Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

“Đồi thông hai mộ” - Một biểu tượng tình yêu nơi xứ Mường

Hồng Minh - 07:44, 24/02/2022

“Anh Đinh Lăng giờ đây đâu nhỉ?/ Anh của em yêu quý nhất đời/ Anh đi, mù mịt xa khơi/ Phượng hoàng tung cánh phương trời mải bay…”. Đó là những dòng thơ mở đầu truyện thơ “Đồi thông hai mộ” của tác giả Tùng Giang - Vũ Đình Trung. Bài thơ được sáng tác dựa trên một tích truyện minh chứng cho câu chuyện tình yêu đẹp, thiêng liêng của cộng đồng người Mường tỉnh Hòa Bình. Câu chuyện đó đã, đang và mãi trở thành biểu tượng tình yêu của xứ Mường nơi đây.

Hai ngôi mộ của chàng Đinh Lăng và nàng Quách Mỵ Dung mãi trở thành biểu tượng đẹp cho tình yêu của người Mường
Hai ngôi mộ của chàng Đinh Lăng và nàng Quách Mỵ Dung mãi trở thành biểu tượng đẹp cho tình yêu của người Mường

Từ câu chuyện tình đẹp xứ Mường…

Bấy lâu nay, khi nhắc tới địa danh “Đồi thông hai mộ” người ta sẽ nghĩ tới Đà Lạt. Nhưng ít ai biết rằng, tại xứ Mường tỉnh Hòa Bình cũng có một địa danh như thế, gắn liền với câu chuyện tình yêu cảm động.

Để tường tận hơn về câu chuyện này, chúng tôi đã được Nhà văn Nguyễn Hữu Duyên - một người từng được gặp và nghe tác giả bài thơ “Đồi thông hai mộ” kể về câu chuyện.

Ông Duyên kể lại, năm 1946, chàng thanh niên Vũ Đình Trung - sau trở thành văn sĩ Tùng Giang, cùng với gia đình rời Hà Nội trong phong trào “tiêu thổ kháng chiến” tản cư vào Chương Mỹ, rồi từ đây đi tiếp về phía Tây Bắc đến một vùng núi non thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Tại đây, tác giả Tùng Giang gặp và đi theo một ông già người địa phương về nhà. Ông già kể cho nghe chuyện về hai ngôi mộ bên đồi thông, gần đó có dòng suối Ngang. Hai nhân vật trong hai ngôi mộ là: Chàng Đinh Lăng và nàng Quách Mỵ Dung. Đinh, Quách là hai trong 4 dòng họ quan lang quyền quý của người Mường Hòa Bình thời bấy giờ (Đinh, Quách, Bạch, Hà).

Theo tích chuyện, chàng trai vì không cưới được người yêu nên đã quyết tâm học xa để trở về khẳng định chính mình, phục vụ bản làng. Nhưng ngày về, biết rằng người yêu đã mất, chàng lại một lần nữa ra đi, tham gia chiến trận và qua đời. Thể theo nguyện vọng của chàng, người dân đưa được thi thể chàng về chôn bên cạnh người yêu.

Cho đến nay, mộ của cặp đôi này vẫn còn nằm trên đồi, nơi có con đường mòn vắt qua rừng, mà người dân thường đi chợ từ Kim Bôi sang Chợ Đồn ở Lương Sơn.

Cảm động trước mối tình sắt son mà bi thảm của đôi trai tài gái sắc xứ Mường, nhà thơ Tùng Giang đã  viết truyện thơ “Đồi thông hai mộ”, một tuyệt tác thi phẩm dài tới 1.044 câu thơ, theo thể song thất lục bát trong quãng thời gian năm 1947- 1948.

Bìa tác phẩm này cũng được minh họa bằng tranh cô gái Mường bên ngôi nhà sàn. Điều này một lần nữa khẳng định, tích truyện thơ “Đồi thông hai mộ” là từ câu chuyện đôi trai gái người Mường.

