Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

"Cuộc chiến" đẩy lùi hủ tục lạc hậu ở vùng cao Lào Cai

PV - 10:29, 27/02/2020

Để thay đổi tập quán lạc hậu của đồng bào các dân tộc thiểu số, vấn đề quan trọng là phải phát huy tốt vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Đặc biệt là sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Đó là kinh nghiệm quan trọng trong “cuộc chiến” chống hủ tục ở vùng cao Lào Cai…

Phối hợp tuyên truyền xây dựng đời sống mới ở bản Say Sán Phìn, xã Mản Thẩn, huyện Si Ma Cai (Lào Cai). Ảnh: dangcongsan.vn
Phối hợp tuyên truyền xây dựng đời sống mới ở bản Say Sán Phìn, xã Mản Thẩn, huyện Si Ma Cai (Lào Cai). Ảnh: dangcongsan.vn

Bài học từ những điểm sáng

Những năm qua, Mặt trận Tổ quốc, chính quyền, đoàn thể ở địa bàn vùng cao, vùng sâu Lào Cai đã tích cực vào cuộc tuyên truyền, vận động nhân dân xóa bỏ hủ tục lạc hậu. Trong đó, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Nậm Chạc (huyện Bát Xát, Lào Cai) là một trong những điểm sáng về thực hiện công tác này.

Xã Nậm Chạc có 10 thôn, với đa số là đồng bào dân tộc Mông, Dao, Giáy sinh sống. Chị Vùi Thị Xuyến, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã cho biết, về việc cưới, người Giáy quan niệm đám cưới càng lớn, thách cưới càng cao,hạnh phúc của đôi trẻ càng bền chặt. Trước đây, nhà gái thách cưới nhà trai 140 kg lợn móc hàm, 28 - 30 đôi gà, 2 chỉ vàng, kiềng đeo cổ bạc, vòng tay bạc, 8 lít rượu, 80 kg gạo tẻ để nấu cơm, 80-100 kg gạo nếp để làm bánh phục vụ đám cưới... Đám cưới được tổ chức linh đình trong nhiều ngày.

Sau đám cưới, nhà trai, nhà gái, vợ chồng trẻ phải vất vả làm việc để trả nợ. Cái vòng nghèo đói luẩn quẩn hết đời này sang đời khác. Thấu hiểu điều đó, chị Xuyến cùng tổ chức hội vận động gia đình, họ hàng không thách cưới cao, khi kết hôn phải đến UBND xã đăng ký, trai gái đủ tuổi mới được kết hôn, không kết hôn cận huyết thống, tổ chức cưới chỉ ăn một bữa chính...

"Lúc đầu, công tác vận động rất khó khăn. Mưa dầm thấm lâu, đến nay, người Giáy trong thôn không còn thách cưới cao, không tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, không có phụ nữ bỏ đi khỏi địa phương", chị Xuyến cho biết.

Trong việc tang, phong tục từ xa xưa là người Giáy phải để người chết quá 48 tiếng mới đem đi chôn cất. Ngoài ra, người Giáy phải đợi thầy cúng, thầy mo xem ngày, giờ mới được đem đi chôn cất. Những ngày tang lễ, gia đình tổ chức cúng, ăn uống, làng xóm nghỉ việc đến giúp, lễ cúng nhiều lãng phí…

Về việc này, chị Xuyến trăn trở suy nghĩ rồi bàn cùng gia đình, họ hàng với những lý lẽ đơn giản, chân thành: Nếu để như thế sẽ mất nhiều lợn, gà, gạo, rượu, vừa mất người, vừa mất của, dân làng mất công, mất thời gian. Con người có sinh, có tử đó là quy luật vì vậy con cháu làm sao phải hiếu thảo với bố mẹ lúc còn sống, lúc chết thì làm đám ma cho phải đạo, không nên quá xuề xòa, qua loa cũng không nên quá đình đám tốn kém. Vượt qua nhiều khó khăn, đến nay, người Giáy ở Nậm Chạc không còn để người chết quá 48 tiếng, nếu không chọn được ngày, giờ đẹp sẽ chôn cất trước, làm lễ sau.

Tương tự, tại huyện vùng cao Si Ma Cai, những năm trước, khi có đám tang, thông thường, đồng bào để người chết trong nhà 3-5 ngày, thậm chí 7 ngày mới chôn cất, còn tổ chức "lễ ra nắng" đồng thời mổ trâu bò lợn, gà ăn uống nhiều ngày... ảnh hưởng đến sản xuất, sức khỏe và thời gian của gia đình, cộng đồng. Ngoài ra, việc thả rông gia súc gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt, ảnh hưởng tới sức khỏe, khó khăn cho công tác xây dựng thôn bản văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân.

