Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

"Gia cố" vùng phên giậu phía Bắc: Nhận diện những nguy cơ tiềm ẩn (Bài 1)

Sỹ Hào - 18:39, 09/07/2021

Trung du và miền núi phía Bắc (TD&MNPB) là địa bàn phên giậu quốc gia, đồng thời là vùng có nhiều tiềm năng để phát triển nhanh và bền vững. Dẫu vậy, hiện đây vẫn là vùng “lõi nghèo” của cả nước. Điều kiện kinh tế khó khăn đã tạo áp lực đến nhiều lĩnh vực xã hội, quốc phòng, an ninh. Điều này đòi hỏi phải có “cú hích” đủ mạnh về cơ chế, chính sách để phát triển vùng TD&MNPB, từ đó gia cố thêm sức mạnh cho vùng phên giậu này.

Cán bộ Đồn Biên phòng Mường Nhà, Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Điện Biên, tăng cường công tác tuyên truyền bảo vệ an ninh biên giới
Cán bộ Đồn Biên phòng Mường Nhà, Bộ Chỉ huy Biên phòng tỉnh Điện Biên, tăng cường công tác tuyên truyền bảo vệ an ninh biên giới


Thiếu tư liệu sản xuất, thiếu việc làm, thu nhập bấp bênh, tỷ lệ hộ nghèo cao,… đang là thực tế ở nhiều địa bàn thuộc vùng TD&MNPB. Đây là những “điểm nghẽn” khiến khu vực này luôn tiềm ẩn nguy cơ bất ổn về an ninh trật tự, an ninh biên giới.

“Lõi nghèo” của cả nước

Vùng TD&MNPB bao gồm 14 tỉnh, gồm: Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Bắc Giang, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Phú Thọ, Yên Bái, Hòa Bình. Trong đó có 7 tỉnh (Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn) có đường biên giới trên đất liền với nước bạn Trung Quốc và Lào.

Phải khẳng định, TD&MNPB là vùng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước, là “phên giậu” của Tổ quốc. Đây cũng là vùng có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển, có tài nguyên thiên nhiên đa dạng, có nhiều di sản văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS).

Nhưng tiếc rằng, TD&MNPB hiện vẫn là “lõi nghèo” của cả nước. Kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) công bố tại Quyết định số 576/QĐ-LĐTBXH ngày 18/5/2021 cho thấy, cả nước hiện có 761.322 hộ nghèo thì riêng vùng TD&MNPB có đến 321.200 hộ nghèo (trong đó khu vực Tây Bắc có 128.961 hộ, khu vực Đông Bắc có 192.239 hộ).

Nhiều thôn bản ở vùng TD&MNPB còn trong diện đặc biệt khó khăn (Trong ảnh: Bản Pá Trả, xã Pá Khoang dù thuộc TP. Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, nhưng hiện vẫn chưa có điện lưới)
Nhiều thôn bản ở vùng TD&MNPB còn trong diện đặc biệt khó khăn (Trong ảnh: Bản Pá Trả, xã Pá Khoang Dù thuộc TP. Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, nhưng hiện vẫn chưa có điện lưới)

Vị chi, vùng TD&MNPB đang chiếm tới gần một nửa số hộ nghèo của cả nước. Đó là chưa kể, hiện toàn quốc có 986.658 hộ cận nghèo thì vùng TD&MNPB cũng chiếm tới 264.211 hộ.

Đáng chú ý là, kết quả điều tra, rà soát của Bộ LĐTB&XH cho thấy, trong 761.322 hộ nghèo của cả nước hiện nay thì có 466.610 hộ nghèo là người DTTS, chiếm tỷ lệ 61,29%. Nhưng ở vùng TD&MNPB, hộ nghèo hiện nay cơ bản đều là hộ đồng bào DTTS.

Trong đó, khu vực Tây Bắc có 126.196/128.961 hộ nghèo là người DTTS, chiếm tỷ lệ 97,86%; khu vực Đông Bắc có 158.257/192.239 hộ nghèo là người DTTS, chiếm tỷ lệ 81,97%. Toàn vùng gồm 14 tỉnh thì có 9 tỉnh có hộ nghèo chủ yếu là hộ người DTTS (Hà Giang: 99,43%; Cao Bằng: 99,71%; Lạng Sơn: 94,55%; Lào Cai: 92,02%; Bắc Kạn: 95,53%; Sơn La: 98,56%; Điện Biên: 99,03%; Lai Châu: 98,92%; Hòa Bình: 92,42%).

Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Thực trạng nghèo ở vùng TD&MNPB dù rất đáng báo động, nhưng cũng không quá khó hiểu. Thiếu đất sản xuất, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn,… cùng với khí hậu khắc nghiệt, địa hình chia cắt, thường xuyên xảy ra thiên tai, là những nguyên cớ khiến công tác giảm nghèo ở khu vực này cứ trầy trượt như người leo núi mùa mưa.

