Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Dai dẳng - nạn tảo hôn ở các xã vùng cao Phước Sơn

Trần Cao Anh- Kim Anh - 10:10, 27/09/2022

Nhiều năm nay, nạn tảo hôn và tục bắt vợ vẫn tồn tại dai dẳng trong vùng đồng bào người Bhnoong (nhóm địa phương của dân tộc Gié Triêng) ở huyện vùng cao Phước Sơn (Quảng Nam). Nhiều học sinh đang đi học, nhưng chỉ sau dịp nghỉ hè, nghỉ lễ hoặc nghỉ Tết là bỏ học luôn để ở nhà lấy chồng, lấy vợ khi chưa đủ tuổi kết hôn.

Cô gái Hồ Thị Se, người Bhnoong (bế con bên phải), xã vùng cao Phước Thành mới 21 tuổi, đã có 3 con.
Cô gái Hồ Thị Se, người Bhnoong (bế con bên phải), xã vùng cao Phước Thành, huyện Phước Sơn mới 21 tuổi, đã có 3 con.

Ước mơ bị đánh cắp

Thầy giáo Đặng Đình Mỹ, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú TH&THCS Phước Kim, xã Phước Kim, huyện Phước Sơn trăn trở, theo phong tục của người Bhnoong ở Phước Sơn, “mùa bắt vợ” bắt đầu từ tháng 3 âm lịch đến tháng 12 hằng năm. Các thầy cô giáo dạy học ở trên này rất lo mỗi khi bước vào năm học mới, nhiều học sinh nữ đang đến lớp bỗng dưng nghỉ học rồi không bao giờ quay trở lại trường nữa, vì đã có người “bắt” làm vợ. Và cả những học sinh nam bỗng có vợ lúc mới 15, 16 tuổi.

Cũng theo phong tục của người Bhnoong, những chàng trai khi ở độ tuổi thanh-thiếu niên khi đi chơi gặp một cô gái nào mà cảm thấy “ưng cái bụng”, liền quay về rủ thêm một số thanh niên trong bản tìm bắt cô gái theo mình. Nếu hai người đã có tình ý từ trước thì việc này diễn ra đơn giản. Cô gái sau một hồi chống cự lấy lệ sẽ để chàng trai đưa về nhà... sống thử. Sau đó, chàng trai sẽ đưa cô gái về nhà bố mẹ đẻ của mình để làm các nghi lễ cưới hỏi theo phong tục truyền thống.

Nhưng lâu nay, phong tục “bắt vợ” trong đồng bào Bhnoong đã bị biến tướng. Các bậc cha mẹ vì muốn có thêm người làm, mà chủ động tổ chức “bắt vợ” là con gái nhà người khác để cho con trai mình đem về làm vợ, bất chấp cả hai đứa trẻ còn đang ở độ tuổi vị thành niên. Theo quan niệm của người Bhnoong, một khi cô gái đã bị bắt làm vợ, đã ở bên nhà trai một đêm, thì không được phép trở về nhà cha mẹ đẻ nữa. Sau 3 ngày, nhà trai mới cử người sang nhà gái báo chính thức về chuyện “bắt vợ”.

Thầy Đặng Đình Mỹ và nhiều giáo viên của Trường PTDT bán trú Tiểu học & THCS Phước Kim đã không ít lần rơi nước mắt khi lên lớp thấy trống chỗ ngồi của những học trò nữ. Cho dù sau đó, các thầy cô có đến tận nhà vận động học sinh quay lại lớp, thì các ông bố, bà mẹ đều lắc đầu không đồng ý, bởi con mình đã làm vợ nhà người ta rồi.

Cô Nguyễn Thị Bích Hạnh, Phó Hiệu trưởng nhà trường tâm sự: Nhiều năm nay, nạn tảo hôn và tục bắt vợ vẫn tồn tại dai dẳng trong đồng bào Bhnoong, khiến nhiều nữ sinh đang tuổi đến trường đã phải bỏ học để lập gia đình. Khi chúng tôi đến nhà vận động các phụ huynh cho con em quay lại lớp học, một số phụ huynh trả lời: “Học làm gì nhiều, học rồi cũng đi lấy chồng thôi!”. Đồng bào vẫn chưa thay đổi nếp nghĩ lạc hậu của mình.

Dạo một vòng quanh qua những lớp học đơn sơ của Trường PTDT bán trú Tiểu học & THCS Phước Thành, chúng tôi cũng nhận thấy, số học sinh nữ ít hơn hẳn so với học sinh nam. Cả trường Phước Thành có 280 học sinh, thì chỉ có 53 học sinh nữ. Để suy trì được sĩ số này đến cuối năm học, là một điều vô cùng khó khăn đối với các thầy cô giáo nơi đây.

