Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo: Hai mươi năm-Một chặng đường

PV - 09:49, 20/04/2018

Thành tựu xóa đói giảm nghèo (XĐGN) trong hai mươi năm qua là rất ấn tượng; tuy nhiên, tình trạng tái nghèo luôn thường trực, số hộ thiếu đói giáp hạt trên thực tế vẫn còn cao. Một phần nguyên nhân là do chính sách giảm nghèo mới triển khai trên diện rộng, chưa chú trọng đến yếu tố bền vững.

Bài 2: Giảm nghèo nhanh và bền vững-Bài toán khó

Khoảng cách chênh lệch lớn

Kết thúc năm 2017, theo ước tính của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH), tỷ lệ hộ nghèo cả nước chỉ còn dưới 7%. Trước đó, năm 2016, tỷ lệ hộ nghèo bình quân chung cả nước là 8,23%.

Rõ ràng, so với thời điểm hai mươi năm trước, tỷ lệ hộ nghèo bình quân chung cả nước hiện đã giảm nhanh, giảm sâu, nhất là khi đặt trong mối quan hệ nghèo đa chiều (từ 37,4%-nghèo đơn chiều năm 1998 giảm xuống dưới 7% theo chuẩn nghèo đa chiều). Tuy nhiên, thực tế giảm nghèo giữa các địa phương, vùng miền vẫn còn một khoảng cách rất lớn.

Cấp gạo cứu đói vẫn đang là nhiệm vụ thường niên. Cấp gạo cứu đói vẫn đang là nhiệm vụ thường niên.

Cụ thể, theo Quyết định 945/QĐ-BLĐTBXH ngày 24/6/2017 của Bộ LĐTB&XH về phê duyệt kết quả điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo, trong khi nhiều tỉnh, thành khu vực đồng bằng, thành thị, số hộ nghèo không nhiều (riêng tỉnh Bình Dương hiện không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo-Pv) thì nhiều địa phương miền núi, vùng DTTS, tỷ lệ hộ nghèo còn rất cao. Cao nhất là tỉnh Điện Biên với tỷ lệ 48,14%; kế đến là Hà Giang (43,65%), Cao Bằng (42,53%), Lai Châu (40,40%),…

Đáng chú ý, thu nhập giữa khu vực nông thôn với thành thị, giữa đồng bằng với miền núi còn một khoảng cách rất lớn. Hiện khoảng cách này vẫn chưa có nhiều thay đổi so với thời điểm Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) về XĐGN lần đầu tiên được phê duyệt.

Theo “Kết quả điều tra đời sống, kinh tế hộ gia đình năm 1999” của Tổng cục Thống kê, năm 1996, thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn là 187,9 nghìn đồng/người/tháng, chỉ bằng 37% so với thu nhập bình quân ở khu vực thành thị (509,4 nghìn đồng/người/tháng).

Đến hết năm 1999, sau gần 2 năm thực hiện CTMTQG về XĐGN, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng lên 225 nghìn đồng/người/tháng; trong khi thu nhập bình quân ở khu vực thành thị tăng lên 832,5 nghìn đồng/người/tháng. Như vậy, thu nhập bình quân khu vực nông thôn chỉ bằng khoảng 27% thu nhập bình quân ở khu vực thành thị.

Sau hai mươi năm, khoảng cách về thu nhập giữa các khu vực, vùng miền có rút ngắn nhưng tỷ lệ rất thấp. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2017, thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn đạt khoảng 2,44 triệu đồng/người/tháng, chỉ bằng khoảng 55,8% so với khu vực thành thị. Vị chi, trong 18 năm (1999-2017), tốc độ thu hẹp khoảng cách về thu nhập giữa thành thị và nông thôn là khoảng 28,8%; bình quân mỗi năm, khu vực nông thôn “gần” hơn khu vực thành thị khoảng 1,5% về khoảng cách thu nhập.

Việc rút ngắn khoảng cách về thu nhập giữa các vùng miền cũng rất chậm. Như các tỉnh trung du-miền núi phía Bắc, năm 1999, thu nhập bình quân đầu người là 210 nghìn đồng/người/tháng; bằng 25,2% so với thành thị. Đến năm 2017 là 2,03 triệu đồng/người/tháng, bằng 44,6% so với thành thị. Như vậy, qua 18 năm, tốc độ thu hẹp khoảng cách về thu nhập giữa các tỉnh trung du-miền núi phía Bắc so với vùng thành thị chỉ được 19,4%, bình quân mỗi năm thu hẹp được hơn 1,1%/năm.