Theo Nghị định số 34/2014/NĐ-CP ngày 29/4/2014 của Chính phủ về Quy chế khu vực biên giới đất liền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, vùng TD&MNPB có 196 xã biên giới đất liền thuộc 24 huyện của 7 tỉnh. Giai đoạn 2021 – 2025, các xã khu vực biên giới đất liền của vùng TD&MNPB hầu hết đều nằm trong danh sách các xã khu vực III (xã đặc biệt khó khăn) vùng DTTS và miền núi, theo Quyết định 861/QĐ-TTg ngày 4/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Báo cáo số 732/BC-UBDT, ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc về “Tổng kết Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020” gửi Thủ tướng Chính phủ, vùng TD&MNPB hiện có 34.748 hộ thiếu đất sản xuất (tỉnh Yên Bái chưa có thống kê). 

Cũng theo báo cáo này, toàn vùng hiện còn 107.482 hộ đang ở nhà dột nát cần hỗ trợ (tỉnh Thái Nguyên chưa có thống kê); 252.987 hộ thiếu nước sinh hoạt hợp vệ sinh (tỉnh Phú Thọ chưa có thống kê)…

Đặc biệt, Báo cáo số 732/BC-UBDT, ngày 10/6/2021 của Ủy ban Dân tộc cũng chỉ rõ, trong tổng số hơn 14,2 triệu người DTTS của cả nước, thì vẫn còn khoảng 21% người chưa đọc thông, viết thạo tiếng Việt. Đa số các cộng đồng DTTS chưa đọc thông, viết thạo tiếng Việt chủ yếu sinh sống ở vùng TD&MNPB. 

Trong đó, dân tộc Hà Nhì có 49,50% dân số chưa đọc thông, viết thạo tiếng Việt; tỷ lệ này ở dân tộc La Hủ là 65,60%; dân tộc Lự là 57,20%; dân tộc Cờ Lao là 50,20%; dân tộc Mảng là 66,20%;… Chưa đọc thông, viết thạo tiếng Việt là rào cản để người dân tiếp cận chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước.

Đời sống kinh tế khó khăn cùng với rào cản trong tiếp cận thông tin của một bộ phận người dân sinh sống ở vùng sâu, vùng xa khiến vùng TD&MNPB, nhất là ở các địa bàn giáp biên, luôn tiềm ẩn nguy cơ bất ổn về an ninh, trật tự. Trong đó, các loại tội phạm liên quan đến ma túy, mua bán người, xuất – nhập cảnh trái phép, … đang là những thách thức lớn đến việc bảo đảm an ninh trật tự, an ninh biên giới ở khu vực này.

Đồn Biên phòng Mường Nhà (huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên) lập chốt kiểm tra, ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép, phòng chống dịch Covid – 19, tháng 5/2021
Đồn Biên phòng Mường Nhà (huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên) lập chốt kiểm tra, ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép, phòng chống dịch Covid – 19, tháng 5/2021

Đặc biệt, trong Báo cáo số 732/BC-UBDT, ngày 10/6/2021 về “Tổng kết Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020”, Ủy ban Dân tộc đã nhấn mạnh, ở vùng đồng bào DTTS và miền núi nói chung, vùng TD&MNPB nói riêng, các đối tượng phản động trong và ngoài nước vẫn chưa từ bỏ âm mưu, chiến lược “diễn biến hòa bình”, thành lập các “nhà nước”, “vương quốc” tự trị; lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng để lường gạt, lôi kéo, kích động đồng bào, gây mất trật tự và đoàn kết dân tộc. Một số tà đạo, đạo lạ vẫn lén lút hoặc ngang nhiên hoạt động, tranh giành gây ảnh hưởng lẫn nhau, làm mất bản sắc văn hóa tốt đẹp của một số dân tộc.

Rõ ràng, đây là thực tế cần được các cấp ngành, địa phương đặc biệt lưu tâm, có những quyết sách mạnh mẽ để gia cố vùng phên giậu TD&MNPB. Trong đó, đầu tiên và trên hết là cần có những chính sách mang tính đột phá để khai thác tiềm năng, lợi thế của vùng, từng bước làm giàu đời sống vật chất lẫn tinh thần của đồng bào các DTTS trong vùng.

(Nội dung thông tin, tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vai trò của nhà báo trẻ trong kỷ nguyên làm báo số

Vai trò của nhà báo trẻ trong kỷ nguyên làm báo số

Trong bối cảnh truyền thông hiện đại phát triển như vũ bão, nhà báo trẻ không chỉ là lực lượng kế cận, mà còn là những tác nhân đổi mới, góp phần định hình và xây dựng một môi trường truyền thông lành mạnh, nhân văn và sáng tạo. Họ là đại diện cho hơi thở mới, tư duy mới và cách tiếp cận mới, những yếu tố then chốt để lĩnh vực báo chí Việt Nam thích nghi và vững vàng trong kỷ nguyên số.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.