Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đón Tết với người T’rin

Lê Phương - 00:12, 29/01/2020

Trong tiết trời se lạnh của những ngày đầu Xuân, chúng tôi ngược đường rừng đến xã Yang Ly, huyện Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) để được đắm mình trong núi rừng trùng điệp và cảm nhận không khí đón Tết của người T’rin (một nhánh của người Cơ-ho)...

Lúa rẫy năm nay được mùa, người T’rin ăn Tết vui hơn.
Lúa rẫy năm nay được mùa, người T’rin ăn Tết vui hơn

Tộc người bí ẩn dưới chân núi Yang Ly

Theo một số tài liệu nghiên cứu người T’rin đến sinh sống ở Khánh Hòa cách đây khoảng vài trăm năm, là một nhánh của người Cơ-ho ở Lâm Đồng. Họ có tiếng nói nhưng không có chữ viết riêng, ngôn ngữ của tộc người này thuộc hệ Môn Khmer.

Hiện nay, người T’rin sống tập trung ở xã Yang Ly, với gần 340 hộ, khoảng hơn 1.500 nhân khẩu; một số ít nữa sống ở xã Sơn Thái. Nét riêng của người T’rin so với các DTTS khác, là theo chế độ phụ quyền. Con trai được đặt tên theo họ cha, con gái được đặt tên theo họ mẹ. Người T’rin chỉ có hai họ để phân biệt, con trai mang họ Hà và con gái mang họ Cà. Trang phục của người T’rin là sự kết hợp giữa trang phục người Cơ-ho và người Chăm.

Người T’rin có những luật tục rất độc đáo, như chủ nhà phạt vạ khách. Già làng Hà A Dá giải thích: khách đến nhà phải được đồng ý của chủ. Sau đó, chính người chủ nhà phải mở cửa tiếp đón khách một cách chu đáo. Nếu người nào vô tình xâm phạm đến nhà người khác, hoặc tự tiện tháo chốt, tháo cửa xuống để vào nhà thì bị xem là vi phạm luật tục và sẽ bị phạt. Nhẹ nhất là một con gà và ché rượu, nặng có khi là trâu, bò.

Già làng Hà A Dá (bên phải) ủ những bình rượu cần ngon nhất để đón Tết.
Già làng Hà A Dá (bên phải) ủ những bình rượu cần ngon nhất để đón Tết

Cùng với luật tục phạt vạ khách, người T’rin có thêm luật tục khách phạt vạ chủ nhà. Khi khách đến chơi nhà thì chủ phải tiếp đãi cẩn thận là dĩ nhiên. Nhưng nếu đang tiếp chuyện với khách mà vô tình con, cháu của chủ nhà đi ngang qua trước mặt hoặc phía sau lưng khách, thì chủ nhà bị phạt một đôi gà, có trống có mái và một ché rượu cần. “Đây là luật tục của người đồng bào T’rin từ xưa truyền lại nên già cũng không giải thích được nguyên do. Nhưng có một điều ẩn sau những luật tục này đó chính là sự tôn trọng của khách dành cho chủ nhà và bài học về sự giáo dục con cái phải biết phép tắc, ứng xử đối với người khác”, già Dá, cho biết thêm.

Cuộc sống tràn sức Xuân

Anh Huỳnh Trung Hương, Bí thư Đảng ủy xã Yang Ly khẳng định: “Thay đổi lớn nhất là những căn nhà định canh, định cư được xây dựng gần nhau dọc 2 bên đường. Hiện Yang Ly không còn cảnh nhà cửa rải rác nữa. Trước kia đi từ hộ này đến hộ kia mất 1, 2 tiếng đồng hồ, bà con ở cách xa nhau quá con em không đi học được”.

Hiện tại, thu nhập chính của người dân từ bắp và mì, nhưng dự đoán tương lai sẽ là cây bưởi da xanh. Chị Cà Minh, ở thôn Gia Rít cho hay: Trước đây bà con chỉ biết trồng mì, bắp và lúa rẫy nhưng giờ được xã vận động chuyển đổi cây trồng và hướng dẫn kỹ thuật trồng bưởi da xanh nên nhiều bà con đã làm theo. Như nhà mình đây cũng trồng được gần 2ha bưởi rồi đấy. Tuy mới một vụ nhưng thấy hiệu quả lắm.

Một góc Khu tái định cư Gia Lợi, xã Yang Ly.
Một góc Khu tái định cư Gia Lợi, xã Yang Ly

Những năm gần đây, nhờ các chương trình phát triển kinh tế - xã hội miền núi, bộ mặt nông thôn Yang Ly có nhiều thay đổi. Anh Pi Năng Sơ Mít, cán bộ địa chính xã Yang Ly chia sẻ: Phần lớn các con đường giao thông liên thôn, vào khu sản xuất được nâng cấp và bê tông hóa. Nhà nào cũng có điện thắp sáng, nước sạch sử dụng và ti vi để xem. Trẻ em bậc tiểu học ra lớp trên 99%. Một số tập tục lạc hậu đang dần được xóa bỏ, thay vào đó là nếp sống văn hóa lành mạnh đang hình thành và phát triển. Đời sống bà con được cải thiện đáng kể. Nhờ vậy, bà con đón Tết đầy đủ, ấm áp hơn.

Mỗi khi Tết đến - Xuân về, tuy không mua sắm nhiều như người miền xuôi, nhưng các gia đình ở đây đều chuẩn bị Tết từ rất sớm. Đầu tiên họ chuẩn bị các vườn rau xanh, một số gia đình còn trồng hoa xung quanh nhà cho đẹp. Rượu cần là thức uống gần như không thể thiếu đối với người T’rin. “Tết với người T’rin là dịp giáo dục con cháu biết sống kính trên nhường dưới; động viên, nhắc nhở nhau quý trọng cuộc sống ấm no như hôm nay và phấn đấu, nỗ lực lao động hơn nữa để ngày càng khấm khá hơn”, già làng Hà A Dá bộc bạch.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 08:42, 28/03/2024
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 08:37, 28/03/2024
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 08:33, 28/03/2024
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 08:25, 28/03/2024
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 08:24, 28/03/2024
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 08:20, 28/03/2024
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 08:17, 28/03/2024
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 08:05, 28/03/2024
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 07:53, 28/03/2024
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 07:34, 28/03/2024
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.