Em Hồ Thị La, học sinh lớp 8 tỏ ra thẹn thùng khi tôi hỏi: “Em muốn học lên nữa hay ở nhà lấy chồng”. “Em muốn học lên cấp 3 để sau này được làm cô giáo, nhưng em sợ bị bắt lấy chồng”. La cũng chia sẻ về người chị gái của mình đang học lớp 6 ở trường này đã bị bắt về làm vợ ở làng bên. Chứng kiến chị mình bị người ta bắt đi, La chỉ biết đứng nhìn và khóc… Thế nhưng, cha mẹ La đón nhận tin này một cách bình thản. Họ biết con gái mình sắp làm vợ. Sự bình thản của cha mẹ khiến La lo sợ một ngày nào đó, mình cũng bị bắt đi làm vợ như chị của mình…

Thiếu nữ người Bhnoong Hồ Thị Hi (bên phải), xã vùng cao Phước Kim mới 18 tuổi đã có 2 con.
Thiếu nữ người Bhnoong Hồ Thị Hi (bên phải), xã vùng cao Phước Kim mới 18 tuổi đã có 2 con.

Những ông bố học trò

Theo các quy định hiện hành, Nhà nước tôn trọng và phát huy các phong tục, tập quán tốt đẹp về hôn nhân, gia đình của các dân tộc thiểu số. Đối với các hủ tục như bắt vợ mục đích để cưỡng ép phụ nữ làm vợ, lợi dụng mê tín dị đoan cản trở quyền tự do kết hôn của nam nữ... trái với Luật Hôn nhân và Gia đình đều bị nghiêm cấm, bởi đây là hành vi vi phạm pháp luật.

Tại vùng cao Phước Sơn, nạn tảo hôn không chỉ xảy ra đối với các thiếu nữ, mà xảy ra cả với những cậu bé độ tuổi 14 -15. Tại Trường PTDT bán trú Tiểu học & THCS Phước Kim, có em Hồ Văn Thi mới 15 tuổi đã được cha mẹ tổ chức cưới vợ.

 Nhà của Hồ Văn Thi ở thôn Nước Kiết (xã Phước Kim). Khi đang học ở trường Phước Kim thì Thi đã được cha mẹ nhắm cho 1 cô gái làng bên là Hồ Thị Sơ (17 tuổi) để làm vợ. Sau khi bắt Hồ Thị Sơ về nhà mình, chỉ mấy ngày sau Thi đã trở thành chồng của cô gái hơn mình 2 tuổi. Hồ Văn Thi kể: “Trước khi cưới vợ, em chưa biết mặt vợ đâu. Ngày cưới em còn mải đi chơi, mẹ phải gọi về để mặc cho quần áo mới. Cưới xong, vợ đi làm nương, làm hết việc nhà, còn em vẫn đi học”.

Đường từ nhà Thi tới trường cách xa 9 km toàn núi đá gập gềnh nên em ở nội trú, cuối tuần mới về nhà thăm vợ. Có vợ rồi, Hồ Văn Thi cũng biết uống rượu, hút thuốc và khi say cũng hạch sách vợ. Phận làm vợ ở cái tuổi 17 vẫn ngoan ngoãn phục tùng. Hồ Văn Thi không cảm thấy “ngượng” khi cưới vợ sớm, vì trong trường cũng có nhiều bạn học cấp 2 đã lấy vợ.

Những học sinh đã “yên bề gia thất” như Hồ Văn Thi, thường chơi với nhau thành một nhóm. Nụ cười của những cậu bé làm chồng ở tuổi 14, 15 này cũng chẳng còn hồn nhiên nữa. Lộ trình cuộc đời các ông bố học trò thường giống nhau: Lấy vợ sớm, sinh một đàn con và cuộc đời vất vả với gánh nặng mưu sinh trên núi cao.

Tôi hỏi Hồ Văn Thi “Sau này có con, em có muốn cho nó lấy vợ sớm như mình không?”

“Không bao giờ! Em muốn con mình sau này đi học lên cao để không phải cực nhọc phát rẫy, làm nương như em nữa!”…

Bà Hồ Thị Hồng Hảo,Trưởng phòng Dân tộc huyện Phước Sơn cho biết: Tính đến cuối năm 2021, toàn huyện Phước Sơn có 40 trường hợp tảo hôn. Nhiều nhất là xã Phước Thành có 10 trường hợp; thị trấn Khâm Đức 8 trường hợp. Số lượng tảo hôn năm 2022 chưa có thống kê chính xác, nhưng so với năm 2021 có  giảm song giảm không đáng kể và không bền vững.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.