Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Chiêm bái bảo vật quốc gia độc bản “Bia cổ hoài lai” 600 tuổi ở Lai Châu

Thùy Anh - 20:24, 02/03/2023

Trong đền thờ Vua Lê Thái Tổ, tọa lạc ngay bên bờ sông Đà hùng vĩ, thuộc địa phận hai xã Lê Lợi và Pú Đao, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu, hiện đang lưu giữ báu vật “Bia cổ hoài lai” của Vua Lê Lợi trong cuộc chiến dẹp loạn vùng Tây Bắc cách đây gần 600 năm. Bia cổ sừng sững đánh dấu mốc son lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam hàng trăm năm chưa hề mai một.

Du khách cùng Nhân dân đến kính lễ đầu năm trước bia đá cổ được thờ trong đền thờ Vua Lê Thái Tổ, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu
Du khách cùng Nhân dân đến kính lễ đầu năm trước bia đá cổ trong Đền thờ vua Lê Thái Tổ, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu

Cách trung tâm Tp. Lai Châu khoảng 110 km về phía Tây Nam, Đền thờ vua Lê Lợi hay còn gọi là vua Lê Thái Tổ trên địa bàn huyện Nậm Nhùn, Lai Châu. Đây là công trình văn hóa mang ý nghĩa lịch sử và tâm linh lớn của tỉnh Lai Châu; là nơi để mỗi người con vùng biên ải Lai Châu hành hương trở về chiêm bái và tưởng nhớ đến công lao của Vua Lê cùng nghĩa quân Lam Sơn, đã có công trong cuộc chiến gian khổ đánh đuổi giặc Minh bảo vệ bờ cõi (năm 1418 - 1428).

Ông Lò Văn Bởi, Phó thủ nhang Đền thờ Vua Lê Thái Tổ chia sẻ: Thông tin chép lại trong lịch sử mà đền thờ còn lưu giữ, tháng Chạp năm Tân Hợi (năm 1431), sau cuộc chiến dẹp loạn vùng Tây Bắc và trên đường trở về qua mảnh đất này, Vua Lê Thái Tổ đã tạc khắc vào vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ sông Đà một văn bia, ngày nay gọi là “Bia cổ hoài lai”.

Nội dung văn bia có câu (dịch thơ) “…Tiếng gió thổi hạc kêu làm cho quân giặc run sợ/ Sông núi từ nay nhập vào bản đồ/ Đề thơ khắc vào núi đá/ Trấn giữ phía Tây nước Việt ta/ Ngày lành tháng Chạp năm Tân Hợi (1431).”

Nơi Vua Lê Thái Tổ đã tạc khắc vào vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ sông Đà năm 1431 nay huyện Nậm Nhùn đặt một miếu thờ nhỏ để tưởng nhớ
Nơi Vua Lê Thái Tổ đã tạc khắc vào vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ sông Đà năm 1431, nay huyện Nậm Nhùn đặt một miếu thờ nhỏ để tưởng nhớ

Ngược dòng sử sách còn ghi, “Năm 1431, tù trưởng Đèo Cát Hãn làm phản, liên kết với Kha Đốn (còn gọi là Kha Lại), quấy nhiễu Nhân dân nơi biên ải, đánh chiếm vùng đất Mường Muỗi (nay thuộc khu vực huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La). Sau hơn 10 năm, vua Lê Thái Tổ đã thân chinh đem quân lên châu Phục Lễ bình định vùng Tây Bắc. Đến tháng Chạp năm Tân Hợi 1431, trên đường trở về qua địa phận xã Lê Lợi, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu (hiện nay), để răn dạy các tù trưởng cai quản nơi biên cương của Tổ quốc, Vua Lê Thái Tổ đã cho khắc vào vách đá bài văn ghi nhớ sự kiện này. 

Văn bia được khắc trên vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ Bắc sông Đà để lưu lại cho muôn đời sau (sử cũ gọi là Bia Cổ hoài lai). Toàn văn bia được tạc khắc bằng chữ Hán, trong khuôn khổ hình chữ nhật có kích thước 1,4 x 0,8 m, viết theo chữ khải chân gồm 132 chữ”.

