Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đoàn kết toàn dân tộc để thực hiện khát vọng phát triển đất nước: Khơi dậy nội lực (Bài 2)

Hoài Lê - 02:22, 13/07/2024

Việc phát huy nội lực của các tầng lớp Nhân dân, nhất là đồng bào các DTTS, là những đối tượng sinh sống phần lớn ở những khu vực trọng điểm, biên giới, được đặc biệt chú trọng để tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc trong việc xây dựng, bảo vệ và phát triển bền vững quê hương đất nước. Do vậy, các chương trình, dự án đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước đều hướng tới thúc đẩy ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc, là cốt lõi để thực hiện chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới.

Đoàn kết toàn dân tộc để thực hiện khát vọng phát triển đất nước: Khơi dậy nội lực (Bài 2)
Với nguồn lực đầu tư của Nhà nước, cơ sở hạ tầng ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn đã được đầu tư. (Trong ảnh: Đường bê tông thôn Việt Tiến, xã Giáo Liêm, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719)

Giúp nhau cùng phát triển

Việt Nam là quốc gia thống nhất gồm 54 dân tộc anh em, trong đó có 53 DTTS. Đồng bào các DTTS chiếm khoảng 14,7% (với khoảng hơn 14,2 triệu người) dân số cả nước, là bộ phận không thể tách rời của dân tộc Việt Nam, đều là “Con Rồng cháu Tiên” chung sống hòa thuận; một lòng theo Đảng, kề vai, sát cánh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ý chí quyết tâm và tinh thần đoàn kết của đồng bào các dân tộc, được làm sâu sắc tại Đại hội Đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam – sự kiện chính trị xã hội đặc biệt quan trọng, được tổ chức 10 năm một lần (lần thứ I vào năm 2010, lần thứ II là năm 2020). Tham dự Đại hội có đủ đại diện của cả 54 dân tộc, thể hiện tinh thần đại đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động để đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Còn nhớ, trong Quyết tâm thư của Đại hội Đại biểu toàn quốc các DTTS Việt Nam lần thứ II (diễn ra ngày 3 - 4/12/2020 tại Thủ đô Hà Nội), các đại biểu đại diện cho hơn 14,2 triệu đồng bào DTTS đã nhận thức sâu sắc rằng: “Đại đoàn kết toàn dân tộc là truyền thống cực kỳ quý báu, là nét đẹp văn hóa, là động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định, bảo đảm cho sự thắng lợi và phát triển bền vững đất nước”.

Giai đoạn 2021 – 2025, cùng với 02 Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững thì các địa bàn đặc biệt khó khăn vùng DTTS và miền núi còn triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đây là Chương trình MTQG được triển khai với nguyên tắc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên vùng “lõi nghèo”.

Nhưng cũng cần nhìn nhận rằng, do nhiều nguyên nhân, vùng DTTS vẫn là “lõi nghèo” của cả nước; đời sống của một bộ phận đồng bào các DTTS vẫn còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao; còn thiếu hụt nhiều dịch vụ xã hội cơ bản. Đây là điều kiện để các thế lực thù địch lợi dụng kích động, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc.

Chính vì vậy, tại Hội nghị lần thứ Bảy (ngày 12/3/2003), Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX đã ban hành 03 Nghị quyết quan trọng để tiếp tục củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng thêm động lực để phát triển đất nước. Đó là: Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 12/3/2003 "Về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh"; Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 12/3/2003 "Về công tác dân tộc"; Nghị quyết số 25-NQ/TW "Về công tác tôn giáo".

Thực hiện các nghị quyết này, nhất là Nghị quyết số 24-NQ/TW, từ năm 2003 đến nay, Đảng ta đã ban hành nhiều chủ trương, quyết sách; được Quốc hội, Chính phủ thể chế hóa bằng hệ thống chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng DTTS và miền núi.

Theo thống kê, tính đến năm 2020 (trước khi có Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 theo Nghị quyết số 120/2020/QH14), có 118 chính sách còn hiệu lực triển khai thực hiện ở vùng DTTS và miền núi. Ngoài những chính sách tác động trực tiếp, còn có 21 chương trình mục tiêu có nội dung gián tiếp tác động đến địa bàn này.

Đoàn kết toàn dân tộc để thực hiện khát vọng phát triển đất nước: Khơi dậy nội lực (Bài 2) 1
Từ năm 2020 trở về trước, chính sách chủ yếu hỗ trợ trực tiếp (đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt,...); chưa có nhiều chính sách đầu tư, hỗ trợ có điều kiện, với mục đích cung cấp kỹ năng, tự tạo sinh kế bền vững cho đồng bào các DTTS

Với nguồn lực từ các chính sách đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, diện mạo vùng DTTS và miền núi của nước ta đã thay đổi mạnh mẽ; đời sống của đồng bào các dân tộc được cải thiện, nâng lên rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh. Theo báo cáo của Ủy ban Dân tộc, hằng năm, tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS và giảm 2 - 3%; các xã, thôn đặc biệt khó khăn giảm 3 - 4%; các huyện nghèo giảm 4 - 5%, có nơi giảm trên 5%. Đến hết năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo người DTTS còn khoảng 17,82%, theo chuẩn nghèo đa chiều.

Đổi mới tư duy làm chính sách

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng nhưng công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc vẫn còn một số hạn chế. Tại Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 12/3/2003 về công tác dân tộc, Ban Chấp hành Trung ương khóa IX yêu cầu, các chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển vùng DTTS và miền núi phải phát huy nội lực, tinh thần tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc.