Với sự vào cuộc tích cực của hệ thống Mặt trận Tổ quốc từ huyện đến cơ sở, đến nay, các thôn, bản tại Si Ma Cai đều được học tập quy định về nếp sống văn minh trong việc tang, không còn tình trạng mời thầy mo thầy cúng về cúng tế, "yểm bùa, trừ tà, bắt ma" hoặc làm nghi lễ có tính chất mê tín, gây lãng phí tiền bạc, thời gian và hoang mang trong nhân dân. Đến nay, việc phúng viếng, đi lễ, trả lễ trong tổ chức đám tang đã được cải tiến nhiều. 100% người chết được đưa vào áo quan, cơ bản không để quá 48 giờ, kèn trống không quá 23 giờ. Tỷ lệ gia đình có nhà vệ sinh, chuồng nhốt gia súc đạt 73,7%, toàn huyện có 5/13 xã đạt tiêu chí nông thôn mới...

Đám cưới của đồng bào dân tộc thiểu số đã dần loại bỏ các hủ tục lạc hậu. Ảnh: baolaocai.vn
Đám cưới của đồng bào dân tộc thiểu số đã dần loại bỏ các hủ tục lạc hậu. Ảnh: baolaocai.vn

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Nhằm đẩy mạnh hơn nữa công tác xóa bỏ hủ tục lạc hậu tại địa phương, năm 2018, Tỉnh ủy Lào Cai ban hành kế hoạch số 158-KH/TU về tuyên truyền, vận động nhân dân cải tạo tập quán lạc hậu trong việc cưới, việc tang, lễ hội và trong sinh hoạt đời sống trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2018-2020. Qua hơn một năm triển khai, với sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, công tác tuyên truyền, vận động cải tạo một số tập quán lạc hậu của các cấp, ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Trong việc cưới, các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; bổ sung quy ước, hương ước thôn bản; tổ chức ký cam kết không để con cháu tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, không thách cưới cao. Đặc biệt tăng cường giám sát cán bộ, đảng viên thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới. Đến nay, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã từng bước được ngăn chặn, có chiều hướng giảm dần.

Năm 2018, toàn tỉnh có 320 trường hợp tảo hôn, 6 cặp hôn nhân cận huyết thống. Đến năm 2019, địa bàn đã giảm còn 283 trường hợp tảo hôn, 2 cặp kết hôn cận huyết thống. Việc thách cưới trong đồng bào đã giảm, các nghi lễ tổ chức cưới đã được giảm bớt, tiết kiệm.

Về việc tang, các địa phương đặc biệt tranh thủ được lực lượng thầy cúng, thầy mo, người có uy tín trong cộng đồng làm nòng cốt tuyên truyền, vận động nhân dân. Đến nay cơ bản không còn tình trạng mời thầy mo, thầy cúng về cúng tế, “yểm bùa, trừ tà, bắt ma” hoặc làm các nghi lễ có tính chất mê tín, gây lãng phí tiền của, thời gian... Một số dân tộc trước đây còn hủ tục không cho người chết vào áo quan, đến nay, đám tang đã cơ bản thực hiện đúng quy định (cho người chết vào áo quan, không để ở nhà quá 48 giờ, không bắn súng kíp báo hiệu...). Việc tổ chức tang lễ bảo đảm trang trọng, tiết kiệm, bỏ tập quán chia thịt trong đám tang, chôn cất người chết tập trung nơi quy định.

Một số lễ hội như "Gầu tào", lễ hội cúng rừng "Nào lồng" trong đồng bào dân tộc Mông, lễ hội nhảy lửa, lễ cấp sắc trong đồng bào Dao cũng được điều chỉnh giảm những nội dung còn lạc hậu...

Trong sinh hoạt đời sống, việc tổ chức các buổi sinh hoạt cộng đồng, hoạt động văn hóa, văn nghệ đã giúp đồng bào tiếp cận nét văn hóa mới, tiến bộ trong đời sống, sản xuất và sinh hoạt. Qua đó nhận thức của phần lớn đồng bào đã được nâng lên, nhân dân dần thay đổi nếp sống, cách nghĩ. Đến nay, cơ bản đồng bào các dân tộc thiểu số đã tích cực chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, sản lượng và giá trị cao vào sản xuất; thực hiện nếp sống văn hoá, ăn, ở hợp vệ sinh. Nhiều thôn, bản đã vận động các hộ làm chuồng trại xa nhà, làm nhà tiêu hợp vệ sinh...

Ông Nông Đức Ngọc, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Lào Cai cho biết, thực tế “cuộc chiến” chống hủ tục ở xã vùng cao Lào Cai cho thấy, những tập quán lạc hậu đã ăn sâu trong suy nghĩ, thói quen của đồng bào dân tộc thiểu số. Do vậy, những hủ tục đó chỉ có thể đẩy lùi được khi sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân và vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên tại cơ sở được phát huy. Khi những hủ tục đã không còn chỗ đứng trong đời sống người dân, cùng với sự quan tâm, tạo điều kiện của Đảng, Nhà nước sẽ là tiền đề thuận lợi để đồng bào có thể vững bước xây dựng cuộc sống mới ấm no, hạnh phúc...


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Kỷ niệm của người làm báo với vùng đồng bào DTTS

Đối với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, niềm vui lớn nhất là được bà con đồng bào DTTS thương yêu, quý mến; dẫu công việc của mình cũng chỉ giúp được cho bà con một phần nhỏ trong cuộc sống của chính họ.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.