Bia Vua Lê Thái Tổ được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công bố Quyết định công nhận là Di tích cấp quốc gia từ ngày 2/9/1981; đến cuối năm 2016, văn bia được công nhận là Bảo vật quốc gia
Bia Vua Lê Thái Tổ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công bố Quyết định công nhận là Di tích cấp quốc gia từ ngày 2/9/1981; đến cuối năm 2016, văn bia được công nhận là Bảo vật quốc gia

Được biết, bia vua Lê Thái Tổ là hiện vật gốc độc bản, hoàn toàn không trùng lặp với các văn bia đã được phát hiện. Ông Vũ Tiến Hóa, Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn cho biết: Trước đây, di tích bia Vua Lê Thái Tổ được khắc trên vách sườn núi thấp, nằm trên một khoảng đất bằng hẹp, hướng mặt bia nhìn xuống dòng sông Đà trên tỉnh lộ 127 cách đền thờ hiện nay khoảng 500 m. 

Năm 2012, để thực hiện việc xây dựng Nhà máy thủy điện Sơn La theo nhu cầu phát triển chung của đất nước, huyện đã kết hợp các ban ngành, đơn vị có liên quan làm lễ và thực hiện khoan cắt văn bia ra khỏi vách đá núi. 

Nhằm bảo tồn nguyên vẹn di sản bút tích của vua Lê Thái Tổ, văn bia được khoan cắt ra có kích thước dài 2,62 m, rộng 1,13 m, cao 1,85 m, trọng lượng trên 15 tấn, được di chuyển và toạ lạc ở vị trí như hiện nay, từ thời điểm đó địa phương cũng đã xây dựng đền thờ và hình thành nên quần thể lưu niệm Vua Lê Thái Tổ thuộc địa bàn hai xã Lê Lợi và Pú Đao.

Đền thờ Vua Lê Thái Tổ ngày nay tọa lạc trên một ngọn đồi cao, soi mình bên bờ sông Đà theo thế “sơn trầu, thuỷ tụ”
Đền thờ Vua Lê Thái Tổ ngày nay tọa lạc trên một ngọn đồi cao, soi mình bên bờ sông Đà

Đền thờ Vua Lê Thái Tổ ngày nay, tọa lạc trên một ngọn đồi cao, soi mình bên bờ sông Đà hùng vĩ theo thế “sơn trầu, thủy tụ”, lưng tựa và núi, mặt hướng ra sông. Con đường bậc thang lên điện thờ rộng rãi, được cây xanh che phủ tạo bóng mát, du khách đến chiêm bái có thể thong thả tản bộ và đón làn gió lành từ sông Đà thổi lên. Sau khi tham quan, chiêm bái, du khách có thể đứng trên sân đền và phóng tầm mắt xuống phía dưới sẽ thấy những dãy núi cao chạy dọc hai bờ sông Đà tựa như một bức tranh sơn thuỷ hữu tình.

Để tưởng nhớ công lao to lớn của vua Lê Thái Tổ, “Bia cổ hoài lai” đã được làm thêm thành 3 phiên bản: Một bản được tỉnh Lai Châu đặt tại Đền thờ Lê Lợi (Tp. Lai Châu, tỉnh Lai Châu); một bản tặng di tích Tượng đài Lê Thái Tổ tại Hà Nội và một bản tặng Ban Quản lý Khu di tích lịch sử Lam Kinh, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Văn bia vừa mang giá trị to lớn về lịch sử, nhưng cũng là một kiệt tác văn hóa của vị anh hùng tài hoa dân tộc. Đền thờ Vua Lê Lợi còn là một trong những điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh của bà con nơi đây. Những ngày đầu năm, rất nhiều du khách từ mọi miền đất nước đến tham quan, tìm hiểu về bảo vật quốc gia và chiêm bái công ơn vị anh hùng dân tộc.

Lễ rước kiệu từ địa điểm hòn đá Pú Huổi Chỏ lịch sử về đền thờ Vua Lê Lợi trong ngày Hội đền đầu xuân
Trong ngày Hội đền đầu xuân hằng năm, địa phương đều tổ chức Lễ rước kiệu từ địa điểm hòn đá Pú Huổi Chỏ lịch sử về đền thờ Vua Lê Lợi

Ông Lê Tùng Dương, du khách Hà Nội chia sẻ: “Qua bạn bè tôi được biết ngôi đền này linh thiêng và địa thế đẹp, nên ngày Tết được nghỉ tôi cùng gia đình lên đây lễ để tưởng nhớ công ơn vua Lê Thái Tổ đã giữ vững bờ cõi biên cương cho nước Việt ta và cầu nguyện cho đại gia đình tôi người già được sức khỏe, trẻ được bình an, đồng thời xin cho quốc thái dân an, đất nước Việt Nam ngày càng lớn mạnh hơn”.