Mối nhân duyên với tập thơ “Đồi thông hai mợ” của ông Duyên không chỉ dừng lại ở đó. Mà ông cũng không ngờ rằng, người vợ của ông là bà Nguyễn Thị Hoàng cũng thuộc lòng hơn 1.000 câu thơ trong bài thơ.

Bìa tác phẩm “Đồi thông hai mộ” được minh họa bằng tranh cô gái Mường bên ngôi nhà sàn
Bìa tác phẩm “Đồi thông hai mộ” được minh họa bằng tranh cô gái Mường

… đến truyện thơ "Đồi thông hai mộ"

Với những giá trị của câu chuyện tình yêu đẹp, sau gần 70 năm, năm 2019, UBND huyện Kim Bôi phối hợp với Ban Chuyên đề Hội Nhà văn Việt Nam đã có một tọa đàm khoa học: “Đồi thông hai mộ - Từ di cảo đến di sản”.

Đã vài chục năm trôi qua dù trải qua nhiều thăng trầm, “Đồi thông hai mộ” của văn sĩ Tùng Giang - Vũ Đình Trung vẫn có đời sống riêng trong lòng độc giả. Nhân chứng như bà Nguyễn Thị Hoàng vợ của Nhà thơ Nguyễn Hữu Duyên hơn 80 tuổi vẫn đọc vanh vách nhiều đoạn trong truyện thơ này, hay cụ Đinh Công Sắc chép tay toàn bộ tác phẩm “Đồi thông hai mộ”…

Nhà thơ Lê Va, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình đã từng nói: “Lần đầu tiên khi nhìn thấy tập truyện thơ “Đồi thông hai mộ”, chúng tôi, đại diện cho giới văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình, không khỏi ngạc nhiên vì hình ảnh người con gái trẻ với khăn trắng, áo cón, váy đen cùng đôi mắt đang dõi vào xa thẳm, đích thị là một người con gái Mường. Hai nhân vật chính trong thiên tình sử người trai Mường Đinh Lăng người gái Quách Mỵ Dung hẳn là xuất thân từ hai họ Đinh và họ Quách của người Mường. Những hình ảnh minh họa trong tập truyện thơ chủ yếu là của xứ Mường đã mang đến cho chúng tôi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác trong niềm xúc động khó giãi bày”.

Thông qua tập truyện thơ, có thêm một bằng chứng sinh động: Người Mường Hòa Bình đã đồng hành cùng đất nước đi qua các giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc.

Việc tìm ra và tôn tạo hai ngôi mộ của chàng Đinh Lăng và nàng Quách Mỵ Dung không chỉ là sự khẳng định về một địa danh, chứng tích hiện hữu trong lịch sử, là nơi phát tích của một tác phẩm văn học giá trị, mà còn mang lại cho người đời nay một danh thắng ý nghĩa để thưởng ngoạn và chiêm nghiệm. Với những giá trị ấy, chắc chắn sẽ còn khơi gợi nhiều hướng nghiên cứu, tiếp cận để “Đồi thông hai mộ” xứng đáng với kỳ vọng thành di sản văn hóa.

Đặc biệt hơn, nơi đây như trở thành một biểu tượng cho tình yêu đôi lứa của cộng đồng người Mường tỉnh Hòa Bình. Được biết, ngày nay nhiều đôi trai gái thường đến thăm hai ngôi mộ của chàng Đinh Lăng và nàng Quách Mỵ Dung để thề thốt và nguyện cầu cho tình yêu của họ cũng khăng khít, đẹp đẽ.

Hy vọng rằng, trong thời gian sớm nhất, các cơ quan chức năng, các nhà đầu tư cùng chung tay để xây dựng nơi này thành một điểm du lịch văn hóa, tâm linh xứ Mường, phát triển  như tiếng vang của tác phẩm “Đồi thông hai mộ”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.