập, cùng với Đội chiêng của nam giới, Đội chiêng nữ gánh vác một phần trách nhiệm thiêng liêng này. Hoạt động nào cũng có sự tham gia của chị em gia đình nghệ nhân Đinh Thị Hiền.

Ngoài ra, từ ngày gia đình nghệ nhân Đinh Thị Hiền tham gia câu lạc bộ dệt và truyền nghề, chị em trong làng đều hăng hái tham gia. Nhiều người trước đây chỉ lo làm mía, làm mì để phát triển kinh tế, ít quan tâm đến nghề truyền thống thì nay đã mua khung dệt, theo nghệ nhân học dệt vải.

Chị Đinh Thị Kháp, Chủ tịch Hội LHPN xã Kông Lơng Khơng cho hay: “Đây là một đại gia đình Ba Na nhiều thế hệ điển hình của làng, của xã; là gia đình mẫu mực mà chị em trong làng mong muốn học tập, noi theo. Nhờ đóng góp của các chị, làng Kgiang trở thành làng phụ nữ kiểu mẫu nhiều năm qua. Họ góp sức trong hầu hết các hoạt động bảo tồn, quảng bá, giới thiệu di sản văn hóa của địa phương. Nhờ những đóng góp đó, xã Kông Lơng Khơng dẫn đầu huyện Kbang về công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa.

Trò chuyện với chúng tôi, Nghệ nhân ưu tú Đinh Thị Hiền chia sẻ, anh chị em, con cháu có lo làm kinh tế như thế nào thì cũng không được quên gốc gác, phải giữ cho được văn hóa, nghề truyền thống của ông cha. Những gì bà và các thành viên trong gia đình nỗ lực duy trì đều bắt nguồn từ tình yêu, niềm tự hào với văn hóa truyền thống của dân tộc. Bà tin rằng, khi văn hóa trở thành nền tảng gia đình sẽ xây nên một cộng đồng vững mạnh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.