Đã gần 600 năm kể từ ngày bút tích của vua Lê để lại trên đá núi, nơi linh thiêng này vẫn mang hồn cốt của một trang lịch sử hào hùng, để muôn dân Việt Nam luôn nhớ đến trong những ngày Tết đến Xuân về, mà còn là nơi để nhiều gia đình và trường học đưa con em mình đến để tìm hiểu về vị vua tài ba trong dòng lịch sử Việt Nam.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Viết báo đồng hành cùng đồng bào DTTS bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch

Viết báo đồng hành cùng đồng bào DTTS bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch

Hơn 30 năm làm báo, tôi từng đảm nhận nhiều vai trò: phóng viên phát thanh, truyền hình, biên tập viên, quay phim, đạo diễn và phụ trách Phòng Biên tập Phát thanh – Truyền hình tiếng dân tộc thiểu số, Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh Quảng Ngãi. Dù ở vị trí nào, tôi luôn tâm niệm viết báo không chỉ để thông tin mà còn để đồng hành cùng đồng bào gìn giữ văn hóa truyền thống, phát triển du lịch. Sau khi nghỉ hưu, tôi tiếp tục gắn bó với nghề trong vai trò cộng tác viên Báo Dân tộc và Phát triển, bền bỉ theo đuổi hành trình viết báo vì cộng đồng.
Người dân hào hứng sắm xe máy VinFast trong ngày hội “đổi xăng lấy điện” tại TP.HCM

Người dân hào hứng sắm xe máy VinFast trong ngày hội “đổi xăng lấy điện” tại TP.HCM

Xã hội - PV - 15:19, 16/06/2025
Với mức giá ưu đãi và nhiều quà tặng hấp dẫn, nhiều khách hàng đã xuống tiền sắm xe máy VinFast ngay tại sự kiện “Đổi xăng lấy điện - Cùng VinFast kiến tạo tương lai xanh” đang diễn ra tại TP.HCM.
Chính phủ ban hành quy định mới về đối tượng tinh giản biên chế, có hiệu lực từ 16/6

Chính phủ ban hành quy định mới về đối tượng tinh giản biên chế, có hiệu lực từ 16/6

Tin tức - Minh Nhật - 09:21, 16/06/2025
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 154/2025/NĐ-CP quy định về tinh giản biên chế, có hiệu lực thi hành từ ngày 16/6/2025.
Viết báo đồng hành cùng đồng bào DTTS bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch

Viết báo đồng hành cùng đồng bào DTTS bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch

Sắc màu 54 - Trần Đình Quang - 09:13, 16/06/2025
Hơn 30 năm làm báo, tôi từng đảm nhận nhiều vai trò: phóng viên phát thanh, truyền hình, biên tập viên, quay phim, đạo diễn và phụ trách Phòng Biên tập Phát thanh – Truyền hình tiếng dân tộc thiểu số, Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh Quảng Ngãi. Dù ở vị trí nào, tôi luôn tâm niệm viết báo không chỉ để thông tin mà còn để đồng hành cùng đồng bào gìn giữ văn hóa truyền thống, phát triển du lịch. Sau khi nghỉ hưu, tôi tiếp tục gắn bó với nghề trong vai trò cộng tác viên Báo Dân tộc và Phát triển, bền bỉ theo đuổi hành trình viết báo vì cộng đồng.
Chương trình MTQG 1719 góp phần đưa nước hợp vệ sinh đến đồng bào vùng cao

Chương trình MTQG 1719 góp phần đưa nước hợp vệ sinh đến đồng bào vùng cao

Dân tộc - Tôn giáo - Trọng Bảo - 09:11, 16/06/2025
Thời gian qua, tỉnh Lào Cai đặc biệt quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng khu vực nông thôn; trong đó có việc đầu tư nước sạch, nước hợp vệ sinh phục vụ sinh hoạt cho đồng bào vùng cao. Từ nguồn lực Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719), sau hơn 4 năm triển khai đã có hàng nghìn hộ dân khu vực nông thôn, vùng DTTS đã được sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh.
Gia Lai: Nhiều hoạt động hướng đến trẻ em trong dịp hè