Nhiều “điểm nghẽn” trong chính sách

Khoảng cách về thu nhập cũng như sự chênh lệch lớn về tỷ lệ hộ nghèo giữa các khu vực, vùng miền đã đặt ra những mệnh đề cần gấp rút được giải quyết trong công tác XĐGN của nước ta.

Đầu tiên, và có lẽ trên hết, là mệnh đề: thực tiễn và chính sách. Thực tiễn giảm nghèo đã cho thấy, hệ thống chính sách giảm nghèo đã và đang triển khai có độ “vênh” nhất định.

Trên nhiều diễn đàn cũng như trong nghị trường Quốc hội, những “điểm nghẽn” trong hệ thống chính sách giảm nghèo đã được phân tích, mổ xẻ. Trước hết là mâu thuẫn trong mục tiêu giảm nghèo nhanh nhưng lại yêu cầu bền vững. Thực tiễn cho thấy, để đạt được yếu tố “nhanh” thì chắc hẳn, yếu tố bền vững sẽ khó hoàn thành.

Chính ông Ngô Trường Thi, Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Bộ LĐTB&XH đã nêu: Để đạt mục tiêu vừa giảm nghèo nhanh, lại bền vững là bài toán khó. Bởi xuất phát điểm cơ sở hạ tầng, trình độ dân trí, khả năng áp dụng tiến bộ khoa học vào phát triển sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp của từng vùng, từng địa phương đều có khác biệt.

Bên cạnh đó, nguồn lực dành cho giảm nghèo cũng phải cân đối trên tổng thể nguồn lực chung của quốc gia, những tác động bất lợi của thời tiết, thiên tai, bão lũ những năm gần đây... đã ảnh hưởng lớn đến việc giảm nghèo bền vững. Nhiều vùng sau 2-3 năm đầu tư, đời sống dân sinh được cải thiện, thay đổi mạnh, nhưng sau một trận bão lũ, gần như quay về xuất phát điểm ban đầu...

Một thực tiễn chứng minh cho sự thiếu bền vững trong XĐGN là tổng số lượt người phải cứu đói đang tăng lên trong vài năm gần đây. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2016, Chính phủ phải hỗ trợ lương thực cho trên 1 triệu lượt nhân khẩu thiếu đói, tăng 16,4% so với năm 2015. Còn năm 2017, cả nước có trên 2,2 triệu nhân khẩu thiếu lương phải cứu đói.

“Điểm nghẽn” đáng chú ý trong hệ thống chính sách giảm nghèo hiện hành là sự dàn trải, chồng chéo khiến nguồn lực thực hiện bị phân tán. Ngoài ra, nhiều chính sách hỗ trợ XĐGN chưa hợp lý, tập trung nhiều vào việc trợ cấp tình thế khó khăn hơn là hỗ trợ nhằm đa dạng hóa sinh kế giúp người nghèo tự thoát nghèo, giảm nghèo bền vững. Bởi vậy, hiện tượng tái nghèo và nguy cơ tái nghèo luôn thường trực, nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội còn khó khăn, thường xuyên đối diện với thiên tai.

Những tồn tại, hạn chế trong hệ thống chính sách XĐGN hiện đã được nhận diện. Cùng với đó, thực trạng nghèo của nước ta, đặc biệt là ở vùng DTTS và miền núi cũng đã được phân tích ở nhiều góc độ. Đây là cơ sở để việc hoạch định chính sách giảm nghèo cho những giai đoạn tiếp theo sát hơn với thực tiễn. Nhưng để thay đổi tư duy xây dựng chính sách, nhất là chính sách trụ cột như giảm nghèo, thì không thể một sớm một chiều.

Vậy đâu là định hướng mang tính nền tảng để xây dựng chính sách giảm nghèo cho giai đoạn sau năm 2020. Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh trong số báo tiếp theo.

SỸ HÀO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Top 10 thương hiệu sữa được chọn mua nhiều nhất Việt Nam có đến 5 nhãn hiệu của “nhà Vinamilk”

Top 10 thương hiệu sữa được chọn mua nhiều nhất Việt Nam có đến 5 nhãn hiệu của “nhà Vinamilk”

Theo Kantar Việt Nam, Vinamilk tiếp tục là thương hiệu sữa được chọn mua nhiều nhất năm thứ 13, và chiếm sóng Top 10 với các nhãn hiệu cùng “nhà” là Ông Thọ, Ngôi sao Phương Nam, Susu và Probi. Đáng chú ý, sản phẩm Vinamilk có mặt trong gần 9/10 hộ gia đình Việt với tần suất mua đều đặn hàng tháng (14 lần/năm).
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.