Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Đời phu đá

Thanh Hải - 13:09, 17/12/2020

Tảng sáng, từng tốp công nhân lại hì hục vào mỏ, vào xưởng. Người tứ xứ, kẻ bản địa, họ trở dậy sau một ngày nhọc nhằn bán sức mưu sinh. Trong đoàn người ra đi ấy, đã có và sẽ còn những người không bao giờ về nữa. Bởi, những bụi đá vừa kịp lắng xuống hôm qua, thì lại có một lớp bụi mới hình thành từ khoan đá, nổ mìn hôm nay...

Một điểm khai thác đá ở Quỳ Hợp
Một điểm khai thác đá ở Quỳ Hợp

Về đến nhà mới là bình an!

Vượt qua thị trấn Quỳ Hợp (huyện Quỳ Hợp, Nghệ An) mười cây số, “thủ phủ” của đá trắng, quặng thiếc đã lộ ra. Cả những dãy núi dài kéo từ Châu Quang, Châu Thành, Châu Hồng… đã bị cạo trọc, xẻ nham nhở để lấy đá, lấy quặng. Vùng mỏ Quỳ Hợp như một đại công trường hỗn tạp.

Ban đầu mới vào nghề, nghe tiếng cưa rẹt trên phiến đá đã ớn lạnh. Riết rồi giờ cũng quen. Nghề làm đá bạc lắm, lại rất vất vả

Thợ đá Vi Văn Nguyên - Bản Tiệng, xã Châu Thái

Chúng tôi đã có nguyên cả một ngày “quần thảo” ở nhiều khu vực khai thác, chế biến đá của Quỳ Hợp. Không thể hỏi han, giới thiệu, bởi cả một khu rừng náo loạn với thứ âm thanh hỗn tạp, kinh dị từ tiếng máy, tiếng xe rồi tiếng người. Thỉnh thoảng trong bản nhạc hổ lốn ấy lại được điểm thêm những tiếng ùng oàng do nổ mìn phá đá.

“Cẩn thận, đá văng nguy hiểm”, tiếng chủ xưởng xẻ đá Vi Văn Minh ở bản Tiệng, xã Châu Thái thất thanh khi chúng tôi ghé thăm. Tôi giật mình bấm vội mấy kiểu ảnh trước khi lùi xa. Còn thanh niên 9X Vi Văn Nguyên (cùng bản với chủ xưởng) tay trần, mũ vải, không kính đang hì hục đưa lưỡi cưa xẻ phiến đá vuông vức. Tiếng cưa máy xoèn xoẹt lẫn bụi đá bắn tứ tung khiến chúng tôi rùng mình. 

Một lát, Nguyên ngừng tiếng cưa uống nước, khuôn mặt cậu giờ như được hóa trang bởi lớp phấn trắng. “Ban đầu mới vào nghề, nghe tiếng cưa rẹt trên phiến đá đã ớn lạnh. Riết rồi giờ cũng quen. Nghề làm đá bạc lắm, lại rất vất vả”, Nguyên nói nhỏ.

Trong rất nhiều vị trí đã đến, tôi chú ý nhất những công nhân khoan đá tại các mỏ. Ở độ cao hàng chục mét, họ như lọt thỏm giữa nham nhở, cheo leo của núi đá khổng lồ. Có thâm niên gần 10 năm bán sức tại các mỏ đá, Lô Văn Điệp ở xóm Quang Thịnh xã Châu Quang rất thấm thía đủ mùi vị của nghề phu đá. Điệp bộc bạch: Về đến nhà mới hết hồi hộp, lo sợ. Công việc khoan đá khổ cực lắm, nguy hiểm nhiều nhưng thu nhập thì rất thấp.

Lao động Vi Văn Nguyên ở bản Tiệng xã Châu Thái tay trần, mũ vải, không kính đang hì hục đưa lưỡi cưa xẻ phiến đá vuông vức.
Lao động Vi Văn Nguyên ở bản Tiệng xã Châu Thái tay trần, mũ vải, không kính đang hì hục đưa lưỡi cưa xẻ phiến đá vuông vức.

Nghe tiếng xe quen thuộc của Nguyên sau một ngày xa cách, người mẹ già Lô Thị Châu tất tả chạy sang, như thể đó là việc mà bà đã thực hiện kể từ ngày người con trai “gắn bó” với nghề xẻ đá. Bà Châu trải lòng: Nhà tui có 3 thằng theo nghề đá. Quần quật cả ngày mà chỉ đủ ăn thôi. Vừa rồi, đá lăn giữa trưa gây chết người, dù biết con mình không làm chỗ đó nhưng vẫn không tài nào bình tĩnh được. Ngày mô con đi làm là ngày nớ lòng mình chẳng yên.