Gia Lai: Nhiều hoạt động hướng đến trẻ em trong dịp hè

Xã hội - Hòa Bình - 09:10, 16/06/2025
Không chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, kỳ nghỉ hè là lúc để các em học sinh khám phá thêm nhiều điều mới lạ, trau rồi thêm các kỹ năng sống. Vì vậy, các cấp, ngành tỉnh Gia Lai tích cực triển khai nhiều chương trình thiết thực, với quyết tâm mang đến cho trẻ em, đặc biệt là trẻ em khó khăn, vùng DTTS có môi trường sống an toàn, lành mạnh và công bằng.
Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay ngày 11/6, có những thông tin đáng chú ý sau: Ruộng bậc thang Y Tý mùa đổ ải. Độc đáo chùa mảnh sành ở TP. Hồ Chí Minh . Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Từ cửa Phật lan tỏa nếp sống đẹp trong cộng đồng

Từ cửa Phật lan tỏa nếp sống đẹp trong cộng đồng

Dân tộc - Tôn giáo - Mỹ Dung - 09:08, 16/06/2025
Phong trào “Chùa cảnh tinh tiến, gương mẫu” do Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh triển khai đã góp phần làm đẹp cảnh quan chùa, lan tỏa lối sống từ bi, bác ái và xây dựng nếp sống văn minh. Từ chốn thiền môn, Phật giáo đang đồng hành cùng cộng đồng trong hành trình dựng xây quê hương giàu đẹp, nghĩa tình.
Gần 30 tỉnh, thành công bố điểm thi và điểm chuẩn lớp 10 năm 2025

Gần 30 tỉnh, thành công bố điểm thi và điểm chuẩn lớp 10 năm 2025

Giáo dục - Minh Nhật - 09:03, 16/06/2025
Hàng loạt địa phương trên cả nước đã công bố điểm thi, điểm chuẩn tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025-2026. Đây là kỳ thi quan trọng, đánh dấu năm đầu tiên tuyển sinh theo Chương trình GDPT 2018.
Hầm Hô - Viên ngọc xanh giữa lòng đất võ!

Hầm Hô - Viên ngọc xanh giữa lòng đất võ!

Du lịch - Ngô Xuân Hiền - 09:02, 16/06/2025
Giữa lòng huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định - nơi sinh ra người Anh hùng áo vải cờ đào Nguyễn Huệ có một vùng đất được thiên nhiên ưu ái ban tặng vẻ đẹp hiếm có: Hầm Hô. Đây không chỉ là một thắng cảnh nổi bật trên bản đồ du lịch Bình Định mà còn là nơi kết tụ của lịch sử, truyền thuyết và hào khí dân tộc. Từ vẻ đẹp của sông nước đá núi đến những câu chuyện tình yêu, nghĩa khí lẫm liệt của thời Tây Sơn hiển hách, Hầm Hô hiện lên như một sử thi vừa tráng lệ vừa nên thơ.
“Khoảng lặng” không nói đủ bằng lời

“Khoảng lặng” không nói đủ bằng lời

Phóng sự - Thanh Hải - 08:54, 16/06/2025
Phải thú thực rằng, kể từ khi công tác ở Báo Dân tộc và Phát triển, thì tôi mới có nhiều cơ hội và điều kiện để trải nghiệm cảm giác “cắm bản”, “bám bản”. Đó cũng là điều kiện cần để bắt đầu cho một hành trình chuyển tải thông tin về những khó khăn, vất vả, mà còn cả những tiềm năng, thế mạnh, những gương người tốt việc hay của một vùng đất. Nhưng sau bao chuyến ngược ngàn, trong tôi vẫn còn đó những “khoảng lặng” không nói đủ bằng lời.
Ngày hội an cư của người Đan Lai

Ngày hội an cư của người Đan Lai

Phóng sự - An Yên - 08:47, 16/06/2025
Tảng sáng, khi tiếng gà rừng eo óc gáy, thì bản làng người Đan Lai giữa đại ngàn Vườn quốc gia Pù Mát (Nghệ An) đã rộn rã tiếng nói cười. Chỗ này hối hả chuyển đồ; chỗ kia hì hục dỡ mái, khiêng cột… Trong bao niềm khấp khởi ấy, ước nguyện về những mái ấm an cư đang dần thành hiện thực.