Ðến bản Nhôn Mai - trung tâm của xã, chúng tôi thật sự ngạc nhiên bởi giữa bốn bề đồi núi, nhiều ngôi nhà được xây dựng mới khang trang, những mái tôn xanh, đỏ xen lẫn những mái ngói truyền thống, trước sân hay đầu hồi nhà là những chảo ăng-ten ngóc lên trời. Nhiều nhà làm dịch vụ, hàng quán, mở máy xay xát thóc, ngô... Dân cư quây quần dọc hai bên đường như một khu phố nhỏ.
Nhôn Mai được đầu tư từ Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, cùng sự hỗ trợ tích cực của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Nhôn Mai… Nhờ đó, đời sống của bà con đã được cải thiện rất nhiều, tất cả các bản đều có điện thắp sáng, hầu như nhà nào cũng có xe máy, có phương tiện nghe nhìn”.
Ông Lữ Ngọc Tinh Chủ tịch xã Nhôn Mai
Vào thăm ông Kha Dương Tiến, nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, sau chén trà nóng, biết tôi sẽ đi bản Huồi Cọ, ông tự hào: “Huồi Cọ bây giờ khác xưa lắm rồi, không giống như cái hồi anh em mình lên đó xây dựng phong trào khuyến học đâu. Đường sá đi lại dễ dàng, cuộc sống của người dân bây giờ khấm khá lắm”.
Nói rồi ông bước phăm phăm ra sân định dắt xe máy ra cổng đi cùng tôi lên thăm bản Huồi Cọ. Thấy vậy, Chủ tịch xã Lữ Ngọc Tinh lên tiếng: “Tí nữa ta xuống xã rồi đi xe ô tô bác ạ”.
Điều dễ nhận ra sự đổi thay của Nhôn Mai chính là hệ thống giao thông từ trung tâm xã đến các bản đã được mở, nhiều tuyến đã được bê tông hóa, có cầu bắc qua khe suối giúp cho bà con đi lại thuận lợi, an toàn. Đường đi lại trong các bản Nhôn Mai, Na Hỷ, Na Lợt, Có Hạ, Huồi Cọ, Xói Voi, Thằm Thẩm, Xà Mặt đã bê tông hóa, trường học, trạm y tế đã được xây dựng kiên cố; trụ sở UBND xã cũng đang được xây dựng, chỉ độ 2 tháng nữa sẽ bàn giao đưa vào sử dụng.
Chủ tịch xã Lữ Ngọc Tinh nói: Xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, có 12 thôn, bản. Thời gian qua, xã được đầu tư từ nhiều chương trình, dự án như: Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025, cùng sự hỗ trợ tích cực của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Nhôn Mai… Nhờ đó, đời sống của bà con đã được cải thiện rất nhiều, tất cả các bản đều có điện thắp sáng, hầu như nhà nào cũng có xe máy, có phương tiện nghe nhìn.
Ông Nguyễn Văn Hải, Bí thư Huyện ủy Tương Dương trao đổi chuyện làm ăn với bà con dân tộc Mông bản Huồi Cọ.Hướng phát triển mới
Trong câu chuyện về chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, Chủ tịch UBND xã Lữ Ngọc Tinh cho biết thêm: Xã có nhiều tiềm năng, nhất là về phát triển kinh tế đồi rừng. Những năm trước đây, huyện đã thí điểm trồng chanh leo ở Huồi Cọ, Thằm Thẩm, ban đầu phát huy hiệu quả, đem lại thu nhập cao và giúp bà con hai bản này thoát nghèo.
Nghe Chủ tịch Lữ Ngọc Tinh nói vậy, tôi nhớ lại cách đây khoảng 5 - 6 năm, bản Huồi Cọ được huyện chọn xây dựng mô hình “Điểm sáng vùng biên” và đầu tư vốn cho bà con trồng chanh leo. Những năm ấy, thu nhập hằng năm của bản đạt trên 20 tỷ đồng. Tuy nhiên, những năm sau này, cây chanh leo thường xuyên bị bệnh, nhiều chuyên gia đầu ngành vào đây nghiên cứu nhưng không khắc phục được.
Sản phẩm chè hoa vàng của bản Na Lợt, xã Nhôn Mai luôn được khách hàng tin dùng.Trước thực trạng đó, xã chuyển đổi từ cây chanh leo sang trồng gừng, và hiện nay cây sắn cao sản đã trở thành cây chủ lực thay thế chanh leo và gừng. Toàn xã hiện có 300ha sắn cao sản. Các hộ dân trồng sắn cao sản đều có thu nhập hằng năm từ 50 đến 100 triệu đồng, cá biệt như hộ gia đình anh Và Bá Già ở bản Thằm Thẩm thu nhập gần 200 triệu đồng.
Ngoài đầu tư trồng sắn, bà con còn đầu tư chăn nuôi đại gia súc, đào ao nuôi cá. Bà con dân tộc Mông ở các bản Huồi Cọ, Huồi Măn, Phá Mựt, Thằm Thẩm còn đầu tư trồng đào mốc với diện tích gần 30ha. Anh Và Khua Đớ, Trưởng bản Huồi Cọ cho biết: “Đồng bào dân tộc Mông ở đây ai cũng siêng năng cần cù. Sau khi bỏ cây chanh leo, chúng tôi tập trung trồng gừng, đào mốc, sắn cao sản và chăn nuôi đại gia súc. Nay, diện tích sắn là gần 40ha, cây đào mốc trên 18ha và gần 400 con trâu, bò, hơn 1.000 con gà đen. Thu nhập bình quân đầu người hiện nay đạt khoảng 40 triệu đồng/năm”.
Trước khi rời Nhôn Mai, anh Và Bá Tịnh, Phó Chủ tịch UBND xã Nhôn Mai mời chúng tôi đi thăm quan thác Nha Vang và giao lưu văn nghệ với CLB dân ca dân vũ bản Nhôn Mai. Nhìn những gương mặt vui tươi, những bước chân nhịp nhàng của bà con dân tộc Thái, những nụ cười hồn nhiên, thơ ngây của những em bé. Tôi cảm nhận được cuộc sống mới ở nơi biên cương này đang đổi thay từng ngày.