Ở vùng mỏ Quỳ Hợp, đã bao gia đình tan nát vì đá lở, sập hầm; rất nhiều người đã chẳng còn lành lặn vì nghề; biết bao người mới sáng còn chào nhau đi làm, tối đã chẳng trở về. Bà Đinh Thị Hải Lý, Chủ tịch Liên đoàn lao động huyện Quỳ Hợp thông tin: Năm mô cũng có trường hợp chết người hoặc bị thương vì đá. Nhiều vụ việc, chủ mỏ dấu kĩ, tự thương lượng với bị hại nên chính quyền không biết hết được.

Canh cánh mưu sinh

Có người từng thốt lên rằng, ở Quỳ Hợp, cả làng đi đào đá, một thời cả xã đi bới thiếc. Dẫu hiểm nguy, vất vả nhưng những lao động nơi đây chẳng thể bỏ nghề. Ngày tiếp ngày, từ những vùng mỏ, công xưởng ngập đầy đá và bụi, những phu đá trở về mang theo tiền công kiếm được của một ngày nhọc nhằn; nhen lên niềm hi vọng về một tương lai tươi sáng hơn cho những đứa con, đứa cháu.

Trước hiên nhà, anh Lê Viết Quang, Xóm trưởng xóm Quang Thịnh, xã Châu Quang kể rành rẽ về hoàn cảnh của 80 phu đá trên địa bàn. Mỗi người một số phận, hoàn cảnh nhưng theo anh Quang thì: “Ở đây, không làm phu đá thì làm nghề gì để sống. Ruộng nước mỗi hộ 1 sào, năm hai vụ lúa chỉ đủ thóc ăn. Tất cả chi tiêu học hành của con cái, đau ốm, sắm sanh… đều trông nhờ những ngày làm thuê ở các mỏ, xưởng”.

Phóng viên báo DT&PT trò chuyện cùng phu đá Lô Văn Điệp ở xóm Quang Thịnh xã Châu Quang
Phóng viên báo DT&PT trò chuyện cùng phu đá Lô Văn Điệp ở xóm Quang Thịnh xã Châu Quang

Tôi đã để ý suốt những cuộc vào, ra nơi điểm mỏ, ngoài một màu bạc thếch phủ kín cành cây, mái nhà; cuộc đời của những phu đá ở “miền khoáng sản” hầu như không mấy khấm khá. Lô Văn Điệp ở xóm Quang Thịnh, xã Châu Quang có lẽ là điển hình cho số đó. Dù đã ngót 10 năm theo nghề, nhưng tổ ấm của Điệp chỉ là hai gian nhỏ, thấp tè, mái lợp phiboroximang và con Wave tàu cũ rích. Điệp trầm tư: nghề này là nghề bán sức ăn dần. Muốn có việc làm tốt hơn nhưng kiếm đâu ra, mình chỉ là lao động phổ thông mà. Rồi Điệp kể: nhiều người vì chủ mỏ bể nợ, phải chạy khắp nơi tìm việc mà chưa có đấy.

Theo một thông tin sơ bộ, toàn huyện Quỳ Hợp có khoảng 7.000 lao động phổ thông làm việc tại các mỏ, xưởng khai thác và chế biến đá, thiếc. Đáng chú ý, trong số đó có rất nhiều lao động thời vụ, không được kí hợp đồng và không hề được đóng bảo hiểm xã hội. Chủ tịch Liên đoàn lao động huyện Quỳ Hợp Đinh Thị Hải Lý chia sẻ: Chúng tôi cũng đã thường xuyên phối hợp tuyên truyền, tập huấn cho chủ mỏ, người lao động đảm bảo an toàn khi làm việc. Nhiều cuộc kiểm tra, chúng tôi phát hiện mất an toàn và đề nghị đình chỉ làm việc nhưng một số chủ mỏ đối phó, chống đối, thiếu hợp tác.

Với tôi bây giờ, khi ngồi bên trang viết và xem lại tấm ảnh vừa chụp được, lòng vẫn không thôi thấp thỏm. Cuộc mưu sinh của những phu đá ở Quỳ Hợp đang được đánh đổi bằng sức khỏe, tính mạng mỗi ngày. Nếu không được quản lý chặt chẽ thì hiểm họa nổ mìn, sập lèn, sập mỏ và tang thương sẽ còn tiếp diễn. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 9 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 9 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 9 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 9 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 9 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 9 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 10 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 10 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 10 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 10 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.