Tại Kết luận số 65-KL/TW ngày 30/10/2019 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW, ngày 12/3/2003, Bộ Chính trị khóa XII yêu cầu: “Các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh vùng dân tộc miền núi phải toàn diện, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và phát huy lợi thế, tiềm năng của vùng và tinh thần tự lực của đồng bào DTTS”.

Tuy nhiên, từ năm 2020 trở về trước, chính sách chủ yếu hỗ trợ trực tiếp (đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt,...); chưa có nhiều chính sách đầu tư, hỗ trợ có điều kiện, với mục đích cung cấp kỹ năng, tự tạo sinh kế bền vững cho đồng bào các DTTS.

Với các chính sách “cho không” này đã tạo ra tâm lý không muốn thoát nghèo. TS. Phạm Tất Thắng - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Dân vận Trung ương, đã thẳng thắn nhìn nhận, một bộ phận đồng bào DTTS vẫn còn tâm lý trông chờ vào hỗ trợ từ Nhà nước, mà chưa thực sự phát huy được hết tiềm năng, lợi thế của mình, của gia đình, của cộng đồng vào trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Đáng lưu ý là, một số chính sách, bên cạnh mặt tích cực thì vẫn khiến dẫn tới tâm lý so bì, thắc mắc giữa các dân tộc. Lấy dẫn chứng chính sách về tăng cường công tác dân tộc đối với vùng đồng bào Khmer, đồng bào Chăm, đồng bào Hoa, đồng bào Mông, TS. Bế Trường Thành, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn về Dân tộc - Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (nguyên Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc) cho rằng, các chính sách này là cần thiết trong từng thời điểm, giai đoạn cụ thể.

Nhưng trên thực tế, không thể và không bao giờ đặt ra 54 chính sách riêng biệt cho 54 thành phần dân tộc. Nếu quá thiên lệch về chính sách cho từng dân tộc cụ thể sẽ dẫn đến khuynh hướng dân tộc cực đoan, cục bộ, phá vỡ khối đại đoàn kết thống nhất trong đa dạng của cả cộng đồng dân tộc Việt Nam.

Trước thực tế đó, TS. Bế Trường Thành khuyến nghị, việc xử lý đúng đắn, hài hòa việc ưu tiên đầu tư theo vùng và theo từng dân tộc cụ thể phải là nhận thức thống nhất, nhất quán mang tính nguyên tắc trong hoạch định công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc. Đồng thời, chính sách dân tộc phải tạo động lực để đồng bào các dân tộc vượt qua tâm lý tự ty, trông chờ ỷ lại, thiếu ý chí phấn đấu.

Đây cũng là quan điểm của TS. Nguyễn Viết Chức, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Văn hóa - Xã hội (Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam). TS. Chức cho rằng, để thúc đẩy ý chí tự cường của đồng bào DTTS là việc không đơn giản. Muốn thay đổi được điều này, thì phải dựa vào truyền thống và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Việc thực hiện chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình bối cảnh hiện nay, phải có cơ chế để thúc đẩy ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các DTTS.

Đoàn kết toàn dân tộc để thực hiện khát vọng phát triển đất nước: Khơi dậy nội lực (Bài 2) 2
Việc khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường của các tầng lớp Nhân dân, nhất là đồng bào các DTTS, có thể xem là cốt lõi của chính sách đại đoàn kết trong giai đoạn hiện nay. (Ảnh minh họa)

Việc đổi mới tư duy về chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc trong lĩnh vực công tác dân tộc đã được cụ thể hóa trong Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24/11/2023 Hội nghị lần thứ Tám, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII “Về tiếp tục phát huy truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc”.

Trong phần nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Nghị quyết số 43-NQ/TW xác định: “Bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tương trợ, phát huy nội lực, vươn lên cùng phát triển. Chú trọng tính đặc thù của từng vùng DTTS trong hoạch định, thực hiện chính sách dân tộc. Có cơ chế thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các DTTS trong phát triển kinh tế - xã hội, vươn lên thoát nghèo và giảm nghèo bền vững”.

Đây là sự đổi mới tư duy lý luận của Đảng ta trong thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc. Trước đó, trong Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 12/3/2003 “Về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX yêu cầu: “Nêu cao ý thức tự lực tự cường của đồng bào các DTTS, đồng thời tăng cường sự hỗ trợ, giúp đỡ của Nhà nước và cộng đồng”.

Việc khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường của các tầng lớp Nhân dân, nhất là đồng bào các DTTS, có thể xem là cốt lõi của chính sách đại đoàn kết trong giai đoạn hiện nay. Đồng thời, để khối đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng được củng cố, tăng cường, từ đó hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII thì việc phát huy vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã và đang là yêu cầu được đặt lên hàng đầu.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong số báo tiếp theo.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vai trò của nhà báo trẻ trong kỷ nguyên làm báo số

Vai trò của nhà báo trẻ trong kỷ nguyên làm báo số

Trong bối cảnh truyền thông hiện đại phát triển như vũ bão, nhà báo trẻ không chỉ là lực lượng kế cận, mà còn là những tác nhân đổi mới, góp phần định hình và xây dựng một môi trường truyền thông lành mạnh, nhân văn và sáng tạo. Họ là đại diện cho hơi thở mới, tư duy mới và cách tiếp cận mới, những yếu tố then chốt để lĩnh vực báo chí Việt Nam thích nghi và vững vàng trong kỷ nguyên